Bazar günü, 20 iyul 2025
     

Banklar­dan "qa­ra ba­zar"a küt­lə­vi dol­lar axı­dıl­ma­sı­nın ar­xa­sın­da pis niy­yət­li si­ya­si plan­lar...

Image

Gü­nel Fər­had­qı­zı: "Am­ma əmin­lik­lə bil­dir­mək ol­maz ki, bu, da­xi­li amil­lər­dən da­ha çox xa­ri­ci ami­lə bağ­lı mə­sə­lə­dir"

 

"Qa­ra ba­zar"ın ya­ran­ma­sı tə­bii ki, dol­la­ra tə­lə­ba­tın ödə­nil­mə­mə­si ilə bağ­lı­dır. Prak­ti­ki ola­raq, kom­mer­si­ya bankla­rı al­dı­ğı dol­la­rı sat­mır­sa, bu hal­da "qa­ra ba­zar" ya­ra­nır. Çün­ki is­tər sa­hib­kar, is­tər­sə də adi və­tən­da­şın dol­la­ra eh­ti­ya­cı var.

Am­ma və­tən­daş və ya biz­nes kom­mer­si­ya ban­kın­dan dol­lar ala bil­mir­sə, bu və­sa­i­ti baş­qa yer­də, baş­qa söz­lə, "qa­ra ba­zar"da ax­tar­ma­ğa məc­bur­dur. Kom­mer­si­ya bankla­rı dol­la­rı val­yu­ta hər­ra­cın­da alır. Biz kom­mer­si­ya bankla­rı­nın xa­ri­ci öh­də­lik­lə­ri ilə bağ­lı rə­qəm­lə­rə bax­saq gö­rə­rik ki, banklar al­dı­ğı dol­la­rı bor­cun ödə­nil­mə­si­nə yö­nəltmir və ya cü­zi his­sə­si­ni yö­nəl­dir. Nə­ti­cə­də bu cür mən­zə­rə ya­ra­nır: bank hər­rac­da dol­lar alır, la­kin sat­mır. Üs­tə­lik, banklar və­tən­daş­lar­dan da dol­lar alır. Nə­ti­cə­də hə­min dol­lar küt­lə­si "qa­ra ba­zar"a ge­dir. Apa­rı­lan mo­ni­to­rinqlə­rin nə­ti­cə­lə­ri gös­tə­rir ki, bu gün "qa­ra ba­zar"ın ya­ran­ma sə­bəb­lə­rin­dən bi­ri məhz bankla­rın "qa­ra ba­zar"ın fə­a­liy­yə­tin­də ma­raq­lı ol­ma­sı­dır. Çün­ki "qa­ra ba­zar"da da­ha yük­sək məb­ləğ­də sa­tış­lar möv­cud­dur, da­ha yük­sək mə­zən­nə ilə dol­lar tək­lif et­mək və ya al­maq müm­kün­dür. Nə­ti­cə­də val­yu­ta hər­ra­cın­da banklar tə­rə­fin­dən alı­nan dol­la­rın bir qis­mi və­tən­daş və biz­ne­sə "qa­ra ba­zar" va­si­tə­si­lə çat­dı­rı­lır. Bu­nun nə­ti­cə­sin­də bir sı­ra banklar gə­lir əl­də edir. Apa­rı­lan son araş­dır­ma­lar da gös­tə­rir ki, bə­zi banklar "qa­ra ba­zar"ın sax­lan­ma­sın­da, for­ma­laş­ma­sın­da ma­raq­lı­dır.

An­caq bə­zi ekspertlər bu­nu yal­nız da­xi­li fak­tor­la de­yil, xa­ri­ci tə­sir­lər­lə də əla­qə­lən­di­rir. "Qa­ra ba­zar" ami­lin­də Azər­bay­can­da sta­bil­li­yi poz­maq is­tə­yən xa­ri­ci qüv­və­lə­rin ro­lu ola bi­lər­mi?

İq­ti­sad­çı Gü­nel Fər­had­qı­zı­nın söz­lə­ri­nə gö­rə, dün­ya prak­ti­ka­sı da gös­tə­rir ki, kim­lə­ri­sə həbs et­mək­lə "qa­ra ba­zar"ı ləğv et­mək müm­kün de­yil: "Hü­quq-mü­ha­fi­zə or­qan­la­rın­dan çox bu­ra­da Mər­kə­zi Bank və Ma­liy­yə Ba­zar­la­rı­na Nə­za­rət Pa­la­ta­sı­nın ro­lu ar­tı­rıl­ma­lı­dır. "Qa­ra ba­zar"da olan pul banklar­da sa­tıl­sa, və­tən­daş bankla­ra üz tu­ta­caq. Bun­dan baş­qa, "qa­ra ba­zar"ın ləğ­vi üçün val­yu­ta­də­yiş­mə mən­tə­qə­lə­ri­nin bər­pa­sı da va­cib sa­yı­la bi­lər.

"Qa­ra ba­zar" ol­duq­ca, ma­na­ta təz­yiq ar­tır. Çün­ki və­tən­daş bankdan dol­lar ala bil­mir­sə, bu, psi­xo­lo­ji təz­yiq ya­ra­dır, və­tən­daş ma­na­tın də­yər itir­mə­sin­dən na­ra­hat olur. "Qa­ra ba­zar" ma­na­ta psi­xo­lo­ji təz­yiq for­ma­laş­dı­rır və mil­li val­yu­ta­mı­zın də­yər­siz­ləş­mə­si pro­se­si­ni sü­rət­lən­di­rir. Bu onu gös­tə­rir ki, "qa­ra ba­zar" yal­nız qey­ri-le­qal ol­du­ğu üçün de­yil, həm də ma­na­ta təz­yiq­lə­ri ar­tır­dı­ğı üçün ləğv olun­ma­lı­dır.

Da­xi­li amil­lər­lə ya­na­şı, öl­kə­miz­də sta­bil­li­yi poz­maq is­tə­yən xa­ri­ci qüv­və­lər də bu boş­luq­dan ya­rar­la­na bi­lər. Am­ma əmin­lik­lə bil­dir­mək ol­maz ki, bu, da­xi­li amil­lər­dən da­ha çox xa­ri­ci ami­lə bağ­lı mə­sə­lə­dir. Biz əv­vəl da­xi­li prob­lem­lə­ri ara­dan qal­dır­ma­lı­yıq".

Mə­həm­mə­də­li QƏ­RİB­Lİ



VİDEO

SON XƏBƏRLƏR

20.07.2025 / 15:52
Dünya mediası İlham Əliyevin çıxışında bu məqamlara xüsusi diqqət çəkdi... - FOTO

20.07.2025 / 15:16
Ukrayna konstitusiyasında rus dilinə verilən xüsusi statusun ləğvi təklif edildi...

20.07.2025 / 14:56
Rusiya alimi Kərim Şükürova və Yaqub Mahmudova qarşı çağırış etdi - "məhrum edilsinlər"...

20.07.2025 / 14:22
III Şuşa Qlobal Media Forumunun açılış mərasimi keçirilib - YENİLƏNDİ

20.07.2025 / 14:10
"İkitərəfli müstəvidə sülh gündəliyinin irəli aparılması üçün nailiyyətlər əldə olunub" - Hikmət Hacıyev

20.07.2025 / 13:48
"Bu gün kontent yaradıcılığı baxımından Azərbaycan mediasının göstəriciləri artıb" - Prezidentin köməkçisi

20.07.2025 / 13:40
"Dezinformasiya bu gün media mühitində ən təhlükəli təhdidlərdən biridir" - Avropa Xəbər Agentlikləri Alyansının baş katibi:

20.07.2025 / 13:34
Hikmət Hacıyev Azərbaycanın MDB-nin Moskva iclasında iştirak etməməsinin səbəblərini açıqladı

20.07.2025 / 11:50
"Jurnalistikanı blogerlikdən ayırmağın vaxtı gəlib" - Qlobal Forum iştirakçısı

20.07.2025 / 11:17
Prezidentin köməkçisi: "Azərbaycana qarşı fəal dezinformasiya dalğaları olur"

20.07.2025 / 11:07
"Şuşa Qlobal Media Forumunda müxtəlif ideyalar və yenilikçi baxışlar formalaşır" - Hikmət Hacıyev

19.07.2025 / 23:55
Prezident İlham Əliyevin sosial şəbəkələrdəki rəsmi səhifələrində III Şuşa Qlobal Media Forumunun iştirakçıları ilə görüşündən görüntülər paylaşılıb - VİDEO

19.07.2025 / 21:37
Prezident: "Azərbaycan ilə Ermənistan arasında etimadın zəmanəti beynəlxalq hüquq normaları olmalıdır"

19.07.2025 / 21:28
"Qarabağ və Şərqi Zəngəzur artıq cənnətin kiçik bir parçasıdır" - Prezident

19.07.2025 / 21:16
Azərbaycan Prezidenti: "Fransa ilə Yeni Kaledoniya arasında baş verən hadisə tarixi presedentdir"

19.07.2025 / 21:15
Azərbaycan Rusiyanı beynəlxalq məhkəməyə verəcək...

19.07.2025 / 21:11
"Azərbaycan ilə Çinin ticarət həcminin artırılmasına dair böyük planları var" - Prezident

19.07.2025 / 21:01
Prezident İlham Əliyev: "Azərbaycan mediasının inkişafı məni çox sevindirir"

19.07.2025 / 20:57
"Biz xarici investorları enerji sektoruna cəlb edirik" - Prezident

19.07.2025 / 20:50
Prezident: "Mən süni intellektdən istifadə etmirəm"

19.07.2025 / 20:39
Prezident İlham Əliyev: "İqlim dəyişmələrinə qarşı mübarizədə Afrika dövlətlərini dəstəkləyirik"

19.07.2025 / 20:32
"Azərbaycan və Ermənistana razılığa gəlməkdə kömək etmək səylərinə görə Prezident Trampa minnətdarıq" - Prezident

19.07.2025 / 20:28
Azərbaycan Prezidenti qəzaya uğrayan AZAL təyyarəsi ilə bağlı sualı cavablandırıb

19.07.2025 / 20:17
Prezident Rusiya ilə Avropa İttifaqı arasında yaranmış təbii qaz böhranına münasibət bildirdi

19.07.2025 / 20:10
Prezident İlham Əliyev Şuşa Forumunda öz siyasətinin təməl prinsiplərini sadaladı

19.07.2025 / 19:59
"Cənubi Qafqaz sabit məkan olacaq" - Prezident İlham Əliyev

19.07.2025 / 19:56
Prezident Ermənistanla sülh müqaviləsinin hansı halda imzalana biləcəyini açıqladı

19.07.2025 / 19:49
Prezident İlham Əliyev III Şuşa Qlobal Media Forumunda iştirak edib - FOTO/YENİLƏNDİ

19.07.2025 / 19:41
"Bizi tənqid edənlərin xarici borcu ÜDM-in 100 faizi qədərdir və ondan da artıqdır" - Prezident

19.07.2025 / 19:23
"Biz indi beynəlxalq səhnədə daha fəalıq" - Prezident

19.07.2025 / 19:15
Prezident: "İstəyirik ki, İqtisadi Əməkdaşlıq Təşkilatı daha güclü, daha effektiv olsun"

19.07.2025 / 19:12
"Bizim Qələbəmiz göstərir ki, ədalət var, sadəcə, ona nail olmaq lazımdır" - Prezident

19.07.2025 / 19:10
Bakı ilə İrəvanın arasında Paris özünü bu dəfə belə pərdələyir - "göz yaşları"...

19.07.2025 / 19:03
Azərbaycan Prezidenti: "ABŞ-la güclü tərəfdaşlıq münasibətlərinin dəstəkləndiyini görürük"

19.07.2025 / 18:40
"Bu gün Cənub Qaz Dəhlizi maksimal həcmdə fəaliyyət göstərir" - Prezident

19.07.2025 / 18:35
Ərdoğan Trampın “50 gün” hədəsindən Putini xilas etmək istəyir...

19.07.2025 / 18:28
Prezident İlham Əliyev: "Bizim etibarlı tərəfdaş imicimiz var"

19.07.2025 / 18:20
"Ermənistan Zəngəzur dəhlizi ilə bağlı prosesi bundan sonra da bloklasa, onun tranzit ölkəyə çevrilmək şansı sıfra yaxınlaşır" - Prezident

19.07.2025 / 18:06
AB Azərbaycan qazına möhtac... Rəsmi Brüssel isə bizə pislikdən əl çəkmir…

19.07.2025 / 18:01
Prezident: "Zəngəzur dəhlizinin potensialı ilkin mərhələdə 15 milyon ton yük səviyyəsində qiymətləndirilir"

19.07.2025 / 17:38
Azərbaycanın MDB İqtisadi Şura iclasından imtinasının ardınca maraqlı bəyanat səsləndi...

19.07.2025 / 17:36
"Azərbaycan ekoloji baxımdan çox düzgün mövqe seçmiş ölkədir" - Prezident

19.07.2025 / 17:24
Prezident İlham Əliyev: "Şuşa Media Forumu artıq ənənəvi xarakter alıb"

19.07.2025 / 17:09
Mahmud Kaşqari Fondunun layihəsi əsasında çap olunan kitabların təqdimatı keçirilib - FOTO

19.07.2025 / 16:52
Yunus peyğəmbərdən sonra üçüncü Yunus... Yunus Oğuz - 65

19.07.2025 / 16:37
Bu gün 3-cü Şuşa Qlobal Media Forumu işə başlayır

19.07.2025 / 16:10
"Dünya liderləri Prezident İlham Əliyevdən çox şeyləri öyrənə bilər" - Rusiyalı politoloq

19.07.2025 / 15:33
Ermənilər Ağdamda qəbirlərdən protezləri də oğurlayıblar...

19.07.2025 / 14:16
Azərbaycan-Pakistan mövcud strateji tərəfdaşlıq münasibətləri müzakirə edilib

19.07.2025 / 12:18
Milli Məclisdən Belçika parlamentinə sərt cavab - regionda yeni gərginlik ocağı yaratmağa çalışırlar...

19.07.2025 / 11:45
Prezident İnzibati Xətalar Məcəlləsində dəyişiklik edilməsi haqqında qanunu təsdiqlədi

19.07.2025 / 11:33
Azərbaycanda geodeziya, qravimetriya, topoqrafiya, kartoqrafiya və kadastr işlərində yeni koordinat sistemi tətbiq ediləcək - SƏRƏNCAM

19.07.2025 / 10:12
ŞOK - Özbəkistanda İŞİD-ə məxsus terror qruplaşması aşkar edildi!

19.07.2025 / 10:08
İrəvanda keçmiş deputat hakimiyyətin devrilməsinə çağırışa görə həbs edilib

19.07.2025 / 10:01
"Napoli" Vikter Osimhen üçün "Qalatasaray"a "HƏ" dedi

19.07.2025 / 09:53
Milli Məclis Belçika Nümayəndələr Palatasının qətnaməsinə kəskin etirazını bildirib

19.07.2025 / 09:27
Müəllimlər kimi həkimlər də "yazı-pozu" ilə hədsiz yükləniblər...

19.07.2025 / 08:42
Ət 1 manat da bahalaşdı....

18.07.2025 / 23:20
Bakı Kitab Mərkəzində “Tanımadığımız Konfutsi” adlı gecə keçirildi - FOTO

18.07.2025 / 22:32
İctimai Birlik sədri Aydın Quliyevi yubileyi münasibətilə təbrik etdi

18.07.2025 / 22:18
“65 illik yubileyiniz mübarək olsun, ustad!” - Missiya TV-nin baş redaktorundan Aydın Quliyevə təbrik...

18.07.2025 / 21:51
Prezident İlham Əliyev İraq Prezidentinə başsağlığı verdi

18.07.2025 / 21:50
Ermənistan silahlı qüvvələrinin qalıqları və qeyri-qanuni erməni silahlı dəstələrinin törətdiyi təxribatlar nəticəsində zərər çəkmiş şəxslər məhkəmədə ifadə verdi - FOTO

18.07.2025 / 21:35
Ermənistanı elə Avropanın özü vurmağa hazırlaşır - Makron nə ilə fərqlənir?..

18.07.2025 / 21:23
65 İLLİK ÖMÜR YOLUNA DƏYƏR VERƏN İNSANA! - Milli İstiqlalçıların Aydın Quliyevə yubiley təbriki...

18.07.2025 / 21:20
31 tona yaxın qızıl almışıq - yığım, ya emal üçün?

18.07.2025 / 21:06
İmamoğlunun həbsindən sonra Türkiyənin iç siyasətində mümkün təmayüllər - sabitlik qalacaqmı?..

18.07.2025 / 20:53
Bakıdan Parisə sərt sillə - dünya mediası Azərbaycanın möhtəşəm uğuruna heyrandır...

18.07.2025 / 20:39
Avropa İttifaqı yeni SSRİ olmaq istəyir - Cənubi Qafqazda ilk olaraq Gürcüstanı əzəcək...

18.07.2025 / 20:26
Qonşularla müqayisədə iki rəqəm bizi geridə qoyur...

18.07.2025 / 20:14
Çin-Hindistan-Rusiya ittifaqı? - XİN-in yeni strategiyasında ən ağır maneə...

18.07.2025 / 20:00
Azərbaycanın çay ixracı azalır... Niyə?

18.07.2025 / 19:47
Azərbaycanın zəngin elmi və mədəni irsinin özünəxas ikili mahiyyəti...

18.07.2025 / 19:35
"Erməni kilsəsi İŞİD-dir, molla rejimi ilə bir addımlayır" - təhqirin biri "1 qəpik"…

18.07.2025 / 19:26
Dünya Azərbaycanlılarının Mədəniyyət Mərkəzi Aydın Quliyevi təbrik etdi

18.07.2025 / 19:22
Suriyada Türkiyə-İsrail müharibəsi hər an başlaya bilər...

18.07.2025 / 19:09
Akademik Əhliman Əmiraslanov Aydın Quliyevi yubileyi münasibətilə təbrik etdi

18.07.2025 / 19:04
Müəllimlər müəllimi Sabir Qurbanov - FOTO

18.07.2025 / 19:04
BMT-nin İqtisadi və Sosial şurasına üzvlüklə bağlı təlimlər keçirilir

18.07.2025 / 18:50
İsrailin Suriyanı vurması Azərbaycanın siyasətinə bəzi çətinliklər yaradır...

18.07.2025 / 18:46
Bakıda Türkiyə-Azərbaycan Qardaşlıq Forumu keçirildi

Azərbaycanın zəngin elmi və mədəni irsinin özünəxas ikili mahiyyəti...

XƏBƏR ARXİVİ

İyul
B.eÇ.aÇC.aCŞB
301234567891011121314151617181920212223242526272829303112345678910