Şənbə günü, 26 iyul 2025
     

Krım yarımadası... 1942-1943-cü illər... Türk-Müsəlman və Yəhudi soyqırımı...

Image

Əski Qıpçaq/Biçənək və İskit/Skif... tayfalarına aid, e.ə. I minillikdə Kərim bəyin ulusunda eyniadlı yarımada hövzəsində (təqribən 27 min kv.km sahədə), Qara dəniz dalğalarının lacivərd suları qoynunda yaradılmış idarəetmə sistemi/dövlət qurumu sonrakı minilliklərdə Roma, Yunan/Bizans, Avstriya-Macarıstan, Rusiya... işğalçılarının hücumları nəticəsində Osmanlı Türkiyəsinin inzibati-idarəetmə sistemindən kənarlaşdırılmış, sonuncu dəfə 1783-cü il 08 aprel tarixdə çaritsa II Yekatirinanın (1729-1796) Manifesti ilə (“Krım yarımadası, Taman, Kuban ərazilərinin Rusiya hakimiyyətinə keçməsi haqqında”) çar Rusiyası tərəfindən qəsb edilərək tutulmuş, bu yerlərə xristianlar köçürülmüş, XX əsrdə isə Rusiya və Ukrayna dövlətləri arasında qalmışdır.

Bütün bunlara rəğmən yabançı hakimiyyətin hakimliyi dövründə bölgənin kökənli-soylu Türk-Müsəlman əhalisi doğma yurd-ocaqlarında yaşamış, tarixi, coğrafi, milli-mədəni, dini-sakral, etnodemoqrafik dəyərlərini qoruyub saxlamış, 1921-ci ildən Milli-Muxtariyyət idarəetmə sisteminə, seçkili Milli qanunvericilik orqanı kimi respublika-dövlət, vilayət və muxtar respublika inzibatçılığına nail olmuşlar.

İkinci dünya müharibəsinin qara buludları Xoca Kərim bəyin adını daşıyan və qəsdən təhrif edilən Krım yarımasını sudan, qurudan, havadan bürümüş, əski, qədim Türk yurdu “qan çanağı”na dönmüş, 500 min nəfərə yaxın Türk-Müsəlman qövmü (bu dövrdə yarımadada ümumilikdə 1,2 milyon nəfərə yaxın əhali yaşamışdır) amansız qətliamalara məruz qalmışlar-1942-1944-cü illərdə...Fəlakət bu qanlı-qadalı olaylarla “bəs” deməyib, 1944-cü ildə kökənli soy ailələri yurd-yuvalarından Uzaq və şaxtalı-sazaqlı Sibirə, Qazaxstan çöllərinə... zorla sürgün edilmiş, onlara amansızcasına həm də, milli-mənəvi soyqırım faciələri yaşadılmışdır. Bu da son olmayıb...Dinsiz, mənfur hay kilsəsi ilə rus-hay səlahiyyətliləri birləşərək hayların intiqamını almaq (II Yekatirina dövründə oradan Don çayı sahillərinə köçürülən hay sürüsü...timsalında), qisasları ilə kifayətlənməyərək daşnak-quldur Q.Njde (1886-1955) və D.Kanayanın (1883-1956) himayəsində olan, Hitler Almaniyasının tərkibində fəaliyyət göstərən 12 hərbi bölükdən (hər bölükdə 800-1000 piyada döyüşçü olmaqla) ibarət “Erməni legionu-SS”nun (1942-ci ilin yayında yaradılmışdır, lakin, A.Hitler “erməni”lərə etibar etməyindən 11 bölük Niderland cəbhəsinə göndərilmişdir) bir bölüyü, eləcə də, Polşa ərazisində salınmış düşərgələrdən göndərilən hay dəstələri tərəfindən Türk-Müsəlman əhalisinə qarşı, eləcə də, 1930-cu illərdə Avropa ölkələrindən bu yerlərə pənah gətirmiş Yəhudilərə qarşı Ukrayna, Polşa və Krım yarımadası ərazilərində (Qarasu-Bazar, Canköy.Ər-Qala...nahiyələrində, Kafə şəhərində, Canqar gölü hövzəsində...) soyqırım qətliamları törətmişlər.

Nəticədə, 50 min nəfərə yaxın dinc əhali bu faciələrin qurbanı olmuşdur...

1918-1920-ci illərdə Qərbi Azərbaycanda, xüsusilə Zəngəzur və Göyçə gölü hövzəsində Türk-Müsəlman kökənlilərin soyqırımına bais olan D.Kanayan (Dro) II Dünya müharibəsi başlayanda (sentyabr, 1939-cu il) Almaniyada Bolqarıstan, Yunanıstan, Suriya, Livan, Fransa...ünvanlı hay-daşnak dəstələrindən ibarət “Dromedar” (“Dəstə üzvləri”) qrupu yaradaraq Şərqi Avropada III Reyxin tərəfində çıxış edərək diversant, təxribat, pozuculuq, qətliamlar, partizanlara qarşı mübarizə...əməliyyatlarınn icrasında iştirak etmişlər. Təbii ki, “Dromedar” həm də, əzəli düşmən saydıqları Türklərə qarşı hər fürsətdən də yaralanmışlar. Qeyd etmək lazımdır ki, D.Kanayan 1936-cı ildə Münxen şəhərində A.Hitlerin nasist partiyası ilə əlaqə yaradaraq ABŞ-ın Boston şəhərindən 1935-ci ildə qovulmuş Q.Njdeni də bu işə cəlb etmişdir.

1912-1913-cü illərdə Balkan müharibəsində Bolqarstan ərazisində yaşayan Türk-Müsəlman əhalisini amansızlıqla qətlə yetirən D.Kanayan həmin qanlı əməllərini 1941-1943-cü illərdə Şərqi Avropa və Krım bölgəsində də hay-daşnak silahdaşları A.Abeqyan, D.Davidxanyan, A.Gülxandaryan..., eləcə də, Q.Njdeilə birlikdə təkrarlamışdır.

“Dromedar” təkcə bu iki daşnakın təşəbbüsü ilə yaranmamışdı, bu mənfur qruplaşma həm də, “erməni” siyasi-ideoloji, terrorçu təmayüllü mühacirlərin səyi, maliyyə təminat dəstəyi və Ermənistan, Azərbaycanın Qarabağ, Gürcüstanın Abxaziya bölgələrindən, eləcə də, Şimali Qafqazdan gedən hay sürüsünün hesabına formalaşmış, güclü xəfiyyə şəbəkəsinə malik olmuş, A.Hitler Ordusunun Şərq Cəbhəsində Hərbi Kəşfiyyat İdarəsinin tərkibində Xüsusi qrup kimi fəaliyyət göstərmişdir. Onların Krım yarımadasındakı soyqırım əməlləri barədə məxfi sənədlər Kerç şəhərindəki qərargahlarından Sovet Ordusunun Kerç-Feodosiya desant dəstəsi tərəfindən ələ keçirilmişdir. Məlum olmuşdur ki, D.Kanayan-Q.Njde cütlüyünün yerli kökənli Türk-Müsəlman və Yəhudilərə qarşı vəhşiliyini rəğbətlə qarşılayan III Reyxin razılığı ilə 1943-cü ilin aprel ayından “Dromedar” müstəqil sərəncam vermək və hərbi-mülki ərazilər üzrə sərbəst hərəkət etmək hüququ qazanmışdır (24 dekabr 1946-cı ildə D.Kanayanın şəxsi müşaviri S.Q.Vartanovanın protokol sorğusundan).

Alman nasistlərinin Yəhudilərə qarşı əməliyyatlarında dəstə üzvləri ilə yanaşı, yerli haylardan da istifadə olunub, onlar Yəhudilərin yaşadıqları ünvanları nişan vermiş, özlərini də Reyxin və Q.Njdenin silahdaşlarına tanıtmışlar (1939-1940-cı illərdə Krım yarımadasında 13 minə qədər hay sürüsü yaşayıb).

Haşiyə. Ümummilli öndər H.Ə.Əliyev (1923-2003) SSRİ Dövlət Təhlükəsizlik orqanlarında uzun illər məsul və rəhbər vəzifələrdə işləyərkən “Dromedar” daşnak-faşist təşkilatına məxsus məxfi sənədlərin araşdırılmasını aparmış və müəyyən etmişdir ki, Q.Nijde və D.Kanayanın Almaniya Vermaxtı ilə əlaqələri Sovet xalqına qarşı yönəlməklə yanaşı, həm də Türkiyə Cumhuriyyəti və Azərbaycan xalqına yönəlik əzəli düşmənçilik ənənələrinin davam etdirilməsi, 1941-1945-ci illərdə soyqırım faciələri üçün tarixi-coğrafi məkan seçimi ilə bağlı olmuşdur. Bu barədə rusiyalı publisist və tarixçi O.Y.Kuznetsovun (1971) “Heydər Əliyev III Reyxin erməni kəşfiyyatı ilə gizli müharibəsi” məqaləsində sənədli-arxiv faktlarına əsasən məlumat verilmişdir.

Bundan əlavə, 1941-1945-ci illərdə Türk-Müsəlman və Yəhudi kökənli dinc əhalinin soyqırımına gələn qanlı yollardan biri də 1942-ci ilin əvvəllərində Berlin şəhərində A.Rozenberqlə (1892-1946, 1933-1943-cü illərdə Almaniyanın Xarici Siyasət İdarəsinin rəisi, 1941-1945-ci illərdə işğal olunmuş Şərq ərazilərinin Reyxnaziri) görüşən Q.Njde tərəfindən “salınmışdır”. Nəticədə, Avropa ölkələrində yaşayan və müharibə başlayandan əsir düşən “ermən”lərdən ibarət əlavə könüllü, nizami silahlı dəstələrin yaradılması və Vermax ordusunun tərkibində SSRİ-yə qarşı döyüşməsi (“Dromed”lə birlikdə, ümumi komandan general-leytnant D.Kanayan, müavini isə Q.Njde olmaqla) təklifini verməklə iki məqsəd güdmüşdür:

- Türkiyə Cumhuriyyətinə qarşı SSRİ və mütəfiq qoşunların hücumu üçün siyasi-hərbi şəraitin yaradılması;

- Qafqazın işğalına Hitler Almaniyasına yarımçı olmaqla “Ermənistan Respublikası”nın Cənubi Qafqazda hakim siyasi-iqtisadi mövqe qazanılmasına nail olunması;

I-II Dünya müharibələrində Türkiyə dövlətinin işğalı, süqutu və parçalanması istiqamətində fəal siyasi, hərbi, iqtisadi, ideoloji...mübarizə meydanında silahlı-piyada qüvvələri kimi çıxış edən hay kilsəsi və ibtidai insan-hay sürüsü Sovet-Alman cəbhəsini həm Anadolu bölgəsinə sürükləməyə, həm də, SSRİ-nin məğlubiyyətinə ona görə çalışmışdır ki, ABŞ, Fransa və Almaniya dövlətlərinin köməkliyi ilə Cənubi Qafqazda Azərbaycan dövlətinin əsarət altına alınması niyyətlərinə nail olsunlar, mənfur xislətlərinə yiyələnsinlər...

Q.Njdenin A.Rozenberqlə görüşündə tərcüməçi olmuş bolqar jurnalisti S.Burov sonralar həmin söhbətdə məhz hay niyyətlərinin açıq bildirildiyini etiraf etmişdir.

Hay xislətinin nəticəsi idi ki, cəbhədə vəziyyət Sovet Ordusu və müttəfiqlərinin xeyrinə dəyişdikdə, Türkiyə Cumhuriyyətinin tərfsizliyi məlum olduqda öz xəyanətlərini yerli Türk-Müsəlman əhalisinin adına çıxmaqla SSRİ hökumətinin 18 may 1944-cü il müvafiq qərarı ilə (bu işdə A.Mikoyan, İ.Baqramyan...və başqa daşnakların da rəyi böyük rol oynayıb) onların Krım yarımadasından sürgün edilməsinə nail olmuşlar.

R.S. Almaniyanın Vermaxt Ordusunun sadiq nökərlərindən olmuş daşnak-hay qulduru Q.Njdenin 1941-1945-ci illərdə SSRİ Ordisina qarşı xəyanətkar hərbi-siyasi əməliyyatlarında (Dnepr çayı və Qara dəniz hövzələrində, Krım yarımadasında, Şimali Qafqazda....) canlı qüvvə ilə (hay əsillilərdən ibarət silahlı birləşmələr halında) bilavasitə iştirakına dair M.Kolerovun “Q.Njde və A.Hitler. Köhnə və yeni sənədlər toplusu” (Moskva ş., 2023) kitabında tarixi arxiv sənədlərində geniş yer verilmişdir. Daha sonra, Rusiya Federasiyasının Müdafiə Nazirliyi Küliyyatınınm (Ordu generalı S.Şoyqununm redaktorluğu ilə dərc edilib) 12-ci cildində də Q.Nijdenin Hitler Almaniyası qarşısında şərəfsiz, muzdlu, nökər... xidmətləri hüquqisənədlərlə təsdiqini tapmışdır.

Q.Nijdenin SSRİ dövlətinə diversiya-kəşfiyyat, hərbi təzhizat yollarının məhv edilməsi və xalqlarına qarşı amansız qətliamların törədilməsində Q.Nijde və D.Kanayanın (Dro) başçılıq etdikləri daşnak - “erməni” silahlı birləşmələrinin əməliyyatları barədə SSRİ Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsinin 1952-ci ildə nəşr etdirdiyi “1941-1945-ci illərin Böyük Vətən müharibəsi illərində SSRİ-yə qarşı fəaliyyət göstərən Alman kəşfiyyatı orqanları haqqında məlumatlar toplusu”nda məxfi məlumatlara işıq salınmışdır.

Amma... həmin Rusiyanın şəhərlərində, kino-teatrlarında 2013-cü ildə “Njde” bədii-sənədli filmi nümayiş etdirilib, tanınmış aktyorlar bu filmə çəkilib, Vladimir şəhərinin Knyaz Vladimir qəbirstanlığında onun xatirəsi anılır...

Qismət Yunusoğlu,
Bakı Dövlət Universitetinin müəllimi



VİDEO

SON XƏBƏRLƏR

25.07.2025 / 22:22
Türkiyənin 22-ci UNESCO İrsi: Sardis və Bintepə

25.07.2025 / 22:10
Ceyhun Bayramov və Hakan Fidan Ermənistanla sülh danışıqlarını müzakirə etdi...

25.07.2025 / 21:23
Bütün Fransa Makronun qəsdinə durdu - ölkə yeni aksiyalara hazırlaşır...

25.07.2025 / 21:08
Millət vəkili Mehriban Vəliyeva Aydın Quliyevi təbrik etdi

25.07.2025 / 21:06
65 yaşda "Əməkdar jurnalist" adı almaq mənim günahım deyil...

25.07.2025 / 21:05
EKO-nun Xankəndi zirvəsi Rusiyanı niyə bu qədər narahat edir?

25.07.2025 / 20:49
Sülhü pozan Ermənistan, hədəf Azərbaycan - Fransa parlamentindən absurd qərar...

25.07.2025 / 20:34
Zəngəzur dəhlizi məsələsinə NATO da qarışdı...

25.07.2025 / 20:19
Paşinyan həbs etdiyi rus oliqarxı barədə beynəlxalq məhkəmə qərarını da heçə saydı...

25.07.2025 / 20:12
Ermənistanın hücumları nəticəsində yaralanmış, mülklərini itirmiş, əsirlikdə və girovluqda olmuş zərərçəkmiş şəxslər məhkəmədə ifadə verdi - FOTO

25.07.2025 / 20:04
Paytaxt köçürülə bilər - su qıtlığı daha kəskin problemə çevrilir...

25.07.2025 / 19:49
Paşinyanın siyasəti Elçibəyin 90-cı illərdəki Qərbyönlü siyasətinə bənzədildi...

25.07.2025 / 19:35
ABŞ-ın Zəngəzur planı Rusiya layihəsindən kəskin fərqlidir - Zaxarova narahatdır...

25.07.2025 / 19:22
Azərbaycanın ilk peykindən süni intellekt layihələrinin maliyyələşməsinə qədər...

25.07.2025 / 19:16
Bakıda DİN müşavirəsində sərt tələb - “icra olunmalıdır”

25.07.2025 / 19:09
Qubanın şəhid ailələri təklif etdilər - hər şəhid barədə kitab yazılsın...

25.07.2025 / 19:01
MM-in Korsikaya Dəstək Qrupundan Fransa parlamentinə sərt cavab - bu onları qıcıqlandırır...

25.07.2025 / 18:58
Milli Məclisin deputatı Vüqar Rəhimzadə Ordubadda seçiciləri ilə növbəti görüşünü keçirib

25.07.2025 / 18:55
Tələbə təqaüdləri artırıldı - 300, 450 manat...

25.07.2025 / 18:50
İsgəndər Xəlilovun oğlunun şirkəti ofisdə axtarış aparılmasını təkzib etdi

25.07.2025 / 18:41
Rusiya Aİİ çərçivəsində Ermənistanı iqtisadi sanksiyalarla hədələdi...

25.07.2025 / 18:35
Mixail Qusmanın Azərbaycan boyda səmimi və doğma ailəsi var – Cavid İsmayıl yazır

25.07.2025 / 18:30
Şuşa Media Forumu qlobal mətbuatda

25.07.2025 / 18:27
Nazirlər Kabineti 2018-də söz vermişdi ki, yaxın 3 ildə 100 faiz olacaq - hanı bəs?

25.07.2025 / 18:14
Kreml rəsmisi Zəngəzur dəhlizindən imtina etdi - şok...

25.07.2025 / 18:09
“Bakcell”in dəstəyi ilə “YAŞAT” yay məktəbi Londonda - FOTO

25.07.2025 / 17:59
Rusiya Ermənistanın qazını kəsməkdən başladı – Tiflis-İrəvan xəttində nə baş verir?..

25.07.2025 / 17:46
İstanbulda Rusiya-Ukrayna danışığının iflas etməsinin şok səbəbləri - təfərrüatlar...

25.07.2025 / 17:33
Türkiyənin Akkuyu AES tikintisində maaş qalmaqalı günbəgün böyüyür...

25.07.2025 / 17:14
Ərdoğan Trampla Putini İstanbulda bir araya gətirmək istəyir...

25.07.2025 / 17:10
"Zəngəzur dəhlizi regional logistikanı gücləndirəcək" - Özbəkistan Nəqliyyat Nazirliyinin hesabatı

25.07.2025 / 17:07
“Yüksəliş” müsabiqəsi insan kapitalına dəyərli investisiyadır" - Fərəh Əliyeva

25.07.2025 / 17:01
"Beşinci “Yüksəliş” müsabiqəsinin 20 qalibindən ikisi ADA Universitetinin tələbəsi, biri isə ADA-nın müəllimidir" - Hafiz Paşayev

25.07.2025 / 16:49
Polis Pirallahıda əməliyyat keçirdi - 42 kq narkotik aşkarlandı

25.07.2025 / 16:33
Keçmiş Baş Qərargah rəisindən xəbərdarlıq - Rusiya-Ukrayna müharibəsi 2034-cü ilə qədər uzana bilər…

25.07.2025 / 16:15
ABŞ səfiri Makronun Fələstin qərarını ələ saldı - onda İngiltərə də Fransanı öz müstəmləkəsi elan edə bilər

25.07.2025 / 16:09
"Bakıda yəhudi özünü Parisdən daha təhlükəsiz hiss edir" - Corc Dik

25.07.2025 / 15:56
Cənubda ilk qız məktəbini təşkil edən Məryəm xanım...

25.07.2025 / 15:46
Hacıqabulda avtoxuliqanlıq edən sürücü məsuliyyətə cəlb olundu

25.07.2025 / 15:27
"Gəncəyə raketlər düşəndə mən oradaydım" - İsrail səfiri erməni hücumlarından danışdı

25.07.2025 / 15:22
Castin Timberleyk Bakıdadır!

25.07.2025 / 14:43
"Şuşanı ziyarət etmiş ilk İsrail səfiri olmaq mənim üçün böyük şərəfdir" - Corc Dik

25.07.2025 / 14:27
Kreml Ukraynanın təklifini yenə qəbul etmədi - Putin-Zelenski görüşü çətin ki, mümkün olsun...

25.07.2025 / 14:21
Şəxsiyyət vəsiqəsinə yeni məlumatlar əlavə ediləcək - FOTO

25.07.2025 / 14:18
İpoteka və Kredit Zəmanət Fondunun nizamnamə kapitalı artırıldı - FƏRMAN

25.07.2025 / 14:11
44 günlük müharibə zamanı Ermənistanın əsir götürdüyü azərbaycanlı - "Mənə işgəncələr verildi"

25.07.2025 / 13:43
"Azərbaycan İsraillə Türkiyənin yaxınlaşmasında mühüm rol oynayıb" - Səfir

25.07.2025 / 13:35
Qazaxıstan Xəzər dənizini xilas etməyə çağırdı...

25.07.2025 / 13:19
"Azərbaycan multikulturalizm modeli ilə haqlı olaraq qürur duyur" - İsrail səfiri

25.07.2025 / 13:10
За что уволили в России бакинца М. Гусмана? - ПРЯМАЯ ТРАНСЛЯЦИЯ

25.07.2025 / 12:55
Yeni tədris ilində təhsil haqlarında dəyişiklik olacaq? - RƏSMİ AÇIQLAMA

25.07.2025 / 12:37
Fərdi jurnalist müsabiqəsi"nin nəticələri açıqlandı

25.07.2025 / 12:28
İnsan ölümü bilib, boşuna yaşayır - müğənni Günel

25.07.2025 / 11:04
Zaxarova Azərbaycana şərt qoydu. İşə baxın! - CANLI

25.07.2025 / 10:12
İsrailə bəd xəbər - Kanada da Fələstini tanımağa hazırlaşır

25.07.2025 / 10:06
Bu gün 22 min abonentin qaz təchizatı dayandırılacaq

25.07.2025 / 10:00
Trampdan QƏRAR - USAID üçün ayrılan 7,9 milyard dollar geri qaytarıldı

25.07.2025 / 09:30
Bu gün Cənub zonasında işıq olmayacaq - səbəb açıqlandı

25.07.2025 / 09:22
Ukraynalı deputat yol qəzasında ölüb

25.07.2025 / 09:18
"Pivəçilər" bu futbolçu üçün 75 milyon avro təklif edir!

25.07.2025 / 09:12
ABŞ-dan Makrona ŞOK- "Fələstini dövlət kimi tanımayacayıq"

25.07.2025 / 09:06
Ər-Riyadda sürücüsüz avtomobillər işə düşür

25.07.2025 / 09:00
Ağdamın Xıdırlı kəndinə və Cəbrayıl şəhərinə növbəti köç karvanı yola salınıb

25.07.2025 / 08:44
İli 5 min manata peşə təhsili olar? Universitetlərdən baha?

25.07.2025 / 08:30
Goranboyda dəhşətli qətl - yeniyetmə öz anasını və nənəsini öldürdü!

24.07.2025 / 22:35
Ermənistan Zəngəzur dəhlizini ABŞ-a icarəyə verməkdən imtina etdi

24.07.2025 / 21:43
Ermənilərin təxribatları nəticəsində yaralanmış, evləri dağıdılmış, əsir və girovluqda olmuş 60-dan çox zərərçəkmiş şəxs ifadə verdi - MƏHKƏMƏ +FOTO

24.07.2025 / 21:08
Dünyanın diqqəti Zəngəzur dəhlizinə fokuslanır...

24.07.2025 / 21:01
Lerikdə yanğına səbəb olan iki nəfər saxlandı

24.07.2025 / 20:52
Düşmən kəşfiyyatı Azərbaycanın nüfuzlu adamları barədə məlumatlar toplayır... Ayıq olun...

24.07.2025 / 20:36
Ermənistan daxildə qanlı toqquşmalar mərhələsinə girdi...

24.07.2025 / 20:21
Ermənistan Zəngəzurun icarəyə verilməsi məlumatlarını məqsədli yayır...

24.07.2025 / 20:04
Rusiya Azərbaycanla münasibətlərini daha da gərginləşdirir - yeni şok detallar üzə çıxır...

24.07.2025 / 19:49
Fransada islamofobiya yenidən qızışır - müsəlmanlara qarşı repressiyalar kəskinləşdi...

24.07.2025 / 19:35
100 mindən çox sənədsiz ev sahiblərinə Prezidentdən böyük töhfə...

24.07.2025 / 19:20
Suriya İsrailin təcavüzünə qarşı Türkiyədən hərbi dəstək istədi...

24.07.2025 / 19:06
Putin "ekstremist" adı ilə müxalifətin üstünə qanuni yürüşə başladı...

24.07.2025 / 18:51
Xaricilər işğaldan azad rayonlarımıza öz maşınları ilə getmək hüququ qazandılar...

24.07.2025 / 18:37
Azad sahibkarlığın qanunvericilik əsasları daim təkmilləşdirilir...

24.07.2025 / 18:23
Erməni lobbi konqresmenləri Azərbaycana qarşı hücuma keçdilər...

24.07.2025 / 18:19
Prezident İlham Əliyevin Qərbi Azərbaycanla bağlı müraciəti BMT-nin rəsmi sənədi kimi yayıldı

Azərbaycanın ilk peykindən süni intellekt layihələrinin maliyyələşməsinə qədər...

XƏBƏR ARXİVİ

İyul
B.eÇ.aÇC.aCŞB
301234567891011121314151617181920212223242526272829303112345678910