Türk professor Mitat Çelikpala İrəvanda "qatıqladı"...
Tural İsmayılov: "Simvolik və hüquqi yanaşmalar dəyişmədən Türkiyənin sərhədləri qeyd-şərtsiz açacağına inanmaq siyasi sadəlövhlük olar"
Türkiyə İrəvanla Bakı arasında sülh müqaviləsi bağlandıqdan sonra Ermənistanla sərhədin açılması üçün yeni şərtlər irəli sürməyəcək . Bu fikri İrəvanda keçirilən APRI Ermənistan forumunda İstanbulun Kadir Has Universitetinin prorektoru, professor Mitat Çelikpala deyib.
Onun fikrincə, sülh müqaviləsinin imzalanması və sabit sülh bölgədəki oyunu tamamilə dəyişəcək və Türkiyə vasitəçi rolunu oynaya bilər.
Türkiyəli professorun fikrincə, sazişin mövcudluğu Ermənistanla Azərbaycan arasında gərginliyin vaxtaşırı artmasının qarşısını almağa kömək edəcək, həm də regional əməkdaşlığa şərait yaradacaq.
Bu türk professor nə danışır? Azərbaycan-Ermənistan sülh sazişi imzalandıqdan sonra Türkiyə heç bir şərt irəli sürmədən sərhədləri açacaqsa, bəs genosid iddiasından imtina, Ermənistanın dövlət gerbindən Ağrıdağın rəsminin çıxarılmasını və Qərbi Ermənistan iddiasından imtina edilməsini Türkiyə tələb etməyəcək?
Baki-xeber.com-un sualını cavablandıran politoloq Tural İsmayılov bildirdi ki, Mitat Çelikpalanın İrəvanda səsləndirdiyi fikirlər bir professorun şəxsi baxışıdır və Türkiyənin rəsmi dövlət siyasətini əks etdirmir: "Türkiyə-Ermənistan sərhədləri 1993-cü ildən bağlıdır və bu qərar təkcə Qarabağdakı münaqişə ilə bağlı deyil, həm də tarixi və ideoloji faktorlarla əsaslandırılıb. Ermənistanın 1915-ci il hadisələrini “soyqırımı” kimi tanıtmaq cəhdləri Türkiyə üçün strateji və tarixi həssaslıq daşıyır. Bundan əlavə, Ermənistan Konstitusiyasında və dövlət rəmzlərində Ağrıdağın təsviri və “Qərbi Ermənistan” iddiaları Türkiyəyə qarşı ərazi iddiası kimi dəyərləndirilir. Bu cür simvolik və hüquqi yanaşmalar dəyişmədən Türkiyənin sərhədləri qeyd-şərtsiz açacağına inanmaq siyasi sadəlövhlük olar. Əgər Ankara bu şərtləri irəli sürmədən sərhədi açsa daxildə ciddi təzyiqlərlə üzləşə bilər. Türkiyə ictimaiyyəti və siyasi elitası üçün bu məsələlər milli maraqların və tarixi yaddaşın bir hissəsidir. Sülh sazişi imzalansa belə, bu, Ermənistanla normallaşma üçün bir başlanğıcdır, amma son nöqtə yox. Ankara bu normallaşmanı mərhələli və şərtli şəkildə həyata keçirməkdə maraqlıdır. Ermənistan isə yalnız Azərbaycanla yox, həm də Türkiyə ilə münasibətləri yenidən formatlaşdırmaq üçün öz tarixə baxışında korrektələr etməlidir. Təkcə sülh sazişinə imza atmaqla regionda “oyunun qaydaları dəyişəcək” düşüncəsi romantikdir. Reallıqda isə bu, uzun illərdən bəri yığılıb qalmış inamsızlıq mühitini bir gecədə aradan qaldıra bilməz. Türkiyə vasitəçi olmaq istəyə bilər, amma əvvəlcə öz milli maraqlarını təmin etmədən vasitəçilik kursunu qəbul etməz. Mitat Çelikpalanın dediyi kimi, sülh bölgəyə dinamizm gətirə bilər, amma şərtlər olmadan yox. Ermənistan istər Bakı, istərsə də Ankara ilə münasibətləri düzəltmək istəyirsə həm tarixə, həm də simvollara ciddi baxış keçirməlidir. Türkiyə təkcə regionda deyil, qlobal siyasətdə də simvolizmin və prinsipial mövqelərin vacibliyinə inanır. Bu baxımdan, sərhədlərin qeyd-şərtsiz açılacağı fikri ən yaxşı halda akademik illüziya olaraq qalır".
Akif NƏSİRLİ
