ABŞ-Azərbaycan əlaqələrində böyük imkan - Senator 907-nin ləğvinə eyham vurur?..
Qulamhüseyn Əlibəyli: “Belə praktiki addımlardan biri də 907-ci düzələşin tamamilə ləğv edilməsi ola bilər”
Prezident İlham Əliyev ABŞ Senatının Xarici Əlaqələr Komitəsinin üzvü, senator Stiv Deynsi qəbul edib. Görüş zamanı tərəflər bir sıra məsələləri müzakirə ediblər.
Senator Stiv Deyns fəaliyyəti dövründə Azərbaycanın və Mərkəzi Asiya ölkələrinin Amerika Birləşmiş Ştatları ilə münasibətlərinin inkişafına mühüm əhəmiyyət verdiyini deyərək, əlaqələrin inkişaf etdirilməsi üçün böyük imkanların olduğunu vurğulayıb. O, Azərbaycana və Mərkəzi Asiya ölkələrinə ABŞ Senatının nümayəndələri tərəfindən səfərlərin intensivləşdirilməsinin vacibliyinə toxunub.
Göründüyü kimi, senator iki ölkə arasında əlaqələrin inkişaf etdirilməsi üçün böyük imkanların olduğunu və buna inandığını qeyd edib. Maraqlıdır, bu imkanlardan biri də Azərbaycana qarşı dövlət yardımını qadağan edən 907-ci düzəlişin ləğv edilməsi təşəbbüsü ola bilərmi?
“Münasibətlərin daha da inkişaf etdirilməsi ABŞ tərəfindən bir sıra praktiki addımların atılmasını zəruri edir”
Sözügedən məsələni “Bakı-Xəbər”ə şərh edən sabiq millət vəkili, hüquqşünas Qulamhüseyn Əlibəyli buna bir neçə aspektdən yanaşdı: “Birləşmiş Ştatların Azərbaycan ilə münasibətlərinin inkişafına mühüm əhəmiyyət verməsi, qarşılıqlı əlaqələrin inkişaf etdirilməsi üçün böyük imkanların olması ABŞ prezidenti Trampın cənab İlham Əliyevə məktubunda da, iki gün əvvəl dövlət katibi Rubionun təbrikində də qeyd olunur. Bu, diplomatik etik qaydalara uyğun olmaqla yanaşı, Tramp administrasiyasının Cənubi Qafqazda özünə Ermənistanı deyil, Azərbaycanı tərəfdaş görmək istədiyi kimi də dəyərləndirilə bilər. Yəni Tramp administrasiyası Bayden administrasiyası dövründə Ermənistanın xeyrinə Azərbaycanla münasibətlərin gərginləşdirilməsi xəttindən imtina edir. Cənubi Qafqazda mövcud geosiyasi reallıqları, o cümlədən Azərbaycanın artan rolunu qəbul edir və onu dəyişdirməyə cəhd göstərmir. Əlbəttə, diplomatik etika öz yerində, Azərbaycanla münasibətlərin daha da inkişaf etdirilməsi ABŞ tərəfindən bir sıra praktiki addımların atılmasını da zəruri edir. Yəni sözdə əlaqələrin inkişaf etdirilməsi üçün böyük imkanların olduğunu vurğulamaqla yanaşı, konkret əməllərə keçməyin vaxtıdır və fikrimcə ABŞ rəsmiləri artıq bunu qəbul edirlər. Belə ki, ABŞ rəsmilərinin diplomatik bəyanatları ilə yanaşı, rəsmi səfərlərin sayının artması, o cümlədən ABŞ Senatının Xarici Əlaqələr Komitəsinin üzvü, senator Stiv Deynsin səfərini də bu konteksdə qiymətləndirmək lazımdır. Belə praktiki addımlardan biri də “Azadlığı müdafiə aktı”na bədnam 907-ci düzələşin tamamilə ləğv edilməsi ola bilər. Xatırlatmaq lazımdır ki, 907-ci düzəliş 1992-ci ildə guya Azərbaycan tərəfindən artıq mövcud olmayan Dağlıq Qarabağ ərazisində yaşayan ermənilərin hüquqlarının pozulması iddiası ilə qəbul edilmişdi. Azərbaycanın antiterror koalisiyasına qoşulması ilə onun qüvvəsi dayandırılsa da. Bayden administrasiyası dövründə oxşar bəhanələrlə yenidən tətbiq olunmağa başladı. Əslində bu gün Azərbaycanın “Azadlığı Müdafiə Aktı” əsasında ABŞ-ın yardımına ehtiyacı yoxdur. Azərbaycan qardaş Türkiyənin köməyi, Pakistan və digər dövlətlərin siyasi dəstəyi ilə həmin yardımlar olmadan da öz ərazilərini işğaldan azad etdi. Bütün ərazilərində suverenliyini tam bərpa etdi, böyük həcmli quruculuq və yenidənqurma işlərinə başladı. Məcburi köçkünlərin bir hissəsi mərhələli şəkildə doğma yurdlarına qayıtmaq imkanına malik oldular və bu proses hələ də davam edir. Azərbaycanın regionun aparıcı dövlətinə çevrilməsi öz gücü və düzgün siyasəti nəticəsində baş verdi. Lakin 907-ci düzəlişin ləğv olunması Amerika-Azərbaycan münasibətlərində simvolik məna kəsb edir, ABŞ rəsmilərinin sözdən konkret işə keçməsini təsdiq edən praktiki addım ola bilər. Bu praktiki addımı da məhz Tramp administrasiyası atmalıdır”.
Vidadi ORDAHALLI
