Bazar günü, 27 iyul 2025
     

ABŞ-Ukrayna sazişinin cəmiyyətlərə açılmayan ilginc məqamları var...

Image

Abutalıb Səmədov: "O iki sənəd ortada olmasa da, bir şey aydındır ki, ABŞ-nin 58 və ya 80 səhifəlik sənəd təklif edib, sonradan 12 səhifəlik bir sənədə razılaşması qeyri-mümkündür"

Avropa mediasında dolaşan xəbərlərə görə ABŞ-Ukrayna sazişinin cəmiyyətə açıqlanmayan ilginc tərəfləri var. Mediaya 12 səhifədən ibarət yalnız bir sənəd açıqlanıb. Lakin iki daha geniş həcmli sənəd isə dünya ictimaiyyətindən gizlədilir. İddialara görə Ukrayna ilə ABŞ arasında 80 səhifəlik sənəd imzalanıb.

Məsələ ilə bağlı baki-xeber.com-a açıqlamasında tanınmış siyasi şərhçi Abutalıb Səmədov bildirdi ki, qələbə planının tərkib hissəsi sayılan, Ukraynanın təbii sərvətlərindən birgə istifadəyə dair təklif 2024-cü ilin sentyabrında ABŞ-a təqdim edilib: "Həmin plan 5 açıq, 3 gizli maddədən ibarət idi. 4-cü maddədə təklif edilirdi ki, Ukraynanın təbii sərvətlərindən birgə istəfadə edilsin.

Lakin Bayden buna heç bir reaksiya vermədi. Tramp isə ABŞ-nin Ukraynaya hərbi yardımı, Rusiyaya iqtisadi təzyiqi, müharibədən sonra təhlükəsizliyin təni edilməsi və s. məsələləri nəzərdə tutan digər maddələri bir kənara atıb, 4-cü maddəni əldə rəhbər tutaraq düşündü ki, buradan yaxşı qazanc əldə etmək olar. Bu layihə Ağ Evdə imzalanmalı idi. Zelenski bunun üçü Amerikaya səfər etdi. Ancaq imzakanma ərəfəsində dava düşdü - Zelenski Trampın yanlışlarını dedi və Oval Kabinetdən qovuldu. Bunun ardınca Ağ Ev tərəfindən Ukraynaya 58 səhifədən ibarət yeni bir sənəd təqdim edildi. Bu sənədlə tanış olanlar onu "soyğunçu müqavilə" adlandırdı. Sənədə görə Ukraynanın ABŞ-dən aldığı 350 milyard dollar (əslində bu rəqəmi Ukrayna ən azı 2,5 dəfə şişirdilmiş sayır) yardım əvəzinə bütün təbii sərvətləri Vaşinqtonun nəzarətinə keçirdi.

İnvestisiya fonduun yaradılması nəzərdə tutulurdu. Bu fondu beş nəfər idarə etməli idi ki, onlardan da üçü ABŞ numayəndəsi olmalı idi. Ukrayna cəmiyyəti bunu çox böyük etirazla qarşıladı. Bir tərəfdən də Zelenski çıxılmaz vəziyyətdə idi - ABŞ yardım etməsə Ukraynanın ayaqda qalmaq şansı yoxdur. Tramp da açıq şəkildə dedi ki, ya sən mənim təklif etdiyim sülh və təbii sərvətlərdən birgə istifadəyə dair sazişi imzalamalısan, ya da Ukrayna qısa müddətdə məhv olacaq. Həqiqətən işlər ona doğru gedir, Rusiya ağır da olsa irəliləyir, Avropanın göstərdiyi yardım isə qətiyyən kifayət etmir. ABŞ yeni yardımlar ayırmır, əvvəl ayrılmış yardım partiyaları isə gecikmələrlə çatdırılırlar.

Sonra da 58 səhifəlik sənəd, 80 səhifəlik sənədə çevrildi. İndi isə birdən-birə məlum oldu ki, aprelin 30-da ABŞ-da 12 səhifədən ibarət bir sənəd imzalanıb. Yəni ABŞ o qədər şərtlərdən imtina etdimi? Bir neçə səhifə ixtisar edilə bilər, amma 58 və ya 80 səhifəlik sənəd əvəzinə 12 səhifəlik sənədin imzalanması gizlinlərdən xəbər vəriri. İmzalandığı açıqlanan sənəddə 57 mineralın birgə istifadəsindən söhbət gedir. Buraya nert-qaz və kritik vacib mineralar daxildir.

Nadir torpaq elementləri Ukraynada çox azdır. Üstəlik, nadir torpaq elementlərinin dünyada dövriyyəsi də o qədər çox deyil. 2024-cü ildə nadir torpaq elementlərinin dünyada dövriyyəsi cəmi 15 milyard dollar təşkil edib. Ona görə də bütün təbii sərvətlər, AES-lər və limanlardan istifadə bu sazişə daxildir. Trampın bundan belə asanlıqla imtina etməsi mümkün deyil.

İmzalanma mərasimi zamanı çəkilən şəkildə ABŞ maliyyə nazirinin əlində iki sənəd tutduğu görünür, Ukrayna baş naziri müavininin isə əlində bir sənəd var. İddialar da ondan ibarətdir ki, ABŞ və Ukrayna arasında açıqlanan 12 səhfəlik sənəddən əlavə iki sənəd - fond və texniki şərtlər haqqında sazişlər də imzalanıb. O iki sənəd ortada olmasa da, bir şey aydındır ki, ABŞ-nin 58 və ya 80 səhifəlik sənəd təklif edib, sonradan 12 səhifəlik bir sənədə razılaşması qeyri-mümkündür. Üstəlik, bu imzalanma mərasimindən sonra Tramp bunu çox böyük uğur adlandırdı.

Açıqlanan 12 səhifəlik sənədi Radada ratifikasiya etmək istəyirlər. Digər gizlədilən sənədlər yəqin ki, parlamentin müzakirəsinə çıxarılmayacaq, çünki onun təsdiq edilməsi mümkün deyil. Trampın dəfələrlə dediyi kimi, bu sazişdə təhlükəzizlik məsələsi yər almayıb, yalnız ABŞ prezidenti deyir ki, bizim orda olmağımız elə sizin üçün təhlukəsizlik təminatıdır. Amma məlumdur ki, ABŞ firmaları Ukraynada müharibədən əvvəl də var idi. Buna baxmayaraq Rusiya əhəmiyyət vermədən hücum etdi. Ona gorə də bu saziş təhlükəsizlik təminatı sayıla bilməz.

Ukrayna bəyan edib ki, ABŞ 350 milyardı (bəzi hallarda 500 milyard da deyirdilər) borc kimi sənədə salmayıblar. Lakin Tramp açıq şəkildə dedi ki, biz bu razılaşmadan 350 milyard dollar götürmək fikrindəyik. ABŞ verdiklərini borca yazsa da, yazmasa da Ukraynadan hədəflədiklərini götürəcək. Bəzi mənbələr ABŞ-nin Ukraynaya 100, bəziləri isə 132 milyard yardım etdiyini yazırlar, amma Amerika sözügedən sazişlə Ukraynadan 350 milyard dollar götürmək istəyir.

ABŞ bundan sonra Ukraynaya verəcəyi silah-sursatın dəyərini ABŞ-Ukrayna İnvestisiya Fonduna Amerikanın yatrımı kimi hesablayacaq. Aydındır ki, ABŞ silahları Ukraynaya kifayət qədər baha qiymətə verir, yəqin ku, bundan sonra silahların qiyməti bir qədər də artacaq.

Deyilənə görə, fondun idarə edilməsi bərabər əsaslarla olacaq. ABŞ-nin xüsusi agentliyi fonda investisiya cəlb etməklə məşğul olacaq. Təbii sərvətlər hasil edilib, satılacaq və həmin fonda yatrılacaq. Fondun vəsaitlərinin bir hissəsi ABŞ-yə köçrüləcək, bir hissəsi isə Ukraynanın qurulmasına xərclənəcək. Bu sənəd məcburiyyətdən imzalanıb, Ukrayna çarəsiz durumdadır.

Bunu dərk edən ABŞ-nin yeni prezidenti qəbul edilməz şərtləri diqtə edir. Əgər gələcəkdə cəmiyyətin təzyiqi ilə Ukrayna bu razılaşmadan imtina etsə, onu çox ağır günlər gözləyəcək. Yox işlər rəvan geysə, Amerika zamanla Ukraynanın sərvətini daşıyacaq, istismar edəcək.

Təqribi hesablamalara görə Ukraynanın təbii sərvətləri 26 trilyon dollar təşkil edir ki, bunun da yarısı Rusiya tərəfindən işğal edilmiş ərazilərdədir. Yerdə qalan yarısına isə ABŞ əl qoydu və onun böyük bir hissəsini müxtəlif yollarla ələ keçirəcək.

Sonda Trampın bir ifadəsini xatırlatmaq yerinə düşər. O Zelenskiyə deyirdi ki, sən nəyə gorə öz gücünü hesablamadan özündən qat-qat güclü dövlətlə müharibəyə girirsən? Zelenskinin ən böyük səhvi də məhz budur. Xarici qüvvələrə, ilk növbədə ABŞ-yə güvənib müharibəyə girişdi, dəfələrlə yaranmış sülh imkanlarından imtina etdi, yanlış addımlar atdı, yanlış bəyanatlar verdi. Ona görə də bu gün Ukrayna Amerika ilə qeyri-bərabər və ədalətsiz saziş imzalamaq məcburiyyətində qalıb. Digər tərəfdən isə Rusiya addım-addım Ukrayna torpaqlarını işğal edir və dinc əhali - qadınlar, qocalar və uşaqlar öldürülməkdədir".

Akif NƏSİRLİ




DİGƏR XƏBƏRLƏR

VİDEO

SON XƏBƏRLƏR

27.07.2025 / 16:35
BRİCS öz kağız pulunu çıxardı - üstündə 5 quşun şəkli var…

27.07.2025 / 15:26
Polis çimərliklərdə profilaktik tədbirləri davam etdirir

27.07.2025 / 15:03
Rusiya Ukraynaya genişmiqyaslı hücumlara hazırlaşır - ABŞ institutundan xəbərdarlıq...

27.07.2025 / 14:25
ABŞ-ın vitse-prezidenti və dövlət katibi 2028-də prezidentliyə namizəd ola bilər...

27.07.2025 / 13:37
Tovuzda qardaşı tərəfindən baltalanan qadın xəstəxanada öldü

27.07.2025 / 12:44
Xocavənd, Şuşa və Xocalıda yanğınlar söndürüldü...

27.07.2025 / 09:10
"Arsenal" 73 milyon avroya futbolçu transfer etdi

27.07.2025 / 09:00
Sabah Monteneqroda matəm günü elan olundu

27.07.2025 / 04:21
Rusiya Dnepri bombaladı, çay fabriki yandı -TƏCİLİ

26.07.2025 / 21:08
Ukraynanın Rusiyaya qarşı əks-hücum planı necə pozuldu? - İlon Maskın Kiyevə xəyanətinin üstü açıldı...

26.07.2025 / 20:25
Trampdan Putinə növbəti xəbərdarlıq – Vaşinqton daha sərt addımlar ata bilər...

26.07.2025 / 19:40
Ermənistandakı nüvə stansiyası ilə bağlı qorxunc xəbərdarlıq - Hər an partlaya bilər...

26.07.2025 / 19:20
"Biz həm də erməni xalqı ilə sülh sazişi bağlamaq istəyirik" - Hikmət Hacıyev Almaniya mediasına danışdı...

26.07.2025 / 19:14
ANAMA işğaldan azad edilmiş ərazilərdə yanğınlarla bağlı vətəndaşlara çağırış etdi

26.07.2025 / 19:04
Polşa müharibəyə hazırlaşır... Varşava Ottava Konvensiyasından çıxdı...

26.07.2025 / 17:59
Banklar istehlak kreditləri sahəsində əsl faiz xaosu yaradıblar...

26.07.2025 / 17:50
Azad rayonlarda asayiş, əmlak və ekoloji təhlükəsizlik inanılmaz səviyyədədir - polis cəmi 5 ildə...

26.07.2025 / 17:42
Zəngəzurda Ermənistanın "suverenliyini" Fransa səfiri qoruyur - Paris ABŞ-a qarşı...

26.07.2025 / 17:35
İran Ermənistanı Azərbaycan PUA-larından qoruyur?

26.07.2025 / 14:51
Prezidentin köməkçisi ABŞ-nin Zəngəzur dəhlizi layihəsində iştirakı ilə bağlı şayiələri şərh edib...

26.07.2025 / 14:50
Milli Məclisin deputatı Vüqar Rəhimzadə Culfada seçiciləri ilə növbəti görüşünü keçirib

26.07.2025 / 14:16
Hikmət Hacıyev: "Azərbaycan Rusiyadan AZAL təyyarəsi ilə bağlı faciəvi insidentə görə məsuliyyəti üzərinə götürməsini gözləyir"

26.07.2025 / 14:08
"Ermənistanın Azərbaycana kompensasiya ödəməsi danışıqların müzakirə mövzusu deyil" - Prezidentin köməkçisi

26.07.2025 / 13:56
Hikmət Hacıyev: "Minsk qrupu tarixin arxivinə göndərilməlidir"

26.07.2025 / 13:46
Qarabağda dağlıq ərazidəki yanğınların söndürülməsinə 51 texnika, 4 helikopter cəlb olunub

26.07.2025 / 13:33
Abşeronda oğurluq edən şəxslər saxlandı

26.07.2025 / 13:20
"USAID heç vaxt Cənubi Qafqazda humanitar fəaliyyətlə məşğul olmayıb" - Hikmət Hacıyev

26.07.2025 / 13:05
Metsamer AES region ölkələri üçün ciddi təhlükə mənbəyidir - NTV telekanalı

26.07.2025 / 12:52
Qaydalara biganəlik – həyatımıza təhlükədir! - FHN yanğınlarla bağlı əhaliyə müraciət etdi

26.07.2025 / 11:06
Prezident İlham Əliyev Maldiv Prezidentini təbrik etdi

26.07.2025 / 11:03
Qazaxda çətənə kolu yetişdirən qadın yaxalanıb

26.07.2025 / 10:25
Gəncə sakini dəm qazından boğularaq ölüb

26.07.2025 / 10:18
"Real"ın dünya çemionatındakı qazancı açıqlandı

26.07.2025 / 10:06
Rusiya bu gecə Xarkovu bombalayıb

26.07.2025 / 10:01
Məşhur aktyor "Arka sokaklar"da

26.07.2025 / 09:53
2100-cü ilə qədər 1 milyard insan susuzluqdan ölə bilər - alimlərdən XƏBƏRDARLIQ!

26.07.2025 / 09:45
Naxçıvanda 3 kəndin içməli su təchizatı dayandırılıb

26.07.2025 / 09:27
Klinikalar süni mayalanma əməliyyatını da çəkib paylaşırlar - "Medipoint"də baş verənlər...

26.07.2025 / 08:41
Dövlətin əsl müdaxilə vaxtıdır - ehsandan imtinanı sürətləndirmək lazımdır, hələlik 1-2 rayon...

25.07.2025 / 22:22
Türkiyənin 22-ci UNESCO İrsi: Sardis və Bintepə

25.07.2025 / 22:10
Ceyhun Bayramov və Hakan Fidan Ermənistanla sülh danışıqlarını müzakirə etdi...

25.07.2025 / 21:23
Bütün Fransa Makronun qəsdinə durdu - ölkə yeni aksiyalara hazırlaşır...

25.07.2025 / 21:08
Millət vəkili Mehriban Vəliyeva Aydın Quliyevi təbrik etdi

25.07.2025 / 21:06
65 yaşda "Əməkdar jurnalist" adı almaq mənim günahım deyil...

25.07.2025 / 21:05
EKO-nun Xankəndi zirvəsi Rusiyanı niyə bu qədər narahat edir?

25.07.2025 / 20:49
Sülhü pozan Ermənistan, hədəf Azərbaycan - Fransa parlamentindən absurd qərar...

25.07.2025 / 20:34
Zəngəzur dəhlizi məsələsinə NATO da qarışdı...

25.07.2025 / 20:19
Paşinyan həbs etdiyi rus oliqarxı barədə beynəlxalq məhkəmə qərarını da heçə saydı...

25.07.2025 / 20:12
Ermənistanın hücumları nəticəsində yaralanmış, mülklərini itirmiş, əsirlikdə və girovluqda olmuş zərərçəkmiş şəxslər məhkəmədə ifadə verdi - FOTO

25.07.2025 / 20:04
Paytaxt köçürülə bilər - su qıtlığı daha kəskin problemə çevrilir...

25.07.2025 / 19:49
Paşinyanın siyasəti Elçibəyin 90-cı illərdəki Qərbyönlü siyasətinə bənzədildi...

25.07.2025 / 19:35
ABŞ-ın Zəngəzur planı Rusiya layihəsindən kəskin fərqlidir - Zaxarova narahatdır...

25.07.2025 / 19:22
Azərbaycanın ilk peykindən süni intellekt layihələrinin maliyyələşməsinə qədər...

25.07.2025 / 19:16
Bakıda DİN müşavirəsində sərt tələb - “icra olunmalıdır”

25.07.2025 / 19:09
Qubanın şəhid ailələri təklif etdilər - hər şəhid barədə kitab yazılsın...

25.07.2025 / 19:01
MM-in Korsikaya Dəstək Qrupundan Fransa parlamentinə sərt cavab - bu onları qıcıqlandırır...

25.07.2025 / 18:58
Milli Məclisin deputatı Vüqar Rəhimzadə Ordubadda seçiciləri ilə növbəti görüşünü keçirib

25.07.2025 / 18:55
Tələbə təqaüdləri artırıldı - 300, 450 manat...

25.07.2025 / 18:50
İsgəndər Xəlilovun oğlunun şirkəti ofisdə axtarış aparılmasını təkzib etdi

25.07.2025 / 18:41
Rusiya Aİİ çərçivəsində Ermənistanı iqtisadi sanksiyalarla hədələdi...

25.07.2025 / 18:35
Mixail Qusmanın Azərbaycan boyda səmimi və doğma ailəsi var – Cavid İsmayıl yazır

25.07.2025 / 18:30
Şuşa Media Forumu qlobal mətbuatda

25.07.2025 / 18:27
Nazirlər Kabineti 2018-də söz vermişdi ki, yaxın 3 ildə 100 faiz olacaq - hanı bəs?

25.07.2025 / 18:14
Kreml rəsmisi Zəngəzur dəhlizindən imtina etdi - şok...

25.07.2025 / 18:09
“Bakcell”in dəstəyi ilə “YAŞAT” yay məktəbi Londonda - FOTO

25.07.2025 / 17:59
Rusiya Ermənistanın qazını kəsməkdən başladı – Tiflis-İrəvan xəttində nə baş verir?..

25.07.2025 / 17:46
İstanbulda Rusiya-Ukrayna danışığının iflas etməsinin şok səbəbləri - təfərrüatlar...

25.07.2025 / 17:33
Türkiyənin Akkuyu AES tikintisində maaş qalmaqalı günbəgün böyüyür...

25.07.2025 / 17:14
Ərdoğan Trampla Putini İstanbulda bir araya gətirmək istəyir...

25.07.2025 / 17:10
"Zəngəzur dəhlizi regional logistikanı gücləndirəcək" - Özbəkistan Nəqliyyat Nazirliyinin hesabatı

25.07.2025 / 17:07
“Yüksəliş” müsabiqəsi insan kapitalına dəyərli investisiyadır" - Fərəh Əliyeva

25.07.2025 / 17:01
"Beşinci “Yüksəliş” müsabiqəsinin 20 qalibindən ikisi ADA Universitetinin tələbəsi, biri isə ADA-nın müəllimidir" - Hafiz Paşayev

25.07.2025 / 16:49
Polis Pirallahıda əməliyyat keçirdi - 42 kq narkotik aşkarlandı

25.07.2025 / 16:33
Keçmiş Baş Qərargah rəisindən xəbərdarlıq - Rusiya-Ukrayna müharibəsi 2034-cü ilə qədər uzana bilər…

25.07.2025 / 16:15
ABŞ səfiri Makronun Fələstin qərarını ələ saldı - onda İngiltərə də Fransanı öz müstəmləkəsi elan edə bilər

25.07.2025 / 16:09
"Bakıda yəhudi özünü Parisdən daha təhlükəsiz hiss edir" - Corc Dik

25.07.2025 / 15:56
Cənubda ilk qız məktəbini təşkil edən Məryəm xanım...

25.07.2025 / 15:46
Hacıqabulda avtoxuliqanlıq edən sürücü məsuliyyətə cəlb olundu

25.07.2025 / 15:27
"Gəncəyə raketlər düşəndə mən oradaydım" - İsrail səfiri erməni hücumlarından danışdı

25.07.2025 / 15:22
Castin Timberleyk Bakıdadır!

25.07.2025 / 14:43
"Şuşanı ziyarət etmiş ilk İsrail səfiri olmaq mənim üçün böyük şərəfdir" - Corc Dik

Azərbaycanın ilk peykindən süni intellekt layihələrinin maliyyələşməsinə qədər...

XƏBƏR ARXİVİ

İyul
B.eÇ.aÇC.aCŞB
301234567891011121314151617181920212223242526272829303112345678910