Vüqar Bayramov: “Bunun başlıca səbəbi ölkədə kredit faizlərinin çox yüksək olmasıdır”
Kredit dərman deyil, ancaq kabus da deyil. Yalnız düzgün istifadə edə bilmək üçün vacib olan bir maliyyə alətidir. Əlbəttə ki, köhnə faizlərin ödənilməsi üçün yeni kreditlər almamalısınız, bu, yalnız borc yükünü artıracaq. Bununla birlikdə, təmir və ya təhsil üçün pula ehtiyac olduqda, öz vəsaitiniz bir əmanət hesabında olduğunda, kredit rahat bir həlldir.
Azərbaycanda kreditlərin həcmi artır. Xüsusən də istehlak kreditləşməsinin həcmi. Reallıq ondan ibarətdir ki, insanlar məcburiyyətdən və yaxud ehtiyacdan kredit götürürlər. Vəziyyət o yerə gəlib çatıb ki, Azərbaycanda problemli kreditlərin həcmi normadan 3 dəfə çoxdur. Məsələ ondadır ki, Azərbaycanda kreditləşmə səviyyəsi başqa ölkələrə nisbətən azalmayıb. Digər ölkələrdə isə azalma kifayət qədər nəzarət edilən səviyyədədir. Sadəcə olaraq, bizdə istehlak kreditlərində faiz dərəcələrinin həddindən artıq yüksək olması insanların kreditlərə meylliliyinin azalmasına səbəb olub. Dünyada 3 faiz civarında problemli kreditlərin olması normal hal sayılır. Azərbaycanda isə bu, 9 faizə yaxınlaşıb. Bu isə normadan 3 dəfə çox deməkdir.
Maraqlıdır, bütün bunların başlıca səbəbi nə ilə bağlıdır?
- “Mərkəzi Bankın bu istiqamətdə fəaliyyətini aktivləşdirməsi çox vacibdir”
Məsələyə münasibət bildirən millət vəkili Vüqar Bayramovun fikrincə, Azərbaycanda problemli kreditlərin həcminin normadan 3 dəfə çox olmasının başlıca səbəbi faizlərin yüksək olmasıdır: “Azərbaycanda problemli kreditlərin həcmi pandemiyadan əvvəl də yüksək idi. Hətta pendemiyadan əvvəlki dövrlərdə problemli kreditlərin həcmində artımlar müşahidə etdik. Həm istehlak, həm də biznes kreditləri sahəsində problemlər artdı. Bunun müxtəlif səbəbləri var. Bir səbəbi devalvasiya nəticəsində kredit götürənlərin ödəmə qabiliyyətinin pisləşməsi idi. Xüsusən də xarici valyuta ilə götürülən kreditlərin qaytarılmasında ciddi çətinliklər oldu. Bu da nəticədə problemli kreditlərin artmasına gətirib çıxardı. Bununla belə, pandemiya dövründə də problemli kreditlərin ciddi azalmadığını müşahidə etdik. Ancaq bunun başlıca səbəbi ölkədə kredit faizlərinin çox yüksək olmasıdır. Bu, nəticə etibarilə, götürülən kreditlərin geri qaytarılmasında ciddi çətinliklər yaradıb. Bu da, öz növbəsində, problemli kreditlərin artmasına səbəb olur. Ona görə də vətəndaşların kreditlərə əlçatanlığını təmin etmək üçün əlavə tədbirlər görülməlidir. Kredit faizləri optimallaşdırılmalıdır. Yəni faizlər azaldılmalıdır. Mərkəzi Bankın bu istiqamətdə fəaliyyətini aktivləşdirməsi çox vacibdir. Kredit faizləri azalarsa, bu, kredit portfelinin daha səmərəli şəkildə tətbiq olunmasına şərait yaradacaq”.
Millət vəkili hesab edir ki, yalnız bu kimi tədbirlərin görülməsindən sonra problemli kreditlərin həcmi azala bilər.
Vidadi ORDAHALLI
