Ermənistanın zəbt edilmiş Azərbaycan ərazilərində terrora qucaq açmasının bütün region üçün ciddi təhdid yarada biləcəyinə dair rəsmi Bakının xəbərdarlığı öz təsdiqini tapmaqdadır. İndiki halda bu məsələ Ermənistana himayədarlıq edən Rusiya üçün ciddi təhdid deməkdir. Ermənistan-PKK əməkdaşlığının Qarabağa daşınması terrorun həm də Rusiya sərhədlərinə daha çox yaxınlaşması deməkdir. Türkiyəli hərbi ekspert Abdullah Ağar baş verənlərlə bağlı “Haber7” nəşrinə açıqlamasında qeyd edir:
“Azərbaycan, Türkiyə və bölgənin sabitliyinə qarşı YPG-PKK ilə Ermənistan arasında əlaqənin olduğu aydındır. Bu münasibət özünü müxtəlif yollarla göstərdi. Bu əməkdaşlıqların ən əhəmiyyətlisi bizim şərq və şimal-şərqimizdə gerçəkləşdirilən terror hadisəsində Ermənistanın üzərinə götürdüyü roldur. Bu terrorçular İrandan da gəlirlər, Türkiyəyə gəlib Ermənistana da keçirlər. Burada təşkilatlanıb yenidən Türkiyəyə qayıdırlar. Bu mənzərəni tarix boyunca tez-tez görmüşük. Son olaraq Suriyada qanunsuz silahlı terror təşkilatları ilə əməkdaşlıqlarının da şahidi olduq. Hətta PKK burada bir erməni taboru yaratdığını da elan etdi”.
Qarabağda Ermənistan tərəfindən tətbiq olunan bu proqramın gizlədilmədiyinə diqqət çəkən Ağar bir çox terrorçunun ailəsi ilə birlikdə bölgədə məskunlaşdığını bildirib: “İndi də ermənilər Suriyadan PKK-çıları, Dağlıq Qarabağ başda olmaqla, işğal etdikləri Qarabağ ətrafı rayonlara gətirirlər. Sadəcə terrorçuları deyil, ailələrini də yerləşdirirlər. Azərbaycanlıların sahib olduğu torpaqlara zorla sahib çıxırlar. Bölgənin demoqrafik infrastrukturunu pozmağa çalışırlar”. O bildirib ki, Ermənistanın bu siyasəti, Azərbaycanla yanaşı, Türkiyəyə də təhdid təşkil edir. Bununla iki ölkənin fiziki bağlarını qoparmağa çalışırlar. Onun sözlərinə görə, Yaxın Şərqdə terrorçularla mübarizə aparan Rusiya da artıq məsələyə ciddi reaksiya verməlidir. Elə siyasi ekspert Andrey Petrov da vəiyyətin qəliz olduğunu bildirir: “Ermənistana və işğal altındakı Dağlıq Qarabağa Yaxın Şərqdən terrorçu qrupların yerləşdirilməsi Rusiya üçün tamamilə qəbuledilməzdir. Moskva buna reaksiya verməli, bu prosesi dayandırmalıdır”. O, Ermənistanın Yaxın Şərqdə aktivləşməsinin, PKK terror təşkilatının döyüşçülərini həm öz ərazisində, həm də işğal altındakı Dağlıq Qarabağda yerləşdirməsinin Rusiyanı narahat etməli olduğunu bildirib: “Məsələ ondadır ki, Rusiyanın sərhədləri yaxınlığında terrorçu təşkilatın döyüşçülərinin peyda olması onun özü üçün böyük təhlükədir. Bu o anlama gəlir ki, Yaxın Şərqdəki gərginlik ocağı Rusiya sərhədlərinə yaxınlaşır. Nəzərə alsaq ki, Ermənistan Avrasiya İttifaqının üzvüdür, o zaman terrorçular onun ərazisindən asanlıqla Rusiyaya keçə bilərlər. Hesab edirəm ki, bu məqam Rusiya üçün tamamilə qəbuledilməzdir. Moskva bu prosesi dayandırmalı və öz ərazilərinin təhlükəsizliyini təmin etməlidir. Ermənistan Azərbaycanın işğal altındakı ərazilərini terrorçularla doldurmaqla Rusiya üçün böyük problem yaradır”. Eyni mövqeni politoloq Sergey Markov da sərgiləyir: “Nikol Paşinyanın rəhbərlik etdiyi Ermənistan hökumətinin Yaxın Şərqdə aktivləşməsinin bir sıra məqsədləri var. Burada ilk növbədə Yaxın Şərqdən erməni və kürd silahlı qruplaşmalarının Azərbaycanın işğal altında olan Dağlıq Qarabağ regionuna yerləşdirilməsinə diqqəti yönəltmək lazımdır”. Onun sözlərinə görə, Paşinyanın Yaxın Şərqdə fəallaşmasının birinci məqsədi yaxın gələcəkdə müharibəyə hazırlıqdır: “Görünür, Paşinyan vaxtilə Rusiyanın təşəbbüsü ilə hazırlanan münaqişənin “Kazan formulu” əsasında nizamlanmasına hazır olmaması ilə bağlı artıq yekun qərar verib. Azərbaycan dəfələrlə bəyan etmişdi ki, sülh danışıqlarında bir irəliləyiş olmasa, Dağlıq Qarabağ və ətraf rayonların hərbi yolla işğaldan azad olunması hüququnu özündə saxlayır. Ona görə də Paşinyan bu şəkildə gələcək hərbi əməliyyatlara hazırlaşır. Ermənistanın ikinci məqsədi isə işğal etdikləri Dağlıq Qarabağ və ətraf rayonların demoqrafik vəziyyətini dəyişməkdir. Çünki uzun illər ərzində Dağlıq Qarabağ ətrafındakı rayonlar, xüsusilə də Dağlıq Qarabağla Ermənistan arasındakı rayonlar Azərbaycanla gələcəkdə mübadilə üçün boş qalmışdı. İndi isə Ermənistan rəhbərliyi həmin ərazilərin demoqrafik mənimsənilməsinə başlamaq qərarına gəlib. Bu məqsədlə, müntəzəm olaraq, həmin boş ərazilərə etnik ermənilərin köçürülməsinə başlanıb”.
Rusiyalı siyasi ekspertin fikrincə, Yaxın Şərqdə fəallığın üçüncü məqsədi Ermənistandakı daxili siyasi vəziyyətlə bağlıdır: “Paşinyan ölkədə populyarlığının azaldığını hiss edir. O, bu günə kimi əhalinin yaşayış səviyyəsinin yüksəldilməsi ilə bağlı söz verdiyi islahatları reallaşdıra bilməyib. Ona görə də Paşinyan bu şərtlərdə yenidən güc toplamaq qərarına gəlib. Bu gücü də vətənpərvərlik və milliyyətçilik kimi məfhumlarla, siyasi rəqibi olan keçmiş prezident Robert Köçəryan və tərəfdarlarının fəaliyyətinin qarşısını almaqla əldə etməyə çalışır. Ona görə də Paşinyanın hərbiləşdirilmiş mövqeyi, hərbi əməliyyatlara hazırlığı ölkə daxilində populyarlığını möhkəmləndirməyə hesablanmış siyasi tendensiyanın tərkib hissəsidir. O güman edir ki, bu yolla Ermənistan daxilində iqtisadi inkişaf olmadan belə öz populyarlığını möhkəmləndirə, rəqiblərinin nüfuzunu isə aşağı sala bilər. Paşinyan münaqişənin nizamlanması ilə bağlı güzəştə gedib ölkəsini iqtisadi blokadadan çıxarmaq əvəzinə müharibəyə hazırlaşır. Əlbəttə ki, bu çox təhlükəlidir. Xüsusilə də Paşinyanın Yaxın Şərqlə bağlı oyunları təhlükəlidir. Ona görə ki, Yaxın Şərqdən terror təcrübəsi Cənubi Qafqaza keçə bilər”. Beləliklə, Ermənistanın PKK siyasətinin Rusiya üçün də təhdid yaratması aydın görünür. Elə “gazeta.ru” portalı da qeyd edir ki, Ermənistan bölgəni terror yuvasına çevirir. Qeyd edilir ki, Ermənistan Azərbaycanla danışıqlar prosesini, o cümlədən daxili siyasi maraqlarına görə pozaraq və yeni hərbi əməliyyatlar risqi ilə üzləşərək indi Suriya və İraqdan terrorçu qruplaşmaların yaraqlılarını istifadə etmək, nəticədə mümkün döyüş əməliyyatlarında erməni ordusunun şəxsi heyət itkilərini azaltmaq istəyir: “Aydındır ki, PKK qüvvələrini regiona atan İrəvan Dağlıq Qarabağ ətrafındakı münaqişəni beynəlmiləlləşdirməyə çalışır. Rusiyanın “burnunun ucuna”, Cənubi Qafqaza Yaxın Şərqdən hərbiləşdirilmiş qruplaşmaların muzdlularını cəlb etmək, Rusiyaya yaxın regionda xarici qüvvələr tərəfindən idarə edilən elementlərin də iştirakı ilə artan militarizasiya açıq-aşkar Kremlin maraqlarına uyğun deyil. Rusiya terrorçularla uzaq cəbhədə mübarizə aparmaq, onların sərhədlərinə yaxınlaşmasına imkan verməmək üçün öz qüvvələrini Suriyaya göndərib. İrəvan isə, bunun tam əksi olaraq, Yaxın Şərqdən terrorçu elementləri Rusiyanın sərhədləri yaxınlığına idxal edir. PKK-nı regiona cəlb etməklə İrəvan Ankaranı Cənubi Qafqazda öz maraqlarını daha dəqiq müəyyənləşdirməyə məcbur edir. Türkiyənin Cənubi Qafqazdakı sərhədləri yaxınlığında PKK qüvvələrinin fəallaşmasını Ankara görməzliyə vura bilməz”.
Nahid SALAYEV
