Koronavirus pandemiyası, əvvəlcədən də gözlənildiyi kimi, payız-qış mövsümündə yenidən vüsət alır. Xüsusən Avropada infeksiyasının yeni halları sürətlə artır. Məsələn, Fransada epidemiya yenidən tüğyan edir. Oktyabrın 17-dən ölkədə fövqəladə sanitar vəziyyət yenidən bərpa olunur.
Paris və onun ətrafında, eləcə də digər şəhər və metropollarda axşam 21:00-dan səhər 06:00-a kimi komendant saatı tətbiq olunacaq. Komendant saatı, ən azı, 4 həftə davam edəcək. Hökumət komendant saatı rejiminin 10 həftə davam etməsinin mümkünlüyünü də istisna etmir. Lüksemburqda da vəziyyət yaxşı deyil. Lüksemburq Səhiyyə Nazirliyinin məlumatına əsasən, epidemiya yenidən ciddi təhdid yaradır. Qonşu Rusiya, Gürcüstan, Türkiyədə də yoluxma sayı artdığından, sərt tədbirlər görülür. Ümumünya Səhiyyə Təşkilatının (ÜST) Avropa Bürosunun direktoru Hans Kluge epidemioloji vəziyyəti təhlil edərək, bir çox ölkələrdə məhdudiyyətlərin tətbiq edilməsini vacib sayıb. O, vəziyyətin pisləşməməsi və daha sərt addımların atılmaması məqsədilə onlara ciddi riayət edilməsinə çağırıb. ÜST-nin Avropa bölgəsində COVID-19-un yeni hadisələri təkcə 10 gündə 6 milyondan 7 milyona qədər artıb. Hər həftə bölgədə 700 min insan koronavirusa yoluxur ki, bu da pandemiya başlayandan bəri ən yüksək göstəricidir. Klugenin sözlərinə görə, xəstəliyin artması qismən test səviyyəsinin, xüsusilə də gənclərin testlərinin əhəmiyyətli dərəcədə artması ilə izah edilə bilər: “Eyni zamanda gənclərin mobilliyinə və ehtiyat tədbirlərinə riayət edilməməsinə görə onlar arasında virusun xüsusilə sürətlə yayılmasına baxmayaraq, gənclərdə, bir qayda olaraq, ağır simptomlar olmur və infeksiya ölümə gətirib çıxarmır. Lakin indi insanlar, o cümlədən müxtəlif nəsillərin nümayəndələri qapalı yerlərdə bir-biri ilə getdikcə daha çox vaxt keçirəcək və yenə də yaşlı insanlar yoluxmağa başlayacaq, bu isə vəziyyətin kəskin şəkildə pisləşməsi ilə nəticələnə bilər”.
Hans Kluge epidemioloji modellərə əsaslanan proqnozların nikbinlik üçün əsas vermədiyini söyləyib: “2021-ci ilin yanvarında məhdudiyyətlər uzun müddətə yumşaldılarsa, gündəlik ölüm sayı aprel ayı ilə müqayisədə 4-5 dəfə çox olacaq. Lakin eyni modellər göstərir ki, maskanın taxılması, həm ictimai, həm də özəl məkanlarda insanların sıxlığına ciddi nəzarət kimi sadə tədbirlər bölgənin 53 ölkəsində yanvar ayının sonunadək 281 min insanın həyatını xilas edə bilər. Yalnız nəzərə almaq lazımdır ki, maskalardan indi olduğu kimi 60 faizdən az deyil, əhalinin 95 faizi istifadə etməlidir. Bu proqnozlar yalnız bütün bu müddət ərzində haqqında danışdığımızı təsdiqləyir: pandemiya özü-özlüyündə geri çəkilməyəcək, amma biz buna nail ola bilərik”. O, bir çox Avropa ölkəsində getdikcə daha sərt məhdudiyyətlərin tətbiq edilməsini tamamilə zəruri hal adlandırıb.
Azərbaycanda da son günlərdə yoluxma sayı artır. Amma cəbhədə savaş müddətində bu, təhlükəli hal sayılır. Məsələ burasındadır ki, yoluxmanın artması həkim qıtlığına, xəstəxanalarda çarpayı çatışmazlığına səbəb ola bilər. Azərbaycan tarixinin yeni səhifələri yazılan bugünkü günlərdə döyüş meydanlarında yaralanan əsgərlərə tibbi yardım göstərilməsi üçün koronavirus cəbhəsində belə yüksək yoluxma hallarına yol verilməməlidir. Savaşın getməsi, xalqımızın müqəddəs və tarixi torpaqlarına qovuşmaq arzusu pandemiya ilə mübarizə cəbhəsinin öz aktuallığını itirməsinə səbəb olmamalıdır. Koronavirusla mübarizə nəinki bitməyib, bəlkə də indi əvvəlkindən daha çox diqqət və məsuliyyət tələb edir. Fəsil dəyişikliyi, bir sıra ölkələrdə xəstəliyin yeni dalğasının vüsət alması da bunu təsdiq edir. Payız-qış mövsümü qrip və digər respirator xəstəliklərdə artımın müşahidə olunduğu dövr olduğuna görə hər addımda yüksək vətəndaş məsuliyyəti, ayıq-sayıq olmaq tələb olunur. Gigiyena qaydalarına əməl edilməsi, kütləvi toplanma yerlərində maska taxılması, antiseptik və dezinfeksiya məhsullarından lazımi qədər istifadə olunması və sosial məsafənin saxlanması başlıca və zəruri tələb olaraq qalır.
Tahir TAĞIYEV
