İran ABŞ-Rusiya raket ritorikasında yeni problem yaratdı

Tarix: 24.07.2015 / 02:43
Bölmə: Siyasət

Rusiya və ABŞ-ın əlində Avropa müharibə meydanına çevrilə bilər

Dünya üçün böyük təhdid hesab edilən Rusiya və ABŞ arasında raket çəkişməsi ilə bağlı ortaya yeni maraqlı məqamlar çıxıb. Söhbət Rusiyanın ABŞ raketlərini öz ərazisində yerləşdirməyə icazə verən Şərqi Avropa dövlətlərinə zərbə endirəcəyini açıq şəkildə bəyan etməsindən gedir. Moskva bildirir ki, İranla əldə olunan son razılıqdan sonra Amerika raketlərinin Şərqi Avropaya gətirilməsinə ehtiyac yoxdur.

Çünki ABŞ bildirirdi ki, bu raketlər İrandan gələn təhlükənin qarşısını almaq üçün Avropada yerləşdirilir. İndi isə İranla razılıqdan sonra Rusiya ABŞ-ı planlarından imtina etməyə dəvət edir.

Amma ABŞ Dövlət Departamentindəki mənbə "Reuters" agentliyinə bildirib ki, İranla nüvə razılaşmasının əldə olunmasına baxmayaraq, ABŞ Avropada raketdən müdafiə sisteminin yaradılmasından imtina etməyəcək. Adının çəkilməsini istəməyən mənbə qeyd edib ki, Vyanada İran və "altılıq" ölkələri olan ABŞ, Rusiya, İngiltərə, Fransa, Çin və Almaniya arasında imzalanan saziş İranın nüvə təhlükəsini aradan qaldırmayıb. Bu səbəbdən də BMT Təhlükəsizlik Şurasının qətnaməsində BMT-nin İranın ballistik raket proqramı ilə bağlı sanksiyaları qüvvədə qalacaq. Onun sözlərinə görə, İran Yaxın Şərqdə ballistik raketlərin ən böyük ehtiyatına malikdir: "Bu raketlər ABŞ və beynəlxalq ictimaiyyətin narahatlıq mənbəyi olaraq qalır. Bu səbəbdən Avropada raketdən müdafiə sisteminin yaradılmasına ehtiyac var. Vaşinqton, əvvəlki kimi, müttəfiq və partnyorlarını ballistik raketlərin mümkün təhlükəsindən müdafiə etmə öhdəliyi daşıyır. Biz partnyorlarımızla birlikdə İranın raket proqramını sanksiyalar, ixracata nəzarət və raket texnologiyalarına nəzarət yolu ilə diqqətdə saxlayacağıq". Halbuki, ABŞ prezidenti Barak Obama 2009-cu ildə bildirib ki, İranın nüvə proqramı ətrafındakı problem həll olunsa, Avropada raketdən müdafiə sisteminin yaradılması məsələsi aradan qalxacaq. Bu fonda nüvə sazişini şərh edən Rusiyanın xarici işlər naziri Sergey Lavrov da Obamanın həmin bəyanatını xatırladıb. Rusiyalı nazir bildirib ki, Moskva Vaşinqtondan verilən sözün yerinə yetiriləcəyinə ümid edir". Amma ABŞ fərqli hərəkət edir və Rumıniyada Amerika raketlərinin yerləşdirilməsi istiqamətində fəal iş aparılır.

Bu fonda Rusiya Strateji Raket Qüvvələrinin keçmiş komandanı və hərbi müşavir Viktor Yesin Rusiyaya qarşı hər hansı hücum vəziyyətində ABŞ-ın Ruminiyadakı raket əleyhinə müdafiə sisteminin hədəfə alınacağını deyib. Yesin bildirib ki, indiyə qədər İranın nüvə proqramını təhdid hesab edən ABŞ Avropada raket qalxanı qurmağı planlaşdırırdı. Amma İranla razılaşmadan sonra Avropada quraşdırılacaq raket qalxanı hazırda ABŞ-Rusiya münasibətlərində ən böyük problemə çevrilib. İki dövlət arasında müharibə risqindən danışan mütəxəssis bunun üçün Rusiyanın hərbi planının artıq hazır olduğunu bildirib: "ABŞ müdafiə sistemlərinin Rumıniya hissəsi Vaşinqtonun Moskvaya hücumu vəziyyətində ilk hədəf olacaq".

Bu günlərdə isə Rusiya Strateji Raket Qüvvələri komandanlarından biri İqor Denisov ABŞ-ın yaratdığı təhdidlə bağlı dəmir yollarında hərəkətli nüvə raketlərindən müdafiə sisteminin quraşdırılması istiqamətində işlərin davam etdiyini deyib. Denisov layihənin 5 mərhələdə həyata keçiriləcəyini, hazırda ilk mərhələnin işlərinin davam etdiyini bildirib.

Baş verənləri şərh edən polşalı ekspert Vitold Vaşçikovskinin sözlərinə görə, Rusiya qorxusu hələ də Şərqi Avropanın canından çıxmayıb: "Vyana razılaşması İran tərəfindən olan təhdidi tam ləğv etmir, sadəcə, onu müəyyən qədər uzaqlaşdırır. Çünki İran hələ də, əvvəlki kimi, ballistik raket proqramlarını davam etdirir. Üstəlik, Amerika bazası Polşaya Vaşinqtonla strateji münasibətlərində element kimi gərəklidir. Hazırda bütün Şərqi Avropa Rusiyadan özünə təhdid hiss edir. Bundan başqa, məncə, Qərbi Avropanın bu təhdiddən daha yaxşı qorunmasını düşünmək və bunu təşkil etmək doğru deyil". Belə vəziyyətdə ABŞ Rusiyanın təcavüzkar hərəkətlərinə cavab vermək üçün Avropada yaxın və orta mənzilli raketlər yerləşdirməkdə də israrlıdır. Məlumata görə, hazırda administrasiya Rusiyanın orta və yaxın mənzilli nüvə raketlərinə dair müqaviləyə əməl etməməsinə cavab tədbirlərini müzakirə edir. Xatırladaq ki, 1987-ci ildə SSRİ ilə ABŞ arasında imzalanmış müqaviləyə əsasən, tərəflər orta və yaxın mənzilli raketləri tamamilə ləğv etməli idi. Lakin ötən ildən başlayaraq Rusiya nüvə başlığı daşıya bilən yaxın mənzilli "İsgəndər-M" raket komplekslərini Avropa ilə sərhəddə - Kalininqrad vilayətində yerləşdirib. ABŞ bunu Rusiyanın 1987-ci il müqaviləsini pozması kimi qiymətləndirib.

Rusiya isə ABŞ-ın Avropada raketdən müdafiə sistemi yerləşdirmək planlarını bu müqavilənin pozulması kimi qiymətləndirir. Bu səbəbdən Obama administrasiyası Rusiyaya qarşı cavab addımları hazırlayır. Bura Rusiyaya preventiv zərbə endirmək üçün Avropada orta və yaxın mənzilli raketlərin yerləşdirilməsi də daxildir.

ABŞ Silahlı Qüvvələrinin Birləşmiş Qərargahının rəisi, general Martin Dempsinin administrasiyaya təqdim etdiyi məruzədə də bu barədə göstərilib.

Bu zaman üç variant nəzərdən keçirilir. Birinci variant Rusiyada raket bazalarına preventiv zərbələrin endirilməsi, ikinci variant Rusiyanı çəkindirmək üçün Avropada raketlərin yerləşdirilməsi, nəhayət üçüncü və ən yumşaq variant Rusiyadan buraxılan raketlərin havada məhv edilməsidir.

Nahid SALAYEV

DİGƏR XƏBƏRLƏR

Tarix: 13.12.2025 / 19:10

Rusiya xüsusi təyinatlıları Voronejdə Azərbaycan diaspor nümayəndələrinə qarşı əməliyyat keçirdi - saxlananlar var... -VİDEO

Tarix: 13.12.2025 / 17:40

AB Rusiyanın məşhur Valday Klubuna da sanksiya tətbiq etdi…

Tarix: 13.12.2025 / 17:23

Rusiyanın dondurulmuş 210 milyardı təhlükədə - Avroittifaq pulların Ukraynaya verilməsi üçün ilk addımı atdı...

Tarix: 13.12.2025 / 14:30

Bələdiyyə rəhbərliyinin qanunsuz biznesi çiçəklənir...

Tarix: 13.12.2025 / 14:11

Rusiya Xəzəri yeni müharibə meydanına çevirə bilər...

Tarix: 13.12.2025 / 13:52

Rusiyada diaspor rəhbərimizin işi ermənilərə tapşırıldı - təsadüf, ya....

Tarix: 13.12.2025 / 12:44

Müdafiə Nazirliyində hərbi attaşelərlə ilin yekununa dair toplantı keçirildi

Tarix: 13.12.2025 / 12:10

Elçin Əmirbəyov Polşada işgüzar səfərdə olub

Tarix: 13.12.2025 / 01:27

Rusiya-Ukrayna müharibəsi Qara dənizdən sonra Xəzərə də sıçradı – “Lukoil”un iki neft platforması vuruldu...

Tarix: 12.12.2025 / 21:34

Ermənistan AB ilə Aİİ arasında, Rusiya çarəsiz durumda qalıb... Overçuk yenə danışdı...

Tarix: 12.12.2025 / 21:19

Venesuela neft blokadasında - Maduro Belarusdan sığınacaq istədi...

Tarix: 12.12.2025 / 21:05

İrəvanda "Arsax" sözü işlədən media bağlandı...

VİDEO

Tarix: 27.11.2025 / 11:10

Biri ermənini öpür, biri sovet bayrağı qaldırır... Günümüzə baxın! - VİDEO

Tarix: 12.11.2025 / 11:05

Lavrov işdən kənarlaşdırılır, yoxsa oyun qurulur? - VİDEO

Tarix: 21.06.2025 / 08:15

Dünyada xaos böyüyür, Azərbaycana təhlükə də artır... - VİDEO

Tarix: 12.12.2025 / 21:49

Avropa "Yaşıl keçid" istəyir, Azərbaycan buna da hazırdır...

Tarix: 12.12.2025 / 20:25

Bəs deyirdilər Qarabağdan 120 min erməni gedib? - 23 min nə deməkdir?

Tarix: 12.12.2025 / 18:08

Emin Əmrullayevin hədəfi doğru, seçdiyi üsul mübahisəli...

Mədəni-maarif proqramları Azərbaycan cəmiyyətinin rifahı üçün strateji əhəmiyyət daşıyır