Şənbə günü, 26 iyul 2025
     

Dünya 2 trilyon dollar itirir, Azərbaycan qazanır - səbəb ABŞ-Çin ticarət müharibəsidir...

Image

ABŞ prezidenti Donald Trampın aqressiv rüsum siyasəti nəticəsində yaranan ticarət müharibələri 2025-ci ildə dünya iqtisadiyyatına ən azı 2 trilyon dollara başa gələ bilər. Bu fikri Plexanov adına Rusiya İqtisadiyyat Universitetinin beynəlxalq biznes kafedrasının dosenti Anastasiya Prikladova bildirib.

Onun sözlərinə görə, əgər əksər ölkələr üçün yüksək gömrük rüsumlarının təsiri uzunmüddətli perspektivdə davam etsə, zərər daha çox ola bilər.

Hazırda ticarət müharibəsi səngimədən davam edir və vurulan zərər geri dönməzdir, bütün dünyanın rifahını təhdid edir. Məsələ burasındadır ki, ABŞ prezidenti Donald Tramp heç bir tarifi ləğv etməyib, yalnız bəzi tarifləri müvəqqəti dayandırıb. ABŞ-a bütün idxallar üçün ümumi vergi 10%, polad və maşınlara bağlı 25% səviyyəsində qalıb. Trump dərman, ağac və digər mallar üçün oxşar rüsumlar hazırlayır.

Bundan başqa Tramp Çindən idxal olunan mallara tarifləri hədsiz, yəni qadağanedici səviyyəyə qaldırıb. Çin dünyanın ən böyük mal, xüsusilə də istehlak malları tədarükçüsü olduğundan, bu, qlobal iqtisadiyyata təsir edir. Qeyd edək ki, Tramp Çinə sözün əsl mənasında iqtisadi hücum edib. O, çin üçün rüsum​ dərəcəsini 125%-dən 145%-ə qaldırıb. Bu səviyyədə tarif incə tənzimləmə vasitəsi kimi mənasını itirir və dünyanın iki ən böyük iqtisadiyyatı arasında ticarət üçün keçilməz maneəyə çevrilir. Çin eyni cür cavab verib və ABŞ üçün rüsumları 125% edib. Ötən il iki iqtisadi güc arasında mal ticarətinin həcmi təxminən 585 milyard dollar təşkil edib. Bu fonda ABŞ Çinə 145 milyard dollarlıq mal satıb, əvəzində həmin ölkdən 440 milyard dollarlıq məhsul idxal edib. Nəticədə, 2024-cü ildə ABŞ-ın Çinlə ticarət kəsiri - idxal və ixrac arasındakı fərq - 295 milyard dollar olacaq. Bu, ABŞ iqtisadiyyatının təxminən 1%-nə bərabər olan əhəmiyyətli ticarət kəsiridir. Lakin bu, Trampın dəfələrlə qeyd etdiyi 1 trilyon dollarlıq rəqəmdən azdır. Tramp artıq prezident kimi ilk müddətində Çinə əhəmiyyətli tariflər tətbiq edib. Onun varisi Co Bayden bu tarifləri saxlayıb və artırıb. Birlikdə, bu ticarət maneələri ABŞ-ın Çindən idxal etdiyi malların payını 2016-cı ildəki ABŞ-ın ümumi idxalının 21%-dən keçən il 13%-ə qədər azaltmağa səbəb olub. Nəticədə, son on ildə ABŞ-ın ticarətdə Çindən asılılığı azalıb. Bununla belə, analitiklər qeyd edirlər ki, ABŞ-a ixrac edilən bəzi Çin mallarının Cənub-Şərqi Asiya ölkələri vasitəsilə marşrutu dəyişdirilib. Məsələn, 2018-ci ildə Tramp administrasiyası Çindən idxal edilən günəş panellərinə 30% rüsum tətbiq edib. Bununla belə, 2023-cü ildə ABŞ Ticarət Departamenti Çin günəş paneli istehsalçılarının montaj əməliyyatlarını Malayziya, Tayland, Kamboca və Vyetnam kimi ölkələrə köçürdükləri və daha sonra bu ölkələrdən hazır məhsulları ABŞ-a göndərməklə, tariflərdən təsirli şəkildə yan keçdiklərini sübut etdi. Trampın bu ölkələrə qarşı tətbiq etdiyi yeni tariflər son nəticədə Çin mənşəli ABŞ mallarının geniş çeşidinin bahalaşmasına səbəb olacaq. 2024-cü ildə ABŞ-dan Çinə ixrac edilən ən böyük əmtəə kateqoriyası, ilk növbədə Çinin 440 milyon donuzunu qidalandırmaq üçün lazəm olan soya olub. ABŞ Çinə dərman və neft məhsulları da göndərib. Əks istiqamətdə, Çindən ABŞ-a böyük həcmdə elektronika, kompüter və oyuncaqlar göndərilib. Elektrikli avtomobillər üçün lazım olan böyük miqdarda akkumulyatorlar da ixrac edilib. ABŞ-ın Çindən idxal etdiyi ən böyük kateqoriya smartfonlardır ki, bu da ümumi məhsulun 9%-ni təşkil edir. Bu smartfonların əksəriyyəti Çində Amerikanın “Apple” şirkəti üçün istehsal olunur. Çin mis və litiumdan tutmuş nadir torpaqlara qədər sənaye üçün həyati əhəmiyyət kəsb edən bir çox metalların emalında mərkəzi rol oynayır. Pekin indi bu metalların ABŞ-a çatdırılmasında maneələr yarada bilər.

Proseslər Azərbaycanda da diqqətlə izlənilir. Hesab olunur ki, Azərbaycan Çin bazarında itirilmiş ABŞ ixracatının müəyyən qismini əvəz edərsə, ABŞ-Çin ticarət müharibəsi ölkə iqtisadiyyatına müsbət təsir göstərə bilər. Xüsusilə, Azərbaycan Çinə kənd təsərrüfatı və yanacaq xammalı tədarükünü artıra, digər məhsulların göndərilməsini genişləndirə bilər. Hazırda Azərbaycanın Çinlə də ticarət dövriyyəsində müsbət dinamika müşahidə olunur. Bununla belə, ticarət əlaqələrinin daha da genişləndirilməsi üçün potensial böyükdür və bu potensialın reallaşdırılması istiqamətində Azərbaycan tərəfindən ardıcıl tədbirlər görülür. Eyni zamanda, Çin tərəfindən həyata keçirilən idxala dəstək siyasəti Azərbaycanın yüksək keyfiyyətli məhsullarının Çin bazarında təklif olunması üçün əlverişli şərait yaradır. Çinin “Bir Kəmər və Bir Yol” strategiyasını dəstəkləyən ilk ölkələrdən olan Azərbaycan, həm də bu təşəbbüsün reallaşdırılmasında fəal iştirakçıdır. Çinin “Bir Kəmər - Bir Yol” təşəbbüsü çərçivəsində Transxəzər Beynəlxalq Nəqliyyat Marşrutunun potensialından istifadə olunması iqtisadi sahədə, xüsusilə investisiya, ticarət, tranzit və digər sahələrdə əməkdaşlıq üçün geniş imkanlar açır. Məhz bütün bunları əsas götürərək, nə ABŞ, nə də Çin Azərbaycanla münasibətləri pisləşdirməkdə maraqlıdır. Əksinə, belə görünür ki, tərəflərin hər ikisi, ticarət müharibəsinə rəğmən, Azərbaycanla əlaqələri daha sürətlə inikşaf etdirəcək. O da nəzərə alınmalıdır ki, prosesin indiki gedişində valyuta müharibələri istisna edilmir. Bütün bunların Azərbaycana təsirinə gəlincə, hesab edilir ki, dollara qarşı dünya dövlətlərinin, o cümlədən Çinin atdığı addımlar genişlənərsə, ölkənin ABŞ valyutasında olan ehtiyatının dəyəri azalacaq. Amma burada onu da nəzərə almaq lazımdır ki, Azərbaycan valyuta ehtyiatlarını da diversififikasiya edib. Bu mənada ABŞ və Çinin ticarət savaşanın valyuta ehtiatlarımıza təsiri o qədər də qorxulu həddə olmayacaq. Amma dolların zəifləməsi ilə manatın mövqelərinin bir qədər güclənməsi qaçılmaz sayılır.

Ramil QULİYEV



VİDEO

SON XƏBƏRLƏR

26.07.2025 / 11:03
Qazaxda çətənə kolu yetişdirən qadın yaxalanıb

26.07.2025 / 10:25
Gəncə sakini dəm qazından boğularaq ölüb

26.07.2025 / 10:18
"Real"ın dünya çemionatındakı qazancı açıqlandı

26.07.2025 / 10:06
Rusiya bu gecə Xarkovu bombalayıb

26.07.2025 / 10:01
Məşhur aktyor "Arka sokaklar"da

26.07.2025 / 09:53
2100-cü ilə qədər 1 milyard insan susuzluqdan ölə bilər - alimlərdən XƏBƏRDARLIQ!

26.07.2025 / 09:45
Naxçıvanda 3 kəndin içməli su təchizatı dayandırılıb

26.07.2025 / 09:27
Klinikalar süni mayalanma əməliyyatını da çəkib paylaşırlar - "Medipoint"də baş verənlər...

26.07.2025 / 08:41
Dövlətin əsl müdaxilə vaxtıdır - ehsandan imtinanı sürətləndirmək lazımdır, hələlik 1-2 rayon...

25.07.2025 / 22:22
Türkiyənin 22-ci UNESCO İrsi: Sardis və Bintepə

25.07.2025 / 22:10
Ceyhun Bayramov və Hakan Fidan Ermənistanla sülh danışıqlarını müzakirə etdi...

25.07.2025 / 21:23
Bütün Fransa Makronun qəsdinə durdu - ölkə yeni aksiyalara hazırlaşır...

25.07.2025 / 21:08
Millət vəkili Mehriban Vəliyeva Aydın Quliyevi təbrik etdi

25.07.2025 / 21:06
65 yaşda "Əməkdar jurnalist" adı almaq mənim günahım deyil...

25.07.2025 / 21:05
EKO-nun Xankəndi zirvəsi Rusiyanı niyə bu qədər narahat edir?

25.07.2025 / 20:49
Sülhü pozan Ermənistan, hədəf Azərbaycan - Fransa parlamentindən absurd qərar...

25.07.2025 / 20:34
Zəngəzur dəhlizi məsələsinə NATO da qarışdı...

25.07.2025 / 20:19
Paşinyan həbs etdiyi rus oliqarxı barədə beynəlxalq məhkəmə qərarını da heçə saydı...

25.07.2025 / 20:12
Ermənistanın hücumları nəticəsində yaralanmış, mülklərini itirmiş, əsirlikdə və girovluqda olmuş zərərçəkmiş şəxslər məhkəmədə ifadə verdi - FOTO

25.07.2025 / 20:04
Paytaxt köçürülə bilər - su qıtlığı daha kəskin problemə çevrilir...

25.07.2025 / 19:49
Paşinyanın siyasəti Elçibəyin 90-cı illərdəki Qərbyönlü siyasətinə bənzədildi...

25.07.2025 / 19:35
ABŞ-ın Zəngəzur planı Rusiya layihəsindən kəskin fərqlidir - Zaxarova narahatdır...

25.07.2025 / 19:22
Azərbaycanın ilk peykindən süni intellekt layihələrinin maliyyələşməsinə qədər...

25.07.2025 / 19:16
Bakıda DİN müşavirəsində sərt tələb - “icra olunmalıdır”

25.07.2025 / 19:09
Qubanın şəhid ailələri təklif etdilər - hər şəhid barədə kitab yazılsın...

25.07.2025 / 19:01
MM-in Korsikaya Dəstək Qrupundan Fransa parlamentinə sərt cavab - bu onları qıcıqlandırır...

25.07.2025 / 18:58
Milli Məclisin deputatı Vüqar Rəhimzadə Ordubadda seçiciləri ilə növbəti görüşünü keçirib

25.07.2025 / 18:55
Tələbə təqaüdləri artırıldı - 300, 450 manat...

25.07.2025 / 18:50
İsgəndər Xəlilovun oğlunun şirkəti ofisdə axtarış aparılmasını təkzib etdi

25.07.2025 / 18:41
Rusiya Aİİ çərçivəsində Ermənistanı iqtisadi sanksiyalarla hədələdi...

25.07.2025 / 18:35
Mixail Qusmanın Azərbaycan boyda səmimi və doğma ailəsi var – Cavid İsmayıl yazır

25.07.2025 / 18:30
Şuşa Media Forumu qlobal mətbuatda

25.07.2025 / 18:27
Nazirlər Kabineti 2018-də söz vermişdi ki, yaxın 3 ildə 100 faiz olacaq - hanı bəs?

25.07.2025 / 18:14
Kreml rəsmisi Zəngəzur dəhlizindən imtina etdi - şok...

25.07.2025 / 18:09
“Bakcell”in dəstəyi ilə “YAŞAT” yay məktəbi Londonda - FOTO

25.07.2025 / 17:59
Rusiya Ermənistanın qazını kəsməkdən başladı – Tiflis-İrəvan xəttində nə baş verir?..

25.07.2025 / 17:46
İstanbulda Rusiya-Ukrayna danışığının iflas etməsinin şok səbəbləri - təfərrüatlar...

25.07.2025 / 17:33
Türkiyənin Akkuyu AES tikintisində maaş qalmaqalı günbəgün böyüyür...

25.07.2025 / 17:14
Ərdoğan Trampla Putini İstanbulda bir araya gətirmək istəyir...

25.07.2025 / 17:10
"Zəngəzur dəhlizi regional logistikanı gücləndirəcək" - Özbəkistan Nəqliyyat Nazirliyinin hesabatı

25.07.2025 / 17:07
“Yüksəliş” müsabiqəsi insan kapitalına dəyərli investisiyadır" - Fərəh Əliyeva

25.07.2025 / 17:01
"Beşinci “Yüksəliş” müsabiqəsinin 20 qalibindən ikisi ADA Universitetinin tələbəsi, biri isə ADA-nın müəllimidir" - Hafiz Paşayev

25.07.2025 / 16:49
Polis Pirallahıda əməliyyat keçirdi - 42 kq narkotik aşkarlandı

25.07.2025 / 16:33
Keçmiş Baş Qərargah rəisindən xəbərdarlıq - Rusiya-Ukrayna müharibəsi 2034-cü ilə qədər uzana bilər…

25.07.2025 / 16:15
ABŞ səfiri Makronun Fələstin qərarını ələ saldı - onda İngiltərə də Fransanı öz müstəmləkəsi elan edə bilər

25.07.2025 / 16:09
"Bakıda yəhudi özünü Parisdən daha təhlükəsiz hiss edir" - Corc Dik

25.07.2025 / 15:56
Cənubda ilk qız məktəbini təşkil edən Məryəm xanım...

25.07.2025 / 15:46
Hacıqabulda avtoxuliqanlıq edən sürücü məsuliyyətə cəlb olundu

25.07.2025 / 15:27
"Gəncəyə raketlər düşəndə mən oradaydım" - İsrail səfiri erməni hücumlarından danışdı

25.07.2025 / 15:22
Castin Timberleyk Bakıdadır!

25.07.2025 / 14:43
"Şuşanı ziyarət etmiş ilk İsrail səfiri olmaq mənim üçün böyük şərəfdir" - Corc Dik

25.07.2025 / 14:27
Kreml Ukraynanın təklifini yenə qəbul etmədi - Putin-Zelenski görüşü çətin ki, mümkün olsun...

25.07.2025 / 14:21
Şəxsiyyət vəsiqəsinə yeni məlumatlar əlavə ediləcək - FOTO

25.07.2025 / 14:18
İpoteka və Kredit Zəmanət Fondunun nizamnamə kapitalı artırıldı - FƏRMAN

25.07.2025 / 14:11
44 günlük müharibə zamanı Ermənistanın əsir götürdüyü azərbaycanlı - "Mənə işgəncələr verildi"

25.07.2025 / 13:43
"Azərbaycan İsraillə Türkiyənin yaxınlaşmasında mühüm rol oynayıb" - Səfir

25.07.2025 / 13:35
Qazaxıstan Xəzər dənizini xilas etməyə çağırdı...

25.07.2025 / 13:19
"Azərbaycan multikulturalizm modeli ilə haqlı olaraq qürur duyur" - İsrail səfiri

25.07.2025 / 13:10
За что уволили в России бакинца М. Гусмана? - ПРЯМАЯ ТРАНСЛЯЦИЯ

25.07.2025 / 12:55
Yeni tədris ilində təhsil haqlarında dəyişiklik olacaq? - RƏSMİ AÇIQLAMA

25.07.2025 / 12:37
Fərdi jurnalist müsabiqəsi"nin nəticələri açıqlandı

25.07.2025 / 12:28
İnsan ölümü bilib, boşuna yaşayır - müğənni Günel

25.07.2025 / 11:04
Zaxarova Azərbaycana şərt qoydu. İşə baxın! - CANLI

25.07.2025 / 10:12
İsrailə bəd xəbər - Kanada da Fələstini tanımağa hazırlaşır

25.07.2025 / 10:06
Bu gün 22 min abonentin qaz təchizatı dayandırılacaq

25.07.2025 / 10:00
Trampdan QƏRAR - USAID üçün ayrılan 7,9 milyard dollar geri qaytarıldı

25.07.2025 / 09:30
Bu gün Cənub zonasında işıq olmayacaq - səbəb açıqlandı

25.07.2025 / 09:22
Ukraynalı deputat yol qəzasında ölüb

25.07.2025 / 09:18
"Pivəçilər" bu futbolçu üçün 75 milyon avro təklif edir!

25.07.2025 / 09:12
ABŞ-dan Makrona ŞOK- "Fələstini dövlət kimi tanımayacayıq"

25.07.2025 / 09:06
Ər-Riyadda sürücüsüz avtomobillər işə düşür

25.07.2025 / 09:00
Ağdamın Xıdırlı kəndinə və Cəbrayıl şəhərinə növbəti köç karvanı yola salınıb

25.07.2025 / 08:44
İli 5 min manata peşə təhsili olar? Universitetlərdən baha?

25.07.2025 / 08:30
Goranboyda dəhşətli qətl - yeniyetmə öz anasını və nənəsini öldürdü!

24.07.2025 / 22:35
Ermənistan Zəngəzur dəhlizini ABŞ-a icarəyə verməkdən imtina etdi

24.07.2025 / 21:43
Ermənilərin təxribatları nəticəsində yaralanmış, evləri dağıdılmış, əsir və girovluqda olmuş 60-dan çox zərərçəkmiş şəxs ifadə verdi - MƏHKƏMƏ +FOTO

24.07.2025 / 21:08
Dünyanın diqqəti Zəngəzur dəhlizinə fokuslanır...

24.07.2025 / 21:01
Lerikdə yanğına səbəb olan iki nəfər saxlandı

24.07.2025 / 20:52
Düşmən kəşfiyyatı Azərbaycanın nüfuzlu adamları barədə məlumatlar toplayır... Ayıq olun...

24.07.2025 / 20:36
Ermənistan daxildə qanlı toqquşmalar mərhələsinə girdi...

24.07.2025 / 20:21
Ermənistan Zəngəzurun icarəyə verilməsi məlumatlarını məqsədli yayır...

Azərbaycanın ilk peykindən süni intellekt layihələrinin maliyyələşməsinə qədər...

XƏBƏR ARXİVİ

İyul
B.eÇ.aÇC.aCŞB
301234567891011121314151617181920212223242526272829303112345678910