Cümə günü, 18 iyul 2025
     

Qars müqaviləsi Naxçıvan Konstitusiyasından niyə çıxarılır?..

Image

Naxçıvan Muxtar Respublikasının Konstitusiyasının Preambulası dəyişir. Bu məsələ Milli Məclisin iyunun 21-də keçirilən iclasında müzakirə olunan “Naxçıvan Muxtar Respublikasının Konstitusiyasında dəyişikliklərin təsdiq edilməsi haqqında” qanun layihəsində öz əksini tapıb.

Mövcud preambulada bildirilib ki, Naxçıvanın muxtariyyətinin əsasları hazırda qüvvədə olan 16 mart 1921-ci il tarixli Moskva və 13 oktyabr 1921-ci il tarixli Qars beynəlxalq müqavilələri ilə qoyulub. Həmin beynəlxalq müqavilələrdə Naxçıvanın Azərbaycanın tərkib hissəsi olması bir daha bəyan edilərək Naxçıvanın ərazi hüdudları dəqiqləşdirilib. Naxçıvan 1921-ci il martın 16-dan başlayaraq əvvəlcə Naxçıvan Sovet Sosialist Respublikası, 1923-cü il iyunun 16-dan sonra Naxçıvan diyarı, 1924-cü il fevralın 9-dan Naxçıvan Muxtar Sovet Sosialist Respublikası, 1990-cı il noyabrın 17-dən isə Naxçıvan Muxtar Respublikası adlandırılıb. 1926-cı ildə Naxçıvan Muxtar Sovet Sosialist Respublikasının ilk, 1937-ci ildə ikinci, 1978-ci ildə üçüncü Konstitusiyası qəbul edilib. Naxçıvan Muxtar Respublikasının bu Konstitusiyasının əsasını Azərbaycan Respublikasının 1995-ci il 12 noyabrda ümumxalq səsverməsində - referendumda qəbul edilən Konstitusiyası təşkil edir.

Qanun layihəsində yuxarıdakı hissələrin Konstitusiyadan çıxarılması, onların aşağıdakı müddəalarla əvəz olunması təklif edilir:

Naxçıvan Muxtar Respublikası Azərbaycan Respublikasının ayrılmaz tərkib hissəsidir. Naxçıvan Muxtar Respublikasının bu Konstitusiyasının əsasını “Azərbaycan Respublikasının dövlət müstəqilliyini bərpa etmək haqqında” 1991-ci il 30 avqust tarixli Bəyannamədə və “Azərbaycan Respublikasının dövlət müstəqilliyi haqqında” 1991-ci il 18 oktyabr tarixli Konstitusiya Aktında təsbit edilmiş prinsiplər və Azərbaycan Respublikasının 1995-ci il 12 noyabrda ümumxalq səsverməsində - referendumda qəbul edilən Konstitusiyası təşkil edir.

Qanun layihəsi səsverməyə qoyularaq birinci oxunuşda qəbul edilib.

Naxçıvanın Konstitusiyasından Qars müqaviləsinin çıxarılması hansı zərurətdən doğur?

Qars müqaviləsi Naxçıvan Konstitusiyasından niyə çıxarılır?

Ceyhun Məmmədov: “Naxçıvan Konstitusiyasından Qars müqaviləsinin çıxarılması zəruri bir məsələdir”

Millət vəkili Ceyhun Məmmədov məsələ ilə bağlı “Bakı-Xəbər”ə bunları dedi: “Hesab edirəm ki, iyunun 21-də Milli Məclisin qəbul etdiyi qərar, müzakirəyə çıxarılan qanun layihəsi olduqca əhəmiyyətlidir və vacibdir. Bilirsiz ki, Naxçıvan Muxtar Respublikası Sovet hökuməti qurularkən yaradılıb. O dövrdə Naxçıvan MR-ın yaradılması qərarını Sovet hakimiyyəti orqanları verib. İndi isə Azərbaycan müstəqildir və artıq Naxçıvan Konstitusiyasından Qars müqaviləsinin çıxarılması zəruri bir məsələdir. Yəni biz artıq əvvəlki dövrə qayıdırıq. Yəni Sovet dövründən əvvəlki Naxçıvanın statusunu bərpa edirik. Qars müqaviləsi də o dövrdə hazırlanmış və imzalanmış bir sənəddir. Ona görə də düşünürəm ki, bu olduqca vacib məsələdir, bir qərardır. İyunun 21-də Milli Məclis olduqca tarixi bir qərar qəbul etdi və tarixi bir addım ataraq Naxçıvanın Azərbaycanın tərkibində olduğunu və Azərbaycanın daxilində bir bölgə olduğunu təsdiq etdi. Sovet hökumətinin müəyyənləşdirdiyi çərçivələri də, normaları, istinadları da kənara qoyaraq bugünkü Azərbaycanın qələbəsinə uyğun addımları atdı”.

Abutalıb Səmədov: “Moskva və Qars müqavilələrinin yeni layihədə adlarının çəkilməməsi həmin müqavilələrdə nəzərdə tutulan müddəalardan imtina etmək anlamına gəlmir”

"Alyans" Strateji Araşdırmalar Mərkəzinin sədri, siyasi ekspert Abutalıb Səmədov "Bakı-Xəbər"ə şərhində bildirdi ki, Milli Məclisdə birinci oxunuşda qəbul olunan Naxçıvan Muxtar Respublikasının bu Konstitusiyasında dəyişikliklərin təsdiq edilməsi haqqında qanun layihəsinin əsas məqsədi Naxçıvanda qanunvericilik və icra hakimiyyəti bölgüsünü təmin etməkdir. A.Səmədov qeyd etdi ki, bu dəyişikliklər buna xidmət edir. “Moskva və Qars müqavilələrinin yeni layihədə adlarının çəkilməməsi həmin müqavilələrdə nəzərdə tutulan müdəalardan imtina etmək anlamına gəlmir. Həm Moskva müqaviləsinin 3-cü maddəsində, həm Qars müqaviləsinin 5-ci maddəsində nəzərdə tutulur ki, Naxçıvan Azərbaycanın himayəsinə verilir, muxtar ərazi statusuna malik olmalıdır və Azərbaycan öz himayəçilik hüququnu üçüncü ölkəyə güzəştə getməməlidir. İndi Milli Məclisdə qəbul olunan dəyişikliklər bu prinsipləri olduğu kimi saxlayır. Naxçıvan Azərbaycan ərazisidir, Azərbaycanın tərkib hissəsidir və nəzərdə tutulub ki, bu müdəa Naxçıvan MR-nın Konstitusiyasının Preambulasında öz əksini tapsın. İkincisi, muxtar ərazi olması da heç bir dəyişikliyə uğramır.

Dəyişiklik nədən ibarətdir? Məlumdur ki, bundan əvvəl Naxçıvan MR-də qanunverici və icra hakimiyyəti funksiyasını Naxçıvan MR-ın Ali Məclisi həyata keçirirdi. Ali Məclisin sədri həm qanunverici hakimiyyətin, həm də icra hakimiyyətinin rəhbəri sayılırdı. İndiki dəyişiklikdə hakimiyyətlərin bölünməsi prinsipi əsas götürülüb və Naxçıvan MR-ın Konstitutsiyası Azərbaycan Konstitusiyasına tam uyğunlaşdırılıb. Layihəyə görə, Naxçıvan MR-də Azərbaycan Respublikası Prezidentinin səlahiyyətli nümayəndəliyi adlı 3.1 maddəsi əlavə olunub. Həmin maddəyə əsasən, Naxçıvan MR-də Azərbaycan Respublikası Prezidentinin səlahiyyətli nümayəndəliyi Naxçıvan MR-ın ərazsində Azərbaycan Prezidentinin müəyyən etdiyi vəzifələri yerinə yetirən icra orqanı kimi göstərilir. O da qeyd olunur ki, bu icra orqanına rəhbərliyi Azərbaycan Prezidenti tərəfindən vəzifəyə təyin və vəzifədən azad edilən və birbaşa Azərbaycan Prezidentinə tabe olan Naxçıvan MR-də Azərbaycan Respublikasının səlahiyyətli nümayəndəsi həyata keçirir. Dəyişikliklər yalnız bundan ibarətdir.

Moskva və Qars müqavilələrinin mütləq Naxçıvan Konstitusiyasında qeyd olunmasına ehtiyac varmı? Görünür, qanunverici orqan belə hesab edir ki, o müqavilələrin adını çəkməyə ehtiyac yoxdur, ancaq bu müqavilələrdə təsbit olunmuş müddəalar olduğu kimi saxlanılır. Yəni mahiyyət dəyişmir. Naxçıvanın muxtar statusu, onun Azərbaycanın himayəsində olması və üçüncü ölkəyə gücəştə gedilə bilməməsi müdəaları olduğu kimi qalıb. Bu səbəbdən Naxçıvan MR-ın statusunda heç bir dəyişiklik yoxdur. Yalnız icra orqanı daha dəqiq göstərilib, icra orqanı qanunvericilik hakimiyyətindən ayrılıb və Naxçıvan MR-ın Ali Məclisi bundan sonra yalnız qanunvericilik orqanı kimi fəaliyyət göstərəcək. İcra funksiyasını isə Azərbaycan Prezidentinin Naxçıvan MR-də səlahiyyətli nümayəndəsinin başçılığı ilə nümayəndəlik həyata keçirəcək. Dəyişiklik yalnız bundan ibarətdir. Hesab edirəm ki, bu dəyişiklik Naxçıvanın idarəçiliyinin daha da təkmilləşməsinə, səmərəliliyinin artmasına xidmət edir və əgər səlahiyyətli nümayəndəliyin işləri düzgün qurularsa, struktur dəyişikliklərinə gedilib müəyyən lazımsız strukturlar ləğv olunarsa, qısa müddətdə bu dəyişikliklərin səmərəsi hiss olunacaq və bu dəyişikliklər Naxçıvan üçün çox mühüm əhəmiyyətə malik olan dəyişiklik olacaq”.

İradə SARIYEVA



VİDEO

Dünyada xaos böyüyür, Azərbaycana təhlükə də artır... - VİDEO

Tramp İranla müharibədən niyə qorxur... - VİDEO

Aydın Quliyev Putinin köməkçisinin cavabını sərrast verdi... - VİDEO

“...65 ilə 650 ilin mirasını sığdırdı...” - Yunus Oğuzdan Aydın Quliyevə yubiley təbriki...

Akif Nağı Aydın Quliyevi təbrik etdi

Milli Məclisin Komitə sədri Aydın Quliyevi təbrik etdi

SON XƏBƏRLƏR

18.07.2025 / 01:26
Azərbaycanlı döyüşçü Cavid Rzayev Rusiya vətəndaşlığından çıxarıldı...

18.07.2025 / 01:08
Avtomobilinə su qatılmış benzin tökülən İran prezidenti yolda qaldı - Pezeşkian Təbrizə taksi ilə getdi...

18.07.2025 / 00:34
Azərbaycanlı diaspor rəhbəri Rusiyada axtarışa verildi

17.07.2025 / 22:53
Prezident İlham Əliyevin sosial şəbəkə hesablarında Qurbanqulu Berdiməhəmmədovla görüşündən görüntülər paylaşılıb - VİDEO

17.07.2025 / 22:15
“...65 ilə 650 ilin mirasını sığdırdı...” - Yunus Oğuzdan Aydın Quliyevə yubiley təbriki...

17.07.2025 / 22:06
Prezident İlham Əliyev və Qurbanqulu Berdiməhəmmədov Şuşada birgə nahar ediblər - FOTO

17.07.2025 / 21:50
Ermənilər tərəfindən əsir və girov götürülmüş, xəsarətlər almış zərərçəkmişlər məhkəmədə ifadə verdi - FOTO

17.07.2025 / 21:39
Zəngəzur dəhlizi ABŞ-a, Ermənistan dəmiryolu Rusiyaya - Paşinyanın niyyəti...

17.07.2025 / 21:25
20 dövlət “anti-İsrail” sammitinə yığışır - Çin, Qətər, İspaniya...

17.07.2025 / 21:12
Azərbaycan-Türkmənistan əlaqələrində yeni mühüm enerji səhifəsi açılır

17.07.2025 / 20:58
Zəngəzur dəhlizi nəzərdə tutulduğundan da böyük olacaq - inanılmaz...

17.07.2025 / 20:46
Paşinyan Rusiyanın əsas fiquru ilə bağlı bütün planları açdı...

17.07.2025 / 20:33
Azərbaycan-Rusiya-Ermənistan üçtərəfli işçi qrup ləğv edilə bilər...

17.07.2025 / 20:20
Rusiyadan Ermənistana istehza və hədə - münasibətlər daha da gərginləşir

17.07.2025 / 20:07
Uzun durğunluqdan sonra Bakı-Aşqabad münasibətləri yeni mərhələyə çıxdı...

17.07.2025 / 19:53
Rusiyanın Ermənistanda hakimiyyətə əsas namizədi məhv edilir...

17.07.2025 / 19:40
Qarabağ Dirçəliş Fondunun 2024-cü il üzrə maliyyə hesabatları PwC-nin auditindən uğurla keçdi

17.07.2025 / 19:38
Paşinyan Zəngəzur dəhlizi barədə ABŞ-ın son planını dəstəklədi...

17.07.2025 / 19:25
Rusiya Azərbaycan diasporunda daha bir həbs...

17.07.2025 / 19:15
Akif Nağı Aydın Quliyevi təbrik etdi

17.07.2025 / 19:11
DİM-də "imtahan islahatları" bitmir - indi də "esse islahatları" gəlir...

17.07.2025 / 18:57
Çin də Zəngəzur dəhlizinə müştəri çıxdı...

17.07.2025 / 18:44
Paşinyan ABŞ-dan strateji müttəfiqliklə bağlı yeni mesajlar alıb...

17.07.2025 / 18:36
lk dəfə ingilis dilinə tərcümə olunan "Oftalmologiyanın aktual problemləri” kitabı göz xəstəliklərinə dair fundamental əsərdir

17.07.2025 / 18:31
AB-nin 3 ölkəsi Rusiyanın "tərəfinə keçdi"...

17.07.2025 / 18:24
"ADA Universitetində təhsil alan tələbələrin 30 faizi ödənişsiz oxuyur" - Hafiz Paşayev

17.07.2025 / 18:17
İsveçrə deputatı İlham Əliyevə şər atdı - sülhə mane olan kimdir?

17.07.2025 / 18:04
İşğaldan azad rayonlarımızda yaşayanların sayı 50 minə çatdı...

17.07.2025 / 17:55
Azərbaycan mətbuatı 150 illik yol qət edərək tarixi Zəfərimizin, suverenliyimizin tam bərpasının müjdəçisi olmağından qürur duyur

17.07.2025 / 17:46
Çin Azərbaycanla əlaqələrdə Rusiyanı üstələməyə başladı...

17.07.2025 / 17:33
Milli Məclisin Komitə sədri Aydın Quliyevi təbrik etdi

17.07.2025 / 17:21
Dövlət əleyhinə açıq çağırışlara görə DTX-nın saxladığı Mirədalət Talışxanov məhkəmə qarşısında...

17.07.2025 / 17:08
Samir Nuriyevin BƏƏ-nin Hesablama Qurumunun nümayəndə heyəti ilə görüşü olub - FOTO

17.07.2025 / 16:53
NATO Ukraynaya “Patriot” sistemləri göndərməyə başladı...

17.07.2025 / 16:37
Bakıda marketlərə qənim kəsilən iki nəfər yaxalandı

17.07.2025 / 16:34
BMU-İNHA ikili diplom proqramının II məzun buraxılışı keçirilib

17.07.2025 / 16:11
Cəlilabadın qəhrəman şəhidi - Əli Rüstəmov...

17.07.2025 / 16:01
BDU-da şəhid övladları olan abituriyentlər üçün infotur keçirilib

17.07.2025 / 15:54
Suraxanıda 2 nəfər saxlandı, 4 kq-a yaxın narkotik ələ keçirildi

17.07.2025 / 15:26
Prezident İlham Əliyev Berdiməhəmmədova “Dostluq” adlı Qarabağ atı hədiyyə etdi - FOTO

17.07.2025 / 15:05
Nəsimidə silsilə oğurluqlar edən şəxs saxlandı

17.07.2025 / 14:43
Sviridenko Ukraynanın baş naziri təyin edildi

17.07.2025 / 14:42
Prezident İlham Əliyev və Qurbanqulu Berdiməhəmmədov Mehmandarovların malikanə kompleksində olublar - FOTO

17.07.2025 / 14:30
Ağcabədidə çətənə bitkilərinin kultivasiyasını təşkil edən şəxslər saxlandı

17.07.2025 / 14:19
Prezident İlham Əliyev və Qurbanqulu Berdiməhəmmədov Yuxarı Gövhər Ağa məscidini ziyarət ediblər - FOTO

17.07.2025 / 14:17
"İşgəncələrə məruz qalırdım, döyülürdüm" - Erməni əsirliyində olmuş azərbaycanlı

17.07.2025 / 13:58
Prezident İlham Əliyev və Türkmənistan Xalq Məsləhətinin sədri Şuşada Bülbülün ev-muzeyində olublar - FOTO

17.07.2025 / 13:45
İsti hava bu avtomobillərdə yanğın ehtimalını dəfələrlə artırır - BDYPİ-dən xəbərdarlıq

17.07.2025 / 13:33
Prezident İlham Əliyev və Türkmənistan Xalq Məsləhətinin sədri Natəvanın, Bülbülün və Üzeyir Hacıbəylinin gülləbaran edilmiş heykəllərinə baxıblar - FOTO

17.07.2025 / 13:24
Prezident İlham Əliyev və Qurbanqulu Berdiməhəmmədov Şuşadakı Yaradıcılıq Mərkəzində “Heydər Əliyev və Qarabağ” sərgisi ilə tanış olublar - FOTO

17.07.2025 / 13:17
Laçında baş vermiş meşə yanğınına görə 3 nəfər məsuliyyətə cəlb edildi

17.07.2025 / 13:11
Azərbaycan XİN-dən İraqa başsağlığı mesajı...

17.07.2025 / 13:08
Пашинян дал Кремлю очередную пощёчину - ПРЯМАЯ ТРАНСЛЯЦИЯ

17.07.2025 / 12:53
Prezident Əliyev və Berdiməhəmmədov Yeni Şuşa məscidində tikinti işlərinin gedişi ilə tanış olublar - FOTO

17.07.2025 / 12:34
“Suriya tortu” bölüşülmür...

17.07.2025 / 12:26
Prezident İlham Əliyev və Türkmənistan Xalq Məsləhətinin sədri Şuşada inşa edilmiş birinci yaşayış kompleksində olublar - FOTO

17.07.2025 / 12:15
Azərbaycanla Vyetnam arasında mühüm razılaşma

17.07.2025 / 12:07
Prezident İlham Əliyev və Berdiməhəmmədov Daşaltı kəndinin fonunda şəkil çəkdiriblər - FOTO

17.07.2025 / 11:35
Prezident İlham Əliyev və Qurbanqulu Berdiməhəmmədov Füzuli şəhərinin dağıdılmış yerlərinə baxıblar

17.07.2025 / 11:30
Bu da oldu - Tramp istədi, "Coca-Cola" tərkibini dəyişdi..

17.07.2025 / 11:29
Qurbanqulu Berdiməhəmmədov Füzuli rayonuna gəlib

17.07.2025 / 11:10
Azərbaycan və Qazaxıstanın XTQ mənsubları arasında görüş olub

17.07.2025 / 11:07
BDU-nun nəzdində “Gənc istedadlar” liseyinin 7 şagirdi qızıl və gümüş nişana layiq görülüb

17.07.2025 / 11:03
Trampdan Rusiyaya sərt cavab, müharibə qızışır - CANLI

17.07.2025 / 10:43
Bağdadda matəm elan edilib - yanğında ölən 50 nəfərə görə...

17.07.2025 / 10:30
"İsrail müharibəyə başlaya bilər, lakin onu bitirmək gücündə deyil" - Əhməd əş-Şaraa

17.07.2025 / 10:22
Şamaxıda keçirilən konfrans yekunlaşıb

17.07.2025 / 10:16
"İsrail Suriyanın ərazi bütövlüyünə təcavüz edir" - Türkiyə parlamenti

17.07.2025 / 10:10
Bu ərəb ölkəsi ABŞ iqtisadiyyatına 17 milyard dollar sərmayə qoyacaq

17.07.2025 / 10:04
Sabunçunun bu ərazilərində işıq olmayacaq - XƏBƏRDARLIQ

17.07.2025 / 10:00
"Sabah" bu gün Avroliqada cavab matçına çıxacaq

17.07.2025 / 09:54
Dolların məzənnəsi dəyişmədi, avro bahalaşdı - Mərkəzi Bankdan AÇIQLAMA

17.07.2025 / 09:28
"Yol-nəqliyyat hadisələrinin təsnifatı: səbəb və nəticələrin təhlili” adlı ictimai müzakirə keçirilib

17.07.2025 / 09:27
Ağıllı kəndlərlə bərabər sağlam şəhərlər də yaratmalıyıq - ÜST-dən Bakıya mesaj...

17.07.2025 / 09:26
Bakıda “Mercedes” yolu keçən qadını vurub öldürdü

17.07.2025 / 09:18
"Mən bunu edəcəm” - Makronun qorxulu rəqibi seçkilərə qatılacaq

17.07.2025 / 09:14
Tənha yaşayan almanların sayı 17 milyona çatıb...

17.07.2025 / 09:10
“Qarabağ” Çempionlar Liqasında bu rəqiblə qarşılaşacaq

17.07.2025 / 09:04
Daha 43 ailə Kəngərliyə köçürüldü

17.07.2025 / 08:34
Məleykə Abbaszadə qızlara nə demək istədi - hər gün sağılmaq nədir?

17.07.2025 / 08:22
Bakının bu yollarında güclü tıxac var

İşğaldan azad rayonlarımızda yaşayanların sayı 50 minə çatdı...

XƏBƏR ARXİVİ