Dünya birliyinə uğurla inteqrasiya edən Azərbaycan qlobal prosesləri yönəldən ölkəyə çevrilir
Bu gün Azərbaycanın müəyyən etdiyi strateji inkişaf istiqamətlərindən biri dünya birliyinə inteqrasiyadır. Azərbaycanın dünyanın ən inkişaf etmiş ölkələri ilə bir sırada olması, eyni zamanda bu fonda milli dövlət maraqlarına tam təmin etməsi inteqrasiya prosesində xüsusi nəzərə alınan məqamdır.
O da qeyd edilməlidir ki, dünya birliyinə inteqrasiya Azərbaycanın xarici siyasətində ciddi yeniliklərlə müşayiət edilib. Xüsusən də dövlətlərarası münasibətlərdə humanist, ümumi demokratik norma və prinsiplərin ön planda tutulması bu prosesdə özünü qabarıq büruzə verib. Daha bir maraqlı məqam odur ki, inteqrasiya prosesində Azərbaycan bir sıra hallarda beynəlxalq trendlərin müəyyən edilib yönləndirilməsində özü mühüm addımlar atır. Bunu Azərbaycanın sədrlik etdiyi Qoşulmama Hərəkatının timsalında aydın sezmək mümkündür.
Xatırladaq ki, Azərbaycan 2011-ci il mayın 26-dan etibarən Qoşulmama Hərəkatının tamhüquqlu üzvüdür. Üzvlüyündən cəmi 8 il sonra Azərbaycan Qoşulmama Hərəkatının 2019-2022-ci illər üçün sədri seçilib. İndiyə qədər Azərbaycanın uğurlu sədrliyini nəzərə alan Hərəkat ölkəmizin bu missiyasını daha bir il uzadıb. Hərəkatın işində fəal şəkildə iştirak edən Azərbaycan bu platformadan ikitərəfli və çoxtərəfli münasibətlərinin inkişaf etdirilməsi üçün səmərəli şəkildə faydalanır. Bundan başqa Azərbaycan beynəlxalq müstəvidə Qoşulmama Hərəkatı ölkələrinin legitim maraqlarının müdafiəsi, ədalət və beynəlxalq hüququn qorunması naminə əməli addımlar atır. Bu da həm təşkilata, həm də onun sədri kimi Azərbaycana dünya miqyasında inam və etimadı daha da artırır. Dünya dövlətləri üçün ciddi təhdid mənbəyinə çevrilmiş koronavirus pandemiyasına qarşı qlobal səyləri səfərbər edilməsində Azərbaycan Qoşulmama Hərəkatının platformasından ən yüksək səviyyədə istifadə edib. Belə ki, prezident İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə Azərbaycan Qoşulmama Hərəkatının Təmas Qrupu ölkələrinin Zirvə görüşünün keçirilməsi təşəbbüsünü irəli sürüb və ötən il mayın 4-də həmin tədbiri təşkil edib. Qoşulmama Hərəkatının onlayn zirvə görüşünün praktiki nəticəsi olaraq, Hərəkata üzv ölkələrin əsas humanitar və tibbi ehtiyaclarını əhatə edən məlumat bazası yaradılıb. Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı pandemiya ilə mübarizədə Qoşulmama Hərəkatına üzv ölkələrin mövcud ehtiyaclarının müəyyənləşdirilməsi üçün həmin məlumat bazasını indiyə kimi istinad mənbəyi kimi istifadə edir. Bu, Azərbaycanın Qoşulmama Hərəkatı çərçivəsində daha bir mühüm uğurudur. Qoşulmama Hərəkatı çərçivəsində qurum adından prezident İlham Əliyev BMT Baş Assambleyasının dövlət və hökumət başçıları səviyyəsində koronavirusla mübarizəyə həsr edilmiş Xüsusi Sessiyasının keçirilməsinin təklif edilməsi və bu təşəbbüsün BMT-yə üzv olan 150-dən çox dövlət tərəfindən dəstəklənməsi də ölkəmizin uğuru və inteqrasiya siyasətinin nailiyyəti kimi qiymətləndirilməlidir. Bu hal qlobal miqyasda Qoşulmama Hərəkatına da daha böyük müsbət imic qazandırır. Bu gün dünya miqyasında Azərbaycanı fərqləndirən əsas xüsusiyyətlərdən biri də qlobal xarakterə malik bir çox məsələlərin həllində irəli sürdüyü təşəbbüslər və bu istiqamətdə atdığı real addımlardır. Qeyd edilən müstəvidə koronavirus pandemiyasına qarşı mübarizənin qlobal miqyasda həyata keçirilməsinin vacibliyini bəyan edən Azərbaycan zəngin, yaxud yoxsul olmasından asılı olmayaraq, bütün ölkələrdə vaksinasiya prosesinin ədalətli şəkildə həyata keçirilməli olduğunu bildirir. Prezident İlham Əliyev Qoşulmama Hərəkatının sədri kimi sözügedən məsələni qlobal səviyyədə qaldırıb. Dövlət başçısı ötən ilin dekabrında BMT Baş Assambleyasının COVID-19-a həsr edilən xüsusi sessiyasında peyvəndlərin ədalətli bölgüsünün vacibliyini diqqətə çatdırıb, zəngin ölkələrin kasıb dövlətlərin vətəndaşları üçün peyvəndlər almasını təklif edib. Bu təkilf yenə dünya miqyasında böyük dəstək qazanıb.
Onu da qeyd edək ki, tarixdə ilk dəfə olaraq, Qoşulmama Hərəkatının Zirvə görüşündə Azərbaycan Avropa İttifaqının yüksəkvəzifəli təmsizlçilərinin də iştirakını təmin edib. Hazırda Qoşulmama Hərəkatını digər beynəlxalq təşkilatlarla əməkdaşlıq çərçivəsində bağlanması Azərbaycanın müəyyən etdiyi gündəliyin prioritetlərindəndir. Azərbaycan prezidenti artıq bu məsələni Avropa İttifaqı Şurasının sədri Şarl Mişellə müzakirə edib və müsbət cavab da alınıb. Beləliklə, Azərbaycan qlobal miqyasda inteqrasiyaya xidmət edən mühüm bir proses yürüdür.
Ölkəmizin dünya birliyinə inteqrasiyası iqtisadi istiqamət üzrə də özünü qabarıq büruzə verir. Dünya iqtisadiyyatına inteqrasiya funksiyasının həyata keçirilməsi bu gün hər bir dövlət üçün müstəsna əhəmiyyət kəsb edir. Bu funksiya müasir dünyada dövlətlərin, onların müvafiq beynəlxalq təşkilatlarla qarşılıqlı münasibətlərinin daha da güclənməsinə əsaslanır. Qarşılıqlı münasibətlər və asılılıq istehsal, elmi-texniki, ticarət, valyuta, kredit, nəqliyyat və digərləri daxil olmaqla geniş spektri əhatə edir. İqtisadi inteqrasiya dünya nizamının qorunmasında və dövlətlər arasındakı münasibətlərdə sabitliyin bərqərar edilməsində böyük rol oynayır. Azərbaycanın həyata keçirdiyi transmilli layihələr, məsələn, Bakı-Tiflis-Ceyhan, Bakı-Tiflis-Ərzurum, “Cənub Qaz Dəhlizi” kimi enerji kəmərləri, Bakı-Tiflis-Qars dəmir yolu xətti ölkəmizin dünyaya iqtisadi inteqrasiyasında mühüm rol oynayıb. Azərbaycan nəzərə alır ki, müasir dövrdə dünyada təbii ehtiyatlardan istifadədə xarici amillərin rolu sürətlə yüksəlməkdə davam edir. Belə ki, indiki halda heç bir ölkə xarici aləmdən təcrid olunmuş halda uzunmüddətli və davamlı iqtisadi inkişafa nail ola bilməz. Bu fonda dünyaya iqtisadi inteqrasiya olduqca mühümdür. Digər sferalarda da milli iqtisadiyyatın dünya iqtisadiyyatına inteqrasiyası Azərbaycan üçün mühüm əhəmiyyət kəsb edir. Çünki bu hal Azərbaycanın malik olduğu geniş iqtisadi potensialı hərəkətə gətirməyə imkan verir, bu məqsədilə inkişaf etmiş ölkələrinin qabaqcıl texnologiyalarını və maliyyə imkanlarını ölkəmizə cəlb etmək daha da asanlaşır.
Müdafiə və təhlükəsizlik sahəsində əməkdaşlıq inteqrasiya prossinin mühüm tərkib hissələrindən biridir. Bu fonda inteqrasiya əksər ölkələrdə dövlətin milli təhlükəsizlik tələblərinə cavab verməli, onun müdafiə qabiliyyətini artırmalıdır. Belə inteqrasiyada dövlətin müstəqilliyinin və ərazi bütövlüyünün qorunması təmin edilməlidir. Eləcə də bütün beynəlxalq öhdəliklərin yerinə yetirilməsi ön planda olmalıdır. Bu istiqamətdə Azərbaycan yenə ortaya maraqlı uğur nümunəsi qoya bilib. Belə ki, dünyaya qeyd edilən istiqamətdə edilən inteqrasiya 44 günlük Vətən müharibəsi zamanı beynəlxalq ictimaiyyətin Azərbaycanı dəstəkləməsi ilə müşayiət edildi. Ölkəmiz burada nəzərə alır ki, müasir şəraitdə tək özünü müdafiə etmək praktiki olaraq mümkün deyil. Buna görə də dünya birliyi BMT çərçivəsində dövlətlərin kollektiv təhlükəsizlik sistemi yaradır, müharibələrin baş vermə ehtimalını istisna edəcək tədbirlər təşkil edir. Bu sistem güc tətbiq etməmək, sülh yolu ilə həll məsələləri çözmək prinsiplərinə əsaslanır. Azərbaycanın Türkiyə, Pakistan və digər ölkələrlə inteqrasiyası da məhz bu prinsiplər üzərində qurulub. Belə inteqrasiya müxtəlif növ qaçaqmalçılıq, narkotik ticarəti, beynəlxalq terrorizm də daxil olmaqla mütəşəkkil cinayətkarlıqla mübarizə kimi sahələrdə dövlətlər arasında əməkdaşlığın təmin edilməsi baxımından da böyük önəm kəsb edir. Eyni zamanda ölkəmiz bu formada inteqrasiya ilə qlobal problemlərin həllinə öz töhfəsini verir.
Siyasi, hüquqi və digər istiqamətlər üzrə də Azərbaycan dünyaya uğurlu inteqrasiya edir. Bununla Azərbaycanın beynəlxalq münasibətlər sisteminə qoşulması, ayrı-ayrı dövlətlərlə, nüfuzlu qurumlarla əlaqələrini genişləndirməsi ilə ölkənin sosial-iqtisadi, siyasi və təhlükəsizlik məsələlərinin tənzimlənməsində ciddi nailiyyətlər əldə edilir. Onu da qeyd edək ki, bu gün Azərbaycan özü ilə yanaşı, ümumilikdə mövcud olduğu regionun dünya birliyinə inteqrasiyası üçün qlobal əhəmiyyət kəsb edən təşəbbüslərlə çıxış edir və bu, beynəlxalq ictimaiyyət tərəfindən olduqca müsbət qarşılanır. Çünki nəticə etibarı ilə regionun inkişafına mühüm töhfələr verir. O da nəzərə alınır ki, məhz Azərbaycan Cənubi Qafqaz regionunda ən sabit və ən qüdrətli lider dövlətdir. Azərbaycanın potensial imkanlan və milli maraqları onun dünyada gedən proseslərdə bundan sonra da fəal iştirakını zərurətə çevirir. Çünki, nəticə etibarı ilə dünyaya aktiv inteqrasiya Azərbaycanı daha güclü dövlətə çevirir, onun qlobal imicini davamlı şəkildə yüksəldir. Bu, Azərbaycanın dünyada etibarlı, ciddi və böyük uğurlara imza atmış tərəfdaş ölkə kimi statusunu da möhkəmləndirir.
Tahir TAĞIYEV
Yazı Azərbaycan Respublikasının Medianın İnkişafı Agentliyinin maliyyə dəstəyilə çap olunur.
