Xarici siyasətimizdə yeni istiqamət - Şaraanı Bakıya gətirən nə idi...
Suriyada Bəşər Əsəd rejimi devrildikdən sonra hakimiyyətə gələn yeni siyasi qüvvələr ondan fərqli xarici siyasət yürüdürlər. Azərbaycan-Suriya əlaqələri də yenidən müsbət məcraya düşüb və iki ölkə arasında səmimi münasibətlər qurulub. Suriyanın Azərbaycana böyük əhəmiyyət verdiyi açıq şəkildə özünü göstərir.
Suriyanın keçid dövrü Prezidenti Əhməd Əl Şaraanın Azərbaycana rəsmi səfəri ikitərəfli münasibətlərin inkişafı baxımından mühüm əhəmiyyət daşıyır. Təhlilçilər hesab edirlər ki, bu səfər ilk növbədə, Azərbaycan-Suriya əlaqələrinin yeni mərhələyə qədəm qoyduğunu göstərir.
Eyni zamanda Şaraanın Azərbaycan səfəri, qurulan əlaqələr, xüsusən də enerji sahəsində imzalanan sənədlər onu göstərir ki, ölkəmiz Suriya üçün böyük əhəmiyyət daşıyır. Heç şübhəsiz, Azərbaycan-Suriya əlaqələrinin inkişaf yoluna qədəm qoyması Azərbaycanın xarici siyasətində həm yeni mərhələnin başlanğıcıdır, həm də qlobal xarici siyasətimizin daha bir uğurudur.
Azərbaycanın xarici siyasətində yeni bir uğur...
Ekspertlər hesab edirlər ki, Azərbaycan 44 günlük Vətən müharibəsində qazandığı möhtəşəm zəfərdən sonra regionda öz mövqeyini əhəmiyyətli dərəcədə möhkəmləndirib, beynəlxalq münasibətlər sistemində yeni status qazanıb. Ekspertlərin fikrincə, bu isə ölkəmizin həm regional, həm də qlobal miqyasda artan nüfuzunun göstəricisidir.
Millət vəkili Hikmət Babaoğlu Suriya-Azərbaycan əlaqələrindən danışarkən vurğulayıb ki, 2023-cü ildən etibarən Azərbaycanın xarici siyasətində yeni prioritetlər formalaşıb. Onun fikrincə, Yaxın Şərq, Şimali Afrika və Körfəz ölkələri ilə münasibətlərin genişləndirilməsi bu strategiyanın əsas istiqamətlərindəndir: “Bu geniş coğrafiyada Suriya açar ölkələrdən biri sayılır. Azərbaycan üçün Suriya ilə münasibətlərin sağlam və qarşılıqlı maraqlara əsaslanan şəkildə qurulması vacibdir. Tarix göstərir ki, keçmişdə, xüsusilə Bəşər Əsədin hakimiyyəti dövründə Suriya ərazisindən Azərbaycana qarşı yönəlmiş bəzi terrorçu elementlər fəaliyyət göstərib, eləcə də erməni lobbisinin təsiri ikitərəfli münasibətlərə mənfi təsir edib. Bu kimi risqlərin gələcəkdə təkrarlanmaması üçün əməkdaşlıq açıq, praqmatik və davamlı şəkildə qurulmalıdır”.
H.Babaoğlu bildirib ki, Suriya, eyni zamanda, Azərbaycanın strateji müttəfiqi olan Türkiyə ilə ən uzun quru sərhədə malik ölkələrdən biridir. Bu baxımdan regionda sabitliyin bərpası və iqtisadi-ticari əlaqələrin inkişafında Bakı-Dəməşq xəttində əməkdaşlığın gücləndirilməsi mühüm önəm daşıyır. “Suriya Ərəb Respublikasının keçid dövrü Prezidenti Əhməd Əl-Şaraanın Azərbaycana səfəri ölkəsinin yenidən qurulması prosesinə dəstək almaq məqsədi daşıyır. Suriyada sabitliyin bərpa olunmağa başladığı mərhələdə iqtisadi əməkdaşlıq böyük əhəmiyyət kəsb edir. Bu baxımdan Azərbaycanın qaz, yaşıl enerji və digər sahələrdəki təcrübəsi Suriyaya faydalı ola bilər. Həmçinin yenidənqurma, insan resurslarının hazırlanması və mədəni əlaqələrin inkişafı istiqamətlərində də Azərbaycanın bu ölkəyə dəstəyi açıq şəkildə görünür. Elə bu səbəbdən iki ölkə liderlərinin görüşündə yalnız iqtisadi deyil, eyni zamanda, elmi, mədəni və humanitar məsələlər də müzakirə olunub”.
“Bu, Azərbaycanın Yaxın Şərqdə də aparıcı bir oyunçuya çevrilməsinin nəticəsidir”
“Novoye vremya” qəzetinin baş redaktoru Şakir Ağayev “Bakı-Xəbər”ə bildirdi ki, Suriyanın keçid dövrü prezidentinin Azərbaycana rəsmi səfəri Bakının Yaxın Şərq regionu istiqamətində atdığı növbəti diplomatik addımdır: “Azərbaycan-Suriya münasibətlərinin hansı səviyyədə olduğunu Əhməd Əl Şaraanın Bakıya rəsmi səfəri göstərdi.
Bilirsiz ki, Bəşər Əsəd devrildikdən sonra Suriyada Türkiyənin dəstəyi ilə keçid hökuməti formalaşdı. Suriyanın yeni hökuməti ölkənin suverenliyinin bərpa edilməsi və sair istiqamətində Türkiyədən yardım alır. Türkiyə-Azərbaycan qardaşlığını, dostluğunu, strateji tərəfdaşlığını, müttəfiqliyini nəzərə alsaq, sözsüz ki, Suriya hökumətinin Azərbaycanla əlaqələrində Əsəd rejimindən fərqli olaraq çox isti münasibətlər yaranmağa başladı. Xüsusən Azərbaycanın atdığı addımı qeyd edə bilərik ki, yeni hökumətin dövründə Azərbaycan Suriyadakı səfirliyini yenidən bərpa etdi, Suriyaya humanitar yardımlar həyata keçirməyə başladı. Suriya hökumətinin çətin vəziyyətdən çıxması üçün əlindən gələn köməyi əsirgəmədi.
Türkiyədə Əhməd Əl Şaraa ilə Prezident İlham Əliyev arasında görüş keçirildi. Suriyanın keçid dövrü prezidentinin bir neçə gün əvvəl Azərbaycana səfəri iki ölkə arasında münasibətlərin getdikcə yüksək xətt üzrə inkişaf etdiyinin növbəti göstəricisidir. Yəni bugünkü münasibətlər çox yüksək səviyyədədir. Bu, Azərbaycanın təkcə Cənubi Qafqazda yox, Yaxın Şərqdə də aparıcı bir oyunçuya çevrilməsinin nəticəsdir. Azərbaycan Yaxın Şərq probleminin həllində də yaxından kömək edir.
Əl Şaraanı Bakıya gətirən səbəblər aydındır. Əl Şaraanın Azərbaycana səfərindən əvvəl Xankəndi şəhərində İqtisadi Əməkdaşlıq Təşkilatının (ECO) 17-ci Zirvə görüşü keçirildi. O zirvədə Rəcəb Tayyib Ərdoğanla İlham Əliyevin görüşündə Türkiyə lideri Suriya üçün önəmli olan enerji problemini önə çəkmişdi və bu məsələ orda müzakirə edilmişdi, Azərbaycan Prezidenti də bu problemin həllinə dəstək olacağına söz vermişdi. Sözsüz ki, Əl Şaraanın Bakı səfəri zamanı da SOCAR-la Suriyanın keçid hökuməti arasında qaz müqaviləsi imzalandı”.
Ş.Ağayevin fikrincə, Suriya-Azərbaycan əlaqələrinin genişlənməsi, eyni zamanda keçid hökuməti ilə ölkəmiz arasında imzalanan qaz ixracı sazişi Azərbaycanın Yaxın Şərqdə enerji siyasətində yeni bir mərhələ ola bilər. O hesab edir ki, bu addım Azərbaycanın enerji diplomatiyasında coğrafi və geosiyasi şaxələnməni genişləndirmək niyyətinin göstəricisidir.
O bildirdi ki, Azərbaycan bu müqaviləni imzalamaqla bu istiqamətdə də Suriyaya kömək etməyə praktik cəhətdən hazır olduğunu bildirdi. “Eyni zamanda Əl Şaraanın Bakı səfərində bir ideya irəli sürülmüşdü ki, Azərbaycan Suriya ilə İsrail arasında vasitəçi olsun. Azərbaycanın bu sahədə təcrübəsi var. Azərbaycan həm regionda, həm də Yaxın Şərqdə sülhə töhfələr vermək üçün belə addımlar atır. Bu da Azərbaycanın beynəlxalq nüfuzunu daha da artırır”-deyə Ş.Ağayev vurğuladı.
İradə SARIYEVA
Yazı Azərbaycan Respublikasının Medianın İnkişafı Agentliyinin maliyyə dəstəyilə çap olunur.
