Əli Əlirzayev: “Əsas həmin ərazilərdə infrastrukturun bərpasıdır”
“Bütün kəndlər, bütün şəhərlər dağıdılıb. İndi biz onları minalardan təmizləməli, həmçinin, paralel olaraq yenidənqurmaya başlamalıyıq. Biz artıq bütün səylərimizi toplamışıq, bütün resurslarımızı səfərbər etmişik. Böyük infrastruktur layihələrinə artıq başlanıb. Sizə bəlkə də bununla bağlı məlumat verilib. Biz onları yenidən quracağıq və düşünürəm ki, bu miqyasda dağıntıdan inkişafa, insanlar üçün layiqli yaşayış standartlarına doğru dünyada nadir təcrübə nümayiş etdirəcəyik”.
Bunu Prezident İlham Əliyev BMT-nin Sivilizasiyalar Alyansının ali nümayəndəsi Migel Anxel Moratinosu qəbul edən zaman işğaldan azad edilən ərazilərin ermənilər tərəfindən talan edilməsinə münasibət bildirərkən deyib.
Dövlət başçısının sözləriinə görə, işğalçı tərəf şəhərləri Birinci Qarabağ müharibəsi zamanı deyil, ondan sonra dağıdıb: “Onlar bunu Birinci Qarabağ müharibəsi dayanandan sonra demək olar ki, 30 il ərzində sistematik şəkildə bir neçə səbəbdən dağıdıblar. Birincisi, bütün tikinti materiallarını götürmək üçün. Çünki evlər sökülmüş, daşlar aparılmışdır. Bu, oğurluq idi. İkinci səbəb azərbaycanlılara geri qayıtmağa imkan verməmək idi. Çünki onlar düşünürdülər ki, total dağıntıdan sonra heç kim qayıtmayacaq. Təkcə şəhərlərdə deyil, kəndlərdə də, - siz digər istiqamətlərə gedəndə, məsələn, Cəbrayıla, siz Füzulidə də olmusunuz, - Zəngilanda, Qubadlıda vəziyyət eynidir”.
Məlum olduğu kimi, işğaldan azad olunan ərazilərdə dağıntıların miqyası çox böyükdür. Ancaq bütün bunlara baxmayaraq, Azərbaycan həmin yaşayış məntəqələrinin bərpa edilməsində qərarlıdır.
Ümumilikdə, bərpa işləri necə aparılacaq?
- “Sahibkarlara stimul vermək lazımdır ki, gedib orada müəssisə tiksinlər, sərmayə yatırsınlar”
Sözügedən məsələ ilə bağlı fikirlərini “Bakı-Xəbər”lə bölüşən iqtisadçı-alim, professor Əli Əlirzayevin fikrincə, əsas infrastrukturun bərpa edilməsidir: “İşğaldan azad edilən ərazilərlə bağlı müxtəlif təşkilatlar, dövlət səviyyəsində strategiya hazırlanır. Həmin ərazilərin sosial-iqtisadi inkişafına dair hərə öz təklifini deyir. Şəhərsalma, arxitektura və məskunlaşma prioritetdir. Əsas həmin ərazilərdə infrastrukturun bərpasıdır. Bundan sonra digər işlərin görülməsi elə də çətin olmayacaq. Yollar, təhsil, səhiyyə müəssisələri salınandan sonra qayıdışa maraq artacaq. İnfrastruktur olsa, yerli və xarici sərmayə ora gələcək. Nəticədə bərpa prosesində dövlətin üzərinə böyük yük düşməz. Yeni-yeni iş yerləri açılacaq. Əsas enerjidir, yol və su təchizatıdır. Bundan sonra məskunlaşmadır. Nəzərə almaq lazımdır ki, həmin ərazilərdə hər şey yenidən qurulmalıdır. Çünki nə varsa məhv edilib. Bununla belə, azad olunan ərazilərdə torpaq islahatları keçirilməlidir. Ermənistanın mina xəritələrini verməməsi prosesin gedişinə mənfi təsir edir. Bütün bu çətinliklərə rəğmən, biz səylərimizi birəbeş artırmalıyıq. Elə bir sistem yaradılmalıdır ki, orada minimum yaşayış səviyyəsi olsun, ora qayıdanlar işlə təmin edilsin. Kənd təsərrüfatı ilə bağlı emal müəssisələri olmalıdır. Sahibkarlara stimul vermək lazımdır ki, gedib orada müəssisə tiksinlər, sərmayə yatırsınlar. Bununla bağlı sahibkarlara bir sıra güzəştlər tətbiq edilməlidir”.
Professor onu da qeyd etdi ki, kompleks tədbirlər sayəsində bu istiqamətdə işləri sürətləndirmək olar.
Vidadi ORDAHALLI
