Zəngəzur dəhlizi ABŞ-a verilsə, bölgəmizdə nə baş verər?
Azər Həsrət: "Azərbaycan üçün Amerikanın bu məsələdə bölgəyə yerləşməsi və əlavə təminatlar yaratması faydalı olacaq"
“Ecobourse” saytı ABŞ-ın Cənubi Qafqazda artan roluna diqqət çəkərək, Zəngəzur dəhlizi üzərində Vaşinqtonun nəzarət təşəbbüsünü mübahisəli addım kimi qiymətləndirib.
Britaniyanın “Middle East Eye” nəşrinin yazdığına görə, ABŞ bu dəhlizə nəzarət etməyi təklif edib. ABŞ-ın Türkiyədəki səfiri Tom Barak məsələ ilə bağlı keçirilən mətbuat konfransında bildirib ki, bu addım Ermənistan və Azərbaycan arasında uzun müddətdir davam edən diplomatik böhranı yumşaltmaq məqsədi daşıyır.
Karnegi Beynəlxalq İnkişaf Fondunun son hesabatında deyilir ki, bu plan Avropa İttifaqının əvvəlki təklifinə əsaslanır. Layihəyə görə, marşrut üzrə yük daşımalarına ABŞ-ın logistika şirkəti nəzarət edəcək və məlumatları bütün tərəflərlə şəffaf şəkildə bölüşəcək...".
Zəngəzur dəhlizinə nəzarətin ABŞ-ın əlinə keçməsi Cənubi Qafqazda geosiyasi proseslərə necə təsir göstərə bilər?
Baki-xeber.com-a açıqlamasında siyasi şərhçi Azər Həsrət bildirdi ki, bizim üçün vacib olan, birincisi, Zəngəzur dəhlizi açılandan sonra bu dəhlizdə Naxçıvana və geriyə maneəsiz hərəkətin təmin edilməsidir: "Bu bizim bir saylı hədəfimizdir. Yəni dəhlizə kimin nəzarət etməsindən asılı olmayaraq, biz Zəngilandan Ordubada gedirik və ya geri qayıdırıqsa, bizi heç bir sərhəd-keçid məntəqələrində heç kim yoxlamayacaq, artıq sorğu-suala çəkməyəcək. Biz bunu istəyirik. İkincisi, Azərbaycan, Ermənistan və bütövlükdə Güney Qafqaz üçün ən önəmli məsələ Rusiyanın bu layihədə olmamasıdır. Yəni istənilən məsələdə, o cümlədən də Zəngəzur dəhlizində Rusiya bizdən nə qədər uzaq olarsa, bu bizim xeyrimizə olacaq. Azərbaycan, Ermənistan və Zəngəzur dəhlizinə dəxli olmasa da Gürcüstan, yənı bütövlükdə Güney Qafqaz üçün ABŞ-ın bölgəyə gəlməsində bir təhlükə varmı? Mən düşünürəm ki, burada ciddi bir təhlükə yoxdur. Əksinə, Azərbaycan üçün Amerikanın bu məsələdə bölgəyə yerləşməsi və əlavə təminatlar yaratması faydalı olacaq. Yəni ABŞ regionda olsa, artıq Rusiya da həddini bilmək məcburiyyətində qalacaq. Çünki Zəngəzur dəhlizinə bu və ya digər şəkildə nəzarət edən ABŞ-ın bölgədə varlığı Rusiyanı istər-istəməz çəkindirəcək. Eyni zamanda, bu faktor eynilə Güneydə İran İslam Respublikasını da çəkindirəcək. Yəni ABŞ-ın regiona gəlməsi Azərbaycan üçün uyğundur.
Fikrimizcə, hər halda müzakirələr zamanı dövlətimiz ən doğru qərərı verəcək. Fərqli düşüncə ortaya qoyulsa, biz ona da hötmətlə yanaşmalıyıq.
Ümumiyyətlə, Azərbaycan, Ermənistan və Gürcüstanın belə bir hədəfi var ki, Rusiya bölgədən nə qədər uzaq olarsa, bu bizim üçün bir o qədər yaxşıdır. Əvəzində bölgəyə kiminsə gəlməsi böyük hesabla arzuolunan deyil. Amma Rusiyanın təcavüzkarlığını nəzərə alsaq, ABŞ-ın bölgədə olması işimizə yaraya bilər. Amerikanın burada olması o deməkdir ki, o, işlərini daha çox qardaş Türkiyənin iştirakı ilə gerçəkləşdirəcək.
Ehtimal edirəm ki, ABŞ-ın Türkiyədəki səfiri Barakın bu fikirləri səsləndirməsi həm də ondan xəbər verir ki, ABŞ məhz Türkiyənin vasitəsilə Zəngəzur dəhlizinə nəzarət etmək fikrindədir. Bu da, əlbəttə, bizim üçün zərərli ola bilməz. İşin içində Türkiyə varsa, bundan bizə heç bir zərər ola bilməz".
Akif NƏSİRLİ
