çərşənbə günü, 09 iyul 2025
     

Tramp G7-dən yarımçıq getdi, təcili Şuranı topladı - ABŞ İrana nə hazırlayır?..

Image

Abutalıb Səmədov: "... həmişə olduğu kimi, yenə Makron bilərəkdən və ya bilməyərəkdən hər şeyi dolaşdırır"

ABŞ prezidenti Donald Tramp Kanadanın Kanana şəhərində keçirilən G7 sammitini yarımçıq tərk edib. Ağ Evdən bildirilib ki, qəfil dönüş Yaxın Şərqdəki vəziyyətlə bağlı olub, burada İsrail və İranın bir-birinə zərbə endirməsi davam edir. Lakin Trampın özü planlarını nəyə görə dəyişdiyini hələ izah etməyib. Ağ Evin rəhbəri getməzdən bir müddət əvvəl sosial şəbəkə hesabındə yazıb ki, Tehranın bütün sakinləri təxliyə edilməlidir.

Trampın gedişi Ukrayna və İran üçün nə deməkdir, Amerika prezidenti sammitin ilk iki günündə nəyə nail ola bildi? Yaxın Şərqdə nə gözlənilir?

Baki-xeber.com saytının sualını cavablandıran Abutalıb Səmədov bildirdi ki, G7-lərin Kananada keçirilən sammitində ciddi qərarların qəbul ediləcəyi gözlənilirdi: "Belə bir ümid var idi ki, İsrail-İran qarşıdurması ilə yanaşı Rusiya-Ukrayna müharibəsi də müzakirə olunacaq və Rusiyaya qarşı sanksiyalara bağlı yekdil qərarlar qəbul ediləcək. Lakin iş elə gətirdi ki, Ukrayna məsələsi demək olar müzakirə edilmədi. Üstəlik, Tramp sammiti vaxtından əvvəl tərk etdi. Ona görə də Zelenski ilə planlaşdırılan görüş də baş tutmadı. Hərçənd, Zelenski əvvəlcədən bəyan etmişdi ki, Trampla çox ciddi məsələləri müzakirə etmək, müəyyən planları ona təqdim etmək, eyni zamanda, ABŞ-dən almaq istədiyi silahlar barədə də ona məlumat vermək istəyir. Amma nə Ukrayna barədə müzakirələr oldu, nə də görüş baş tutdu. Jurnalistlərin Rusiyaya qarşı tətbiq ediləcək sanksiyalarla bağlı suallarına cavab verərkən Tramp açıq şəkildə dedi ki, bu məsələdə tələsməyin əleyhinədir, çünki sanksiyalar təkcə hansısa sənədə qol çəkməkdən ibarət deyil, burada söhbət itirilən milyardlardan gedir. Yəni bu işdə yalnız Rusiya deyil, həm də ABŞ və müttəfiqləri milyardlarla dollar ziyana düşürlər. Sammitdə bu tip ciddi qərarların qəbul edildiyini iddia etmək mümkünsüzdür.

Böyük Britaniya ilə ABŞ arasında ticarət razılaşması imzalandı. Hər iki ölkənin liderləri bundan məmnun olduqlarını qeyd etdilər. İsrail-İran müharibəsi müzakirə olundu və bu barədə G7-lərin mövqeyi ortaya qoyuldu. Açıq şəkildə ifadə edildi ki, onlar İranın nüvə silahına malik olmasını qətiyyən qəbul etmirlər. Trampın sammiti vaxtından əvvəl tərk etməsi barədə əvvəl Emmanuel Makron yazdı ki, guya atəşkəs məsələsi müzakirə olunacaq və buna görə də Tramp vaxtından əvvəl sammiti tərk edib. Ancaq dərhal Tramp ona cavab verərək, Makronu aşağılayacaq tərzdə dedi ki, həmişə olduğu kimi, yenə Makron bilərəkdən və ya bilməyərəkdən hər şeyi dolaşdırır - Ağ Evdə milli təhlükəsizlik şurasının toplantısı keçiriləcək və orada atəşkəslə müqayisədə daha ciddi məsələlər müzakirə olunacaq. Tramp onu da dedi ki, ciddi qərarların qəbul olunması gözlənilir, xəbərləri diqqətlə izləyin.

Tramp Tehran sakinlərinə səslənərək şəhəri tərk etmələrini məsləhət gördü. Bütün bunlar belə bir nəticə çıxarmağa əsas verir ki, Tramp İranın vaxt itirmədən ABŞ tərəfindən təklif olunan planını qəbul etməyi tələb edir. Plana görə, İranda uranı zənginləşdirən müəssisələr olmamalıdır. AES-lər üçün uranın 3,67% zənginləşdirilməsi tələb edilir. Bunu da ya Moskvadan almaq, ya da digər qonşu dövlətlərlə birlikdə birgə müəssisələr yaratmaq və AEBA-nın nəzarəti altında uranı AES yanacağı səviyyəsində zənginləşdirməyi təklif edir.

Məlumdur ku, İran həm AES-lərdə zənginləşdirilmiş urandan istifadə edir, həm də bu, dərman preparatlarının istehsalı üçün lazımdır. Dərmanlar üçün uranı 20%-ə qədər zənginləşdirmək lazımdır. Hazırda bunu Tehran özü həyata keçirir. ABŞ-nin isə tələbi budur ki, ümumiyyətlə İran uranın zənginləşdirilməsi ilə məşğul olmasın. İran atom bombasi istehsal etmək istəmirsə, 60% zənginləşdirilmiş uran bəs nə üçündür?

Təbiidir ki, bütün bunlar İrana qarşı şübhələri artırır. ABŞ də, görünür, milli təhlükəsizlik şürasında bu məsələləri müzakirə edib, İrandan təcili öz planlarını qəbul etməyi tələb edəcək. Əgər İran razılaşmasa, Tehrana və digər şəhərlərə raket zərbələri endirəcək, bombalar atılacaq.

O da məlumdur ki, dərin qatlarda ciddi təxribat yaradacaq raket və bombalar İsraildə yoxdur. Amma belə silah növü ABŞ-də var. ABŞ bombaları 80 metrə yaxın dərinliyə qədər təsir gücünə malikdir. Təbii ki, dalbadal eyni nöqtəyə atılan bir neçə bomba yerin altında olan nüvə obyektlərini darmadağın edə bilər. İlk növbədə hədəf İranın müxtəlif şəhərlərində yerləşən və uranın zənginləşdirilməsi ilə məşğul olan nüvə obyektlərıdir.

Çox güman ki, ABŞ bu barədə qəti qərar vermək istəyir. Ya İran onun planını qəbul edəcək, ya da ABŞ vaxt itirmədən İsraillə birlikdə İranı bombalamağa başlayacaq.

Bu, Yaxın Şərqdə və İranın qonşuluğunda olan ölkələr üçün də ciddi problemlər yarada bilər. Yəni vəziyyət bir qədər də gərginləşə bilər. Amma görünür ki, nə ABŞ-nin, nə də İsrailin geri çəkilmək fikri var. Çünki mütəxəssislərin hesablamalarına görə, İran yaxın iki həftə ərzində nüvə silahını istehsal etmək imkanına malik ola bilər. Tramp qəti şəkildə bəyan etdi ki, İranın nüvə silahı olmamalıdır.

Yeri gəlmişkən, İran özü bu barədə fətva verib, ali rəhbərin fətvası mövcuddur. Həm də nüvə silahının yayılmaması haqqında 1968-ci il müqaviləsinə qol çəkib.

ARAYIŞ: Nüvə silahlarının yayılmaması haqqında müqavilənin məqsədi nüvə silahlarının və silah texnologiyasının yayılmasının qarşısını almaq, nüvə enerjisindən sülh məqsədləri ilə istifadə etmək məqsədilə iş birliyini artırmaq, nüvə silahlarından tam və ya qismən imtina etmək hədəfini irəli aparmaq üçün nəzərdə tutulan beynəlxalq müqavilədir. Müqavilə 1968-ci ildə imzalanmış və 1970-ci ildə qanuni qüvvəyə minmişdir. Müqavilə 11 may 1995-ci ildə müddətsiz olaraq uzadılmışdır.

İran indi o vaxt üzərinə götürdüyu öhdəlikləri yerinə yetirmək məcburiyyətindədir. Bu həm İranın öz maraqlarına cavab verir, həm qonşu dövlətlər bunu istəyir, həm də bölgədə gərginliyin azalması üçün bu addımın atılması son dərəcə mühüm əhəmiyyətə malikdir".

Akif NƏSİRLİ




DİGƏR XƏBƏRLƏR

VİDEO

Dünyada xaos böyüyür, Azərbaycana təhlükə də artır... - VİDEO

Tramp İranla müharibədən niyə qorxur... - VİDEO

Aydın Quliyev Putinin köməkçisinin cavabını sərrast verdi... - VİDEO

3 bank Maliyyə Nazirliyinin 500 milyon manatını 7,5 faiz əlavəsilə necə qaytaracaq?..

Erməni iranşünas Pezeşkiana şər atdı - İran susdu...

“Medianın inkişafında Ümummilli Lider Heydər Əliyevin rolu” mövzusunda konfrans keçirilib - FOTO/YENİLƏNDİ

SON XƏBƏRLƏR

09.07.2025 / 12:46
Duyğulara sənətlə toxunuş”: Gəncədə kimsəsiz uşaqlara art-terapiya dəstəyi

09.07.2025 / 12:43
Tramp Putinə “kiçik bir sürpriz” hazırlayır – çox məyus oldum...

09.07.2025 / 12:09
Azərbaycan ECO-da birləşdirici regional güc mərkəzinə çevrilir

09.07.2025 / 12:00
"PKK mövcudluğunu bitirib" - Abdullah Öcalan çağırış etdi!

09.07.2025 / 11:35
Hakan Fidan və Yaşar Gülər Pakistanda - bu mühüm məsələlər müzakirə olunacaq

09.07.2025 / 11:28
Ermənistanda poliqonda partlayış olub - TƏCİLİ

09.07.2025 / 11:25
Baş nazir idi, indi bankda məsləhətçi işləyəcək...

09.07.2025 / 11:20
Gənclər üçün “Ekoloji Texnologiyalar və Sosial Sahibkarlıq” düşərgəsi keçiriləcək

09.07.2025 / 11:12
Şəmkirdə "KİA" aşıb, ölən və xəsarət alanlar var

09.07.2025 / 11:05
Yol polisi skuter, moped və velosiped sürücülərinə çağırış etdi

09.07.2025 / 11:02
Diplomatik xidmət orqanlarının rəhbərləri Xankəndiyə gediblər

09.07.2025 / 10:38
BAMF-ın baş ofisində növbəti təlim keçirilib

09.07.2025 / 10:34
Axtarışda olan 90 nəfər saxlanılıb - polisdən AÇIQLAMA

09.07.2025 / 10:22
Dünya bazarında neftimiz bahalaşdı - 75 dolları ötüb...

09.07.2025 / 10:18
İsrail Suriyada 11-ci hərbi bazasını qurub

09.07.2025 / 10:12
Qarabağa getmək istəyənlər, bu xəbəri mütləq oxuyun!

09.07.2025 / 10:08
28 azərbaycanlı Almaniyadan geri qəbul edildi - Dövlət Xidməti

09.07.2025 / 10:04
Yevlaxda itkin düşən kişinin meyiti kanaldan tapıldı

09.07.2025 / 10:01
Türkiyənin ilk iqlim qanunu təsdiqləndi

09.07.2025 / 09:38
"Peşə bayramınız mübarək!" - Ceyhun Bayramovdan təbrik mesajı

09.07.2025 / 09:28
Tramp ticarət tariflərinin qüvvəyə minməsini yenə təxirə saldı

09.07.2025 / 09:18
Ağdam-Füzuli yolunda "Ford" aşıb, 20 nəfər xəsarət alıb

09.07.2025 / 09:13
Bu gün Naxçıvan şəhərinin bəzi əraziləri susuz qalacaq

09.07.2025 / 09:11
Naxçıvan diyarı xalçaçılıq məktəbinin tarixi səhifələri...

09.07.2025 / 09:05
Berlin məhəkəməsi Almaniya hökümətini şoka saldı - 13 nəfərlik əfqan ailəyə viza veriləcək!

09.07.2025 / 09:01
Çempionlar Liqasında yeni mövsümə start verildi - NƏTİCƏLƏR

09.07.2025 / 08:35
Borcu qaytara bilməsən, dövlət sənin borcunu bağlayacaq - yeni qanun...

08.07.2025 / 23:15
Fransada Azərbaycan səfirliyinə hücum etmiş radikal ermənilərin cəzası daha da ağırlaşdırıldı

08.07.2025 / 22:34
"ABŞ Azərbaycan və Ermənistan arasında sülh sazişinin tezliklə əldə olunacağına ümid edir" – Rubio

08.07.2025 / 21:15
Fransızlar Makronu vaxtından qabaq yola salmağa hazırlaşır...

08.07.2025 / 20:59
Ermənistan öz ərazisini hansı dövlətlərin sui-istifadəsinə verə bilər?..

08.07.2025 / 20:44
Ukrayna kəşfiyyatı Ermənistanı çətinə saldı - ölkə özünü Azərbaycanın qarşısında təmizə çıxarmağa çalışır...

08.07.2025 / 20:30
ABŞ Zəngəzur dəhlizini nəzarətə götürür - Rusiya ilə geosiyasi mübarizənin nəticəsi...

08.07.2025 / 20:15
Trampın cavab məktubu Gürcüstanla gərginliyi artırdı - Azərbaycana ehtiyac daha da artdı...

08.07.2025 / 20:01
Paşinyan kilsəyə özü rəhbərlik edəcək, iddia açıq deyildi - katolikos əks blok yaradır...

08.07.2025 / 19:46
Rusiya Azərbaycana sanksiyalar hazırlayır? - Aranı gərginləşdirmək istəyənlərin yeni cəhdləri...

08.07.2025 / 19:32
“İsrailin növbəti hədəfi Türkiyə” - ABŞ-dan mesajın ünvanı...

08.07.2025 / 19:17
Xankəndinin tarixində ilk hadisə - heç sovet dövründə də bu yox idi...

08.07.2025 / 19:10
Vardanyanın məhkəməsində zərərçəkmiş şəxslər və hüquqi varislər ifadə verdi - FOTO

08.07.2025 / 19:03
BRICS Rusiyanın tərəfində Ukrayna müharibəsinə rəsmən qoşuldu...

08.07.2025 / 18:48
Belə müsabiqələr uşaq və gənclərə təsir edir...

08.07.2025 / 18:44
Əli Əsədov Pakistan Milli Assambleyasının sədri ilə görüşdü

08.07.2025 / 18:35
Şəmkir, Göygöl və Gəncədə abadlıq nümunəsi: Regionların siması yenilənir

08.07.2025 / 18:23
3 bank Maliyyə Nazirliyinin 500 milyon manatını 7,5 faiz əlavəsilə necə qaytaracaq?..

08.07.2025 / 18:10
Azərbaycan kişilərində psixi pozğunluq qadınlardan 3 dəfə çoxdur...

08.07.2025 / 17:57
Erməni iranşünas Pezeşkiana şər atdı - İran susdu...

08.07.2025 / 17:44
Manat kreditləri niyə bu qədər bahalaşır?..

08.07.2025 / 17:34
CHP liderinin toxunulmazlığı ləğv edilə bilər - Türkiyə parlamentinə vəsatət təqdim edildi...

08.07.2025 / 17:15
Qonşu ölkələrdən İrana hücumda istifadə olunmayıb – Pezeşkian İranın Ermənistandakı səfirinin yalanını ifşa etdi

08.07.2025 / 16:56
Azərbaycan və İordaniya arasında fəlakət və böhranların idarə edilməsi sahəsində əməkdaşlıq haqqında Saziş təsdiqləndi

08.07.2025 / 16:56
İldırım Vəliyevə III dərəcəli dövlət ədliyyə müşaviri ali xüsusi rütbəsi verildi

08.07.2025 / 16:54
Diplomatik xidmət orqanlarının bir qrup əməkdaşına diplomatik rütbələr verildi

08.07.2025 / 16:53
Prezident İlham Əliyev Trampa başsağlığı verdi

08.07.2025 / 16:51
Türkiyənin Antalyada tarixi sualtı kəşfi - eramızdan əvvəl Yunan-Helenistik dövrünün sonları və...

08.07.2025 / 16:26
Tramp Ukrayna siyasətini dəyişir - ABŞ Kiyevə daha çox silah verəcək…

08.07.2025 / 16:07
Xəzər polisi əməliyyat keçirdi - qadın narkotacirin evindən 10 kq narkotik çıxdı...

08.07.2025 / 15:43
“Medianın inkişafında Ümummilli Lider Heydər Əliyevin rolu” mövzusunda konfrans keçirilib - FOTO/YENİLƏNDİ

08.07.2025 / 15:31
Yol polisi motosiklet sürücülərinin qayda pozuntularına qarşı nəzarəti gücləndirdi

08.07.2025 / 15:30
Ekranda nə var, cəmiyyətdə də o var

08.07.2025 / 15:16
"İrandan nüvə müzakirələrinə qayıtmağı tələb etməyin heç bir mənası yoxdur" – İranlı parlamentaridən ABŞ-a mesaj...

08.07.2025 / 15:03
Mixail Qusman Prezident İlham Əliyevin medianın inkişafındakı rolu ilə bağlı konfransın keçirilməsini təklif etdi

08.07.2025 / 14:22
Xarici media filiallarının Media Reyestrinə daxil edilməsi prosedurları sadələşdirilir

08.07.2025 / 14:08
"Yolumuz Qarabağa” portalından əldə olunan icazənin müddəti 5 günədək artırıldı

08.07.2025 / 13:55
Xaricdən ofis və mənzillərdə videomüşahidə kameralarına müdaxilənin qarşısı alındı - DTX-dən növbəti əməliyyat...

08.07.2025 / 13:23
"Ümummilli Lider Heydər Əliyevin mediaya münasibəti bir nümunədir" - Natiq Məmmədli

08.07.2025 / 13:12
С. Маркедонов, вместо сказок, научитесь смотреть на Россию со стороны! - ПРЯМАЯ ТРАНСЛЯЦИЯ

08.07.2025 / 12:58
Cəbrayılda narkotik əməliyyatı - İki kiloqam marixuana və tiryək aşkarlandı

08.07.2025 / 12:46
Qanuna dəyişiklik edildi - polis əməkdaşlarının sosial müdafiəsi gücləndirilir

08.07.2025 / 12:34
"Azərbaycanda demokratik mətbuatın sürətli inkişafının təmin edilməsi Ümummilli Liderin adı ilə birbaşa bağlıdır" - Əhməd İsmayılov

08.07.2025 / 12:18
"Yaranmış vəziyyətdən siyasi xal qazanmağa çalışanlar var" - rusiyalı deputat

08.07.2025 / 12:11
"Azərbaycanın lider mövqeyinin güclənməsi medianın gündəmini də zənginləşdirir"

08.07.2025 / 12:05
ABŞ-da təyyarə qəzası olub - 4 nəfər həlak olub

08.07.2025 / 12:00
Dağıstanda 100-dən çox şəxs sudan zəhərlənib

08.07.2025 / 11:40
Tanınmış iş adamının oğlu faciəvi şəkildə ölüb

08.07.2025 / 11:21
Türkiyədən Fransaya ETİRAZ - ölkədaxili hüququmuza hörmətlə yanaş"

08.07.2025 / 11:15
Milli Məclis iclas keçirir - 15 məsələ müzakirə olunur

08.07.2025 / 11:05
Zəngilanda 1 tona yaxın çətənə bitkisi məhv edilib - polis açıqlama yaydı

08.07.2025 / 11:04
Rusiya Azərbaycandan qisas almağa hazırlaşır. Amma nəyin? - CANLI

08.07.2025 / 11:02
Bu axşam “Çelsi” - “Fluminense” görüşü olacaq

08.07.2025 / 10:30
Dünya bazarında qızıl və gümüş bahalaşıb

08.07.2025 / 10:22
Vaqif Poeziya Günləri yenidən poeziya sevərləri bir araya gətirir!

Belə müsabiqələr uşaq və gənclərə təsir edir...

XƏBƏR ARXİVİ