Birləşmiş Kreml-İrəvan qüvvələri başladı - “Əbu-Dabi görüşünü ABŞ təşkil edib”...
Qulamhüseyn Əlibəyli: “Rusiyanın hakim dairələrinin vasitəçi olmadan keçirilən müzakirələrin əhəmiyyətini...”
Rusiya və Ermənistandakı şovinist dairələr Azərbaycan və Ermənistan liderlərinin Birləşmiş Ərəb Əmirliklərinin paytaxtı Əbu-Dabidəki görüşünün təşkilinin arxasında Vaşinqtonun dayandığını irəli sürüblər.
Yəni həmin dairələrin məntiqinə görə, Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri ABŞ-ın bölgədə əsas müttəfiqlərindən biri kimi Vaşinqtonun təlimatı əsasında Azərbaycan və Ermənistan liderlərinin görüşünü təşkil edib. Bunu həm də onunla izah edirlər ki, görüşdən bir gün əvvəl dövlət katibi Marko Rubio Azərbaycanla Ermənistan arasında sülh sazişinin imzalanmasıyla bağlı optimist fikirlər söyləyib.
Göründüyü kimi, vasitəçilər olmadan Azərbaycan və Ermənistan ən yüksək səviyyədə birbaşa görüşləri Rusiyanı narahat edir. Çünki Moskva istəmir ki, iki Cənubi Qafqaz sülh olsun.
“Bir növ, öz pərtliyini və ambisiyalarının həyata keçməməsini bu yolla kompensasiya etməyə çalışır”
Sözügedən məsələ ilə bağlı fikirlərini “Bakı-Xəbər”lə bölüşən sabiq millət vəkili, hüquqşünas Qulamhüseyn Əlibəyli hesab edir ki, Rusiya iki ölkə arasında sülhün imzalanmasında maraqlı deyil: “Azərbaycan və Ermənistan liderlərinin Birləşmiş Ərəb Əmirliklərinin paytaxtı Əbu-Dabi görüşü onun əhəmiyyətini böyüdür. Bu görüşdə konkret sənəd imzalanmasa da, hər iki ölkə rəhbərlərinin belə geniş tərkibdə ilk görüşü idi. Nümayəndə heyətinin tərkibi görüşdə müzakirə edilməsi ehtimal olunan məsələlərin dairəsinin kifayət qədər geniş olduğunu deməyə əsas verir. Bu görüşün vasitəçilərsiz keçirilməsi o deməkdir ki, Azərbaycan və Ermənistan kənar iştirakçılar olmadan üzbəüz oturub öz məsələlərini, hər 2 ölkə arasındakı münasibətlərdəki problemləri sərbəst müzakirə edə bilərlər. Tərəflər arasında psixoloji və digər problemlər yoxdur. Ümumiyyətlə, vasitəçilərin iştirakı ilə görüşlərin və müzakirələrin öz risqləri var. Vasitəçi həmişə çalışır ki, öz maraqlarını təmin etsin və buna görə də əksər hallarda vasitəçilikdən daha çox pozuculuqla məşğul olur. Biz bunun uzun müddət şahidi olmuşuq. Bədnam Minsk Qrupunu xatırlamaq kifayətdir. Azərbaycan və Ermənistan arasında vasitəçilərsiz birbaşa ikitərəfli görüşlərin və müzakirələrin keçirilməsi ideyası Prezident İlham Əliyevə məxsusdur və indiyə qədər bir neçə belə görüş keçirilib. Ona görə də hər iki ölkə arasında vasitəçilərsiz birbaşa müzakirələrin olmasını istəməyən qüvvələr bu görüşün əhəmiyyətini azaltmağa çalışır. Məlum olduğu kimi, Rusiya əvvəllər Azərbaycan və Ermənistan arasında vasitəçilik edib və müəyyən nəticəsiz görüşlər təşkil edib. Son dövrlərdə də dəfələrlə müzakirələrdə vasitəçilik iddialarını ortaya qoyub. Ona görə də Rusiyanın hakim dairələrinin vasitəçi olmadan keçirilən müzakirələrin əhəmiyyətini azaltmağa çalışmalarını tamamilə başa düşmək olar. Rusiya Ermənistanla Azərbaycan arasında vasitəçilik missiyasına Cənubi Qafqazda əvvəlki hakim mövqeyini yenidən möhkəmləndirmək yollarından biri kimi baxır və onun iştirakı olmadan keçirilən görüşlərin və müzakirələrin təşkilində kənar izlər axtarır. Bir növ, öz pərtliyini və ambisiyalarının həyata keçməməsini bu yolla kompensasiya etməyə çalışır. Erməni şovinistləri və revanşistləri də daha çox Rusiyanın təsiri altında olduqları halda, ABŞ-ın guya pərdəarxası rolunu ön plana çıxarmağa çalışırlar. O ki qaldı ABŞ dövlət katibi Rubionun Azərbaycanla Ermənistan arasında sülh sazişinin imzalanması ilə bağlı optimist fikirlər söyləməsinə, belə bir görüşün keçiriləcəyi məlum olandan sonra ABŞ-ın maraqları naminə bundan istifadə etmək istəyi göz qabağındadır. Axı Tramp Amerikanı böyük etmək istəyən sülhpərvər prezident kimi tarixdə qalmaq və Nobel Sülh Mükafatı almaq istəyir. Bir neçə gün bundan əvvəl Türkiyə prezidenti cənab Rəcəb Tayyib Ərdağanla cənab İlham Əliyevin və Paşinyanın ayrı-ayrılıqda görüşlərinin və müzakirələrinin keçirilməsinin xatırlanması bir çox mətləblərə aydınlıq gətirilməsinə ipucu verə bilər”.
Vidadi ORDAHALLI
