Avropa Bakıdan əlavə 14 milyard kub qaz istəyir - ancaq problem var...
Rəsul Cahangirli: “Avropa əlavə qaz istəyirsə, əlini daşın altına qoymalıdır”
Rusiya mətbuatı yazır ki, Avropa İttifaqı Azərbaycandan təbii qaz alışını artırmaqda maraqlıdır. Brüssel əlavə olaraq 14 milyard kubmetr metan alacağını gözləyir.
Qeyd edilir ki, ölkə Avropa bazarına qaz tədarükçüləri arasında dördüncü yerdədir və Aİ-yə təbii qaz idxalının ümumi həcminin təxminən yeddi faizini təmin edir.
Qeyd olunur ki, bəzi Aİ-yə üzv ölkələr Azərbaycan qazından əhəmiyyətli dərəcədə asılıdır: “O cümlədən, Bolqarıstan qaza olan tələbatının 50 faizə qədərini, İtaliya təxminən 60 faizini, Yunanıstan 18 faizini Azərbaycan hesabına tədarük edir. Bu, Bakıdan tədarükün Cənub-Şərqi Avropa və Aralıq dənizinin bəzi ölkələri üçün strateji əhəmiyyət kəsb etməsinə səbəb olur. Lakin Bakı ixracı artırmaq üçün uzunmüddətli müqavilələrin bağlanması şərtini irəli sürür. Bu, tədarüklərin xüsusiyyətləri ilə izah olunur”.
Bütün bu deyilənlərin fonunda çıxış yolu nədir? Avropa əlavə 14 milyard kubmetr qaz istəyir, Azərbaycan da deyir gəlin uzunmüddətli saziş imzalayaq.
“Belə bir zəmanət Azərbaycanla uzunmüddətli qaz idxalı sazişlərinin imzalanmasından keçir”
Sözügedən məsələni “Bakı-Xəbər”ə şərh edən ekspert Rəsul Cahangirli hesab edir ki, məsələnin həlli Azərbaycanla hesablaşmaqdan keçir: “Məlum olduğu kimi, Ukrayna müharibəsi ilə əlaqədar Avropanın Rusiyadan qaz idxalı dəfələrlə azalıb. Müharibədən əvvəl Avropa ölkələri Rusiyadan ildə 150 milyard kubmetrdən çox qaz idxal edirdilərsə, hazırda bu rəqəm əhəmiyyətli dərəcədə azalıb. Avropa İttifaqı ölkələri alternativ mənbələr hesabına qaza olan tələbatı təmin edirlər. Onlardan biri də Azərbaycandır. Ancaq problem ondadır ki, Avropa bankları ekologiyanı bəhanə gətirərək neft-qaz hasilatına kredit ayırmaq istəmirlər. Halbuki, bu sahəyə əlavə sərmayə qoyulmadan həm hasilatı, həm də qaz ixracının həcmini artırmaq mümkün deyil. Yanlış olaraq Avropa bankları bu sahəyə kredit ayırmaq istəmirlər. Halbuki, dünya hələ uzun müddət neft-qazdan imtina edə bilməyəcək. Digər tərəfdən, tutaq ki, Azərbaycan Neft Fondunun vəsaitləri hesabına qaz hasilatına və yeni infrastrukturun qurulmasına sərmayə qoydu. Hardan zəmanət var ki, Aİ ölkələri hasil olunacaq qazı stabil olaraq idxal edəcəklər? Belə bir zəmanət Azərbaycanla uzunmüddətli qaz idxalı sazişlərinin imzalanmasından keçir. Bunda da Avroittifaq maraqlı deyil. Belə olan halda niyə Azərbaycan risqə getsin ki? Onsuz da 25 milyard kubmetrə qədər qaz ixrac edirik. Bu templə mövcud infrastrukturlar hesabına qaz ixracını davam etdirərik. Ona görə də Avropa əlavə qaz istəyirsə, əlini daşın altına qoymalıdır”.
Vidadi ORDAHALLI
