Ukrayna öz qaz anbarlarını Azərbaycana təklif etdi...
Xalid Kərimli: “Ukraynanın təklifinin iqtisadi-texniki əsaslandırması yoxdur”
Məlum olduğu kimi, Ukrayna öz yeraltı qaz anbarında Avropa üçün Azərbaycanın təbii qazının saxlanmasını təklif edir.
Ukrayna Energetika Nazirliyinin Bakıda Azərbaycan Respublikası və Ukrayna arasında iqtisadi əməkdaşlıq məsələləri üzrə hökumətlərarası komissiyasının 13-cü iclasının yekununa dair məlumatında bildirilir ki, Ukrayna Azərbaycanla təbii qazın hasilatı, saxlanması və nəqli sahələrində əməkdaşlığı genişləndirmək üçün potensial görür.
“Biz qaz sektorunda əməkdaşlığın yeni formatlarına açığıq. Xüsusilə Ukrayna beynəlxalq qaz anbarı üçün öz yeraltı qaz anbarlarını təklif edir. Bizim yeraltı qaz anbarlarımız Avropada ən böyüyüdür və gömrük anbarı rejimi altında xarici şirkətlərin ixtiyarına verilir”, - deyə komissiyanın Ukrayna tərəfindən həmsədri, energetika naziri German Qaluşenko bildirib.
Maraqlıdır, Ukraynanın qaz anbarlarından istifadənin nə kimi perspektivləri ola bilər? Bu nə dərəcədə realdır?
“Bundansa, Avropa İttifaqı Cənub Qaz Dəhlizinin ötürücülük gücünün artırılmasına investisiya qoysaydı daha yaxşı olardı”
Sözügedən məsələni “Bakı-Xəbər”ə şərh edən iqtisadçı-ekspert Xalid Kərimlinin fikrincə, bu qeyri-real məsələdir: “Çünki Azərbaycanın Ukraynaya qaz boru xətti yoxdur. Azərbaycan qazını Cənub Qaz Dəhlizi vasitəsi ilə ixrac edir. CQD də 3 hissədən ibarətdir. Birincisi TANAP-dır. Bu kəmərlə “Şahdəniz”dən çıxarılan qaz Gürcüstan üzərindən Türkiyəyə ötürülür. İkincisi, TANAP-ın davamı TAP kəməridir ki, bu kəmərlə qaz İtaliyaya ötürülür. Üçüncüsü, interkonnektorlardır. İnterkonnektorlar vasitəsilə bir neçə ölkə TAP kəmərindən qaz alır. Beləcə, Türkiyə, Gürcüstan daxil olmaqla 12 ölkə CQD vasitəsi ilə qaz alır. Ukraynaya isə Azərbaycanın boru xətti yoxdur. O zaman biz Ukraynanın anbarlarına qazı necə ötürəcəyik? Bəli, Rusiyadan Azərbaycana boru xətti var. Onu reversif (qazı tərsinə vurmaq) etmək olarmı? Müəyyən investisiyalar qoymaqla, nasoslar yerləşdirməklə olar. Ancaq Rusiya ilə Ukrayna arasında müharibə gedir axı. Rusiya buna şərait yaradarmı? Ona görə də belə bir təklifi real hesab etmirəm. Ukrayna Rusiyadan qaz tranzitini dayandırdığı üçün anbarları boş qalıb. Ona görə belə təkliflərlə çıxış edir. Üstəlik, Azərbaycanın elə çox qazı da yoxdur ki, həmin anbarları doldursun. Bunun üçün gərək Azərbaycan qazı mayeləşdirsin, bu da ölkəmizin marağında deyil. Onsuz da Azərbaycanın hazır müştəriləri var və qazı alırlar. Nəzərə almaq lazımdır ki, bizim qaz ehtiyatlarımız Türkmənistan qədər böyük deyil. Bu baxımdan hesab edirəm ki, Ukraynanın təklifinin iqtisadi-texniki əsaslandırması yoxdur. Bu, daha çox siyasi xarakterli bəyanatdır. Bundansa, Avropa İttifaqı Cənub Qaz Dəhlizinin ötürücülük gücünün artırılmasına investisiya qoysaydı daha yaxşı olardı. Halbuiki, Avropa Komissiyasının sədri Ursula fon der Lyayen 2022-ci ildə Bakıya səfər edərkən bununla bağlı vəd vermişdi. Ancaq Aİ buna əməl etmədi və bununla bağlı öhdəlik götürmədi. Aİ deyir ki, neft-qaz qalıq yanacağıdır, biz günəşdən, küləkdən təmiz enerji alacağıq. Ona görə də Ukraynanın təklifinin real əsası yoxdur. Texniki həlli mümkün olmayan məsələdir”.
Vidadi ORDAHALLI
