Məhərrəm Zülfüqarlı: “Ayrı-ayrı gürcü rəhbərlərin Rusiyaya meyli ola bilər, amma...”
Avropa Şurası Parlament Assambleyası (AŞPA) “Gürcüstanda demokratiya və qanunun aliliyinə dəstək” adlı qətnamə qəbul edib.
İclasda iştirak edən 77 nümayəndədən 68-i sənədin lehinə, 7-si əleyhinə səs verib, 2-si isə bitərəf qalıb.
Qətnamə layihəsinin mətnində deyilir ki, assambleya Gürcüstan hakimiyyətinin ölkədəki demokratik böhranla bağlı beynəlxalq ictimaiyyət tərəfindən paylaşılan narahatlıqlarına və tövsiyələrinə sistemli şəkildə məhəl qoymamasından dərin təəssüf hissi keçirir.
AŞPA-nın bu sərt qətnaməsi Gürcüstanın Rusiyaya doğru dönüşünü sürətləndirə bilərmi?
Yeri gəlmişkən, bu günlərdə məlumat yayıldı ki, Gürcüstanda çar İkinci İraklinin heykəlini qoyurlar. Rəsmi də izah veriblər ki, bu, çar İkinci İraklinin olduqca praqmatik siyasətçi olmağı ilə bağlıdır. Amma müxalifət deyir ki, bu, Gürcüstan hakimiyyətinin Rusiyaya doğru bir jestidir. Çünki İkinci İraklinin dövründə, XIX əsrin əvvəllərində Gürcüstan Rusiyaya birləşdirilib.
Tarix elmləri doktoru, professor, siyasi ekspert Məhərrəm Zülfüqarlı baki-xeber.com-a bildirdi ki, Gürcüstan məsələsi uzun müddətdir Qərblə Rusiya arasında çəkişmə meydanına çevrilib. “Gürcüstandakı proseslər, belə demək mümkünsə, spiralvari gedir. Yəni Saakaşvilinin dövründə Qərbə inteqrasiya gücləndi, Avropa Birliyi ilə müəyyən sazişlər imzalandı və Avropaya doğru sürətlə inkişaf başladı, vizasız rejim və sair yaradıldı. Lakin sonra İvanişvilinin meydana çıxması, Rusiya tərəfindən ortaya atılması əks qüvvələrin, ruspərəstlərin yenidən revanş götürməsinə gətirib çıxardı. Bundan sonra Avropa Birliyi indiki hakimiyyəti tənqid etməyə başladı. Mənə belə gəlir ki, Moldovadakı hadisələr artıq Qərbin Gürcüstana tərəf meyllənməsinə, Gürcüstana görə bu cür qətnamənin qəbul olunmasına səbəb oldu. Moldovada bir daha demoktarik qüvvələrin qələbə çalması, Rusiyapərəst qüvvələrin məğlubiyyəti deməyə əsas verir ki, Rusiya artıq keçmiş Sovet məkanında uduza-uduza gedir. Rusiya Ukrayna müharibəsində bir daha göstərir ki, o bu böhrandan salamat çıxa bilməyəcək. Yəni Rusiyanın özü parçalanmağa məhkumdur. Tarixən imperiyaların məruz qaldığı parçalanmalara, bölünmələrə baxsaq bunu deyə bilərik. Ona görə də indiki dövrdə Gürcüstan müxalifətinə bu cür dəstəyin verilməsi təbiidir. Biz də bunu alqışlayırıq. Çünki Rusiyanın caynağı Gürcüstandan və Ermənistandan daha çox çəkilərsə Azərbaycan da rahat nəfəs ala bilər və Cənubi Qafqazda Qafqaz Evinin formalaşması, vətəndaş sülhünün, millətlərarası münasibətlərin yüksək səviyyədə inkişafına nail olmaq mümkündür. Sadəcə, rus imperializmi əvvəlki dövrlərdə olduğu kimi bu gün də millətlərarası və dövlətlərarası münasibətləri qızışdırmaqla öz mövqeyini qorumaq istəyir”.
M.Zülfüqarlı hesab edir ki, Gürcüstan barədə AŞPA-nın çıxardığı qətnamə gələcəkdə müsbət irəliləyişlərə səbəb ola bilər, bu da region üçün faydalıdır.
İkinci İrakliyə abidə qoyulmasına gəlincə, M.Zülfüqarlı qeyd etdi ki, Azərbaycanın tarix kitablarında da adətən “1801-ci ildə Şərqi Gürcüstanın Rusiyaya birləşməsi ilə işğal başlayıb” yazılır. “Belə yazılırdı ki, guya bu könüllü olub. Burda da problemli məsələlər çoxdu. Deyəcəklərim Azərbaycan oxucuları üçün yenilik ola bilər. Gürcüstan Rusiyaya birləşəndən sonra orda Rusiya əleyhinə 20-dən artıq üsyan olub. Bu onu göstərir ki, gürcü xalqı Rusiyaya birləşməyin tərəfdarı olmayıb. Bu tarixi saxtakarlığı da aradan qaldırmalıyıq. O vaxt ayrı-ayrı gürcü rəhbərlərin Rusiyaya meyli ola bilər, amma xalqın marağını əks etdirmirdi.
Ona görə də İkinci İraklinin heykəlinin qoyulması Gürcüstan-Rusiya münasibətlərinin elə də inkişafına səbəb ola bilməz. Gələcəkdə gürcü və rus xalqlarının münasibətlərinin normallaşmasını hamı arzulayır. Bunu gürcü xalqı da, rus xalqı da, Azərbaycan xalqı da istəyir. Amma sadəcə olaraq Putin rejiminin yeritdiyi imperialist siyasətdən söhbət gedir ki, ona son qoymaq lazımdır. Bundan da digər xalqlar kimi ən çox əziyyət rus xalqının özüdür. Rus xalqı bu antihumanist rejimdən qurtararsa digər xalqlar da münasibətlərin normallaşmasına nail ola bilər.
Biz inanırıq ki, yaxın gələcəkdə bu proseslər gedəcək və bu cür qətnamələrin də həmin proseslərin baş verməsində mühüm rolu ola bilər”-deyə M.Zülfüqarlı qeyd etdi.
Xaqani Cəfərli: “Gürcüstanın torpaqları işğal altında olduğu bir vaxtda Rusiyaya dönüş edə bilməz”
Politoloq Xaqani Cəfərli isə baki-xeber.com-a bildirdi ki, Avropa Şurası Parlament Assambleyasının qəbul etdiyi “Gürcüstanda demokratiya və qanunun aliliyinə dəstək” adlı qətnamə Gürcüstana son xəbərdarlıq kimi qəbul edilir: “Bundan sonra Gürcüstanın qarşısında iki yol var. Birincisi, Qətnamənin tələblərinə cavab verən addımlar atmaq, digəri isə Avroatlantik strukturlara münasibəti gərginləşdirməkdir. İkinci yol Gürcüstan üçün çox ciddi problemlər vəd edir. Ancaq istənilən halda, Gürcüstanın Rusiyaya dönüşü mümkün deyil. Heç bir hakimiyyət Gürcüstanın torpaqları işğal altında olduğu bir vaxtda Rusiyaya dönüş edə bilməz. Bu, demək olar ki, mümkün deyil. Gürcüstanın indiki hakimiyyəti Rusiyadan daha çox Çinə yaxın hesab olunur. Ancaq Çin də Qərblə qarşıdurmada olan Gürcüstanın tələbatlarını qarşılamaq iqtidarında deyil. Gürcüstanın və bütövlükdə postsovet məkanının taleyini Rusiya-Ukrayna müharibəinin nəticələri həll edəcək”.
İradə SARIYEVA