Şənbə günü, 26 iyul 2025
     

3-cü deportasiyanın qurbanlarının Qərbi Azərbaycana qayıdışı barədə tarixi söz deyildi...

Image

Ermənistan adlandırılan tarixi Qərbi Azərbaycan ərazisindən azərbaycanlıların sonuncu deportasiyası 1988-1990-cı illərdə baş verib və XX əsrdə üçüncü dəfə soydaşlarımız erməni separatçıları, şovinistləri, monoetnik Ermənistan tərəfindən öz evlərindən qovulublar. Amma Qərbi azərbaycanlılar bu illər ərzində geriyə qayıdacaqlarına, yenidən ev-eşiklərinə, yurd-yuvalarına sahib olacaqlarına qətiyyən şübhə etməyiblər. 

Bu gün soydaşlarımızın Qərbi Azərbaycana, öz tarixi yurdlarına qayıdışı günün ən aktual məsələlərindən biridir. Prezident İlham Əliyev dəfələrlə çıxışında Qərbi azərbaycanlıları əmin edib ki, onlar mütləq öz yurdlarına qayıda biləcəklər. 

Prezident İlham Əliyev Azərbaycan aşıq sənətinin görkəmli nümayəndəsi Aşıq Ələsgərin abidəsinin açılış mərasimindəki çıxışında XX əsrdə xalqımızın məruz qaldığı deportasiyalar haqqında danışıb. 

XX əsrdə xalqımızın üç deportasiya dalğasına məruz qaldığını xatırladan Prezident Əliyev  deyib: "1918-ci ildə birinci, 1940-50-ci illərdə ikinci və 1980-ci illərin sonları-1990-cı illərin əvvəllərində üçüncü deportasiya baş vermişdir. İki deportasiyadan müəyyən müddətdən sonra Azərbaycan xalqı öz dədə-baba torpaqlarına qayıtmış, yəni hamısı olmasa da, böyük bir qisim qayıtmışdır. Bu, bizdə haqlı olaraq əminlik yaradır ki, üçüncü etnik təmizləmə dalğasına məruz qalmış Qərbi azərbaycanlılar öz dədə-baba torpaqlarına qayıdacaqlar".

Aydın Quliyev: "Qərbi Azərbaycana dönüşümüz "Ən Böyük Qayıdış" olacaq" 

"Bakı-Xəbər" Media Qrupunun rəhbəri, politoloq Aydın Quliyev öz Facebook səhifəsində Prezidenin Qərbi azərbaycanlıların tarixi qayıdışı ilə bağlı fikirlərinə maraqlı şərh verib: "Qərbi Azərbaycandan deportasiya edilmiş 100 minlərlə soydaşlarımızın doğma yurdlarına dönüşü bəzilərinə xəyali görünsə də, mütləq gerçək olacaq. 1918, 1948-53 və 1988-1989-cu illərin 3 deportasiyasından sonra 4-cü deportasiya daha olmayacaq".

A.Quliyev daha sonra yazır: "Qərbi Azərbaycana dönüşümüz "Ən Böyük Qayıdış" olacaq. Nə vaxt olacağını da deyim.

Ermənistanın üzərində hərbi, siyasi, ideoloji və diplomatik Zəfərimiz Hüquqi Zəfərə çevriləndə Qərbi azərbaycanlı soydaşlarımızın tarixi vətənimizə Ən Böyük Qayıdışı real olacaq. 8 noyabr və 20 sentyabr düşmən üzərində hərbi, siyasi, ideoloji və diplomatik Zəfərimizin rəmzləridir. Tam və hərtərəfli Sülh sazişinin imzalandığı gün isə Hüquqi Zəfərimizin rəmzi olacaq. Bu andan başlayaraq Ermənistandan müharibə təzminatının alınmasına və soydaşlarımızın Ən Böyük Qayıdışına hüquqi təminat olan Beynəlxalq Məhkəmə qərarlarının yolu açılacaq. Real olaq. İndiki geosiyasi reallıqlar və beynəlxalq düzən hələlik belə məhkəmə qərarlarının alınmasına imkan vermir. Bu gün "Arsax erməniləri"nin geri qaytarılmasını gündəmdən düşməyə qoymayanlar və Ermənistanı sülhə yox, silahlanmaya təşviq edənlər Beynəlxalq Məhkəmələrdə ədalətin təcəlli etməsinə hələlik imkan verməzlər. Lakin bu, indilik belədir. Dəyişəcəyi an mütləq gələcək. Yetər ki, Qərbi azərbaycanlıların Ən Böyük Qayıdışına inamımızı itirməyək".

Qasım Hacıyev: "Bu onların əbədi qayıdışı olacaq və bir daha deportasiya ilə üzləşməyəcəklər" 

AMEA-nın Qafqazşünaslıq İnstitutunun Qafqaz Tarixi şöbəsinin müdiri, professor Qasım Hacıyev "Bakı-Xəbər"ə şərhində bildirdi ki, Prezidentin sözündə böyük həqiqət var: "Bu olduqca vacib bir bəyanatdır. Gerçəklikdir ki, erməni şovinistləri XX əsrdə üç dəfə soydaşlarımızı deportasiya etsə də, onlar sonradan heç nədən çəkinməyərək, tərəddüd etməyərək öz yurdlarına qayıdıblar. Ermənilər bizim torpaqlara sahiblənmək üçün xalqımızı deportasiya ediblər, amma onların sevincləri uzun sürməyib, müəyyən zaman keçəndən sonra soydaşlarımız Qərbi Azərbaycana qayıdıblar. Təbii ki, bu dəfə də belə olacaq. "Böyük Qayıdış"a böyük hazırlıq gedir və hamımız inanırıq ki, gün gələcək, dəfələrlə deportasiya olunan, qovulan Qərbi azərbaycanlılar öz yurdlarına dönəcək. Cənab Prezidentin də dediyi kimi, 1918-ci ildə birinci, 1940-50-ci illərdə ikinci və 1980-ci illərin sonları-1990-cı illərin əvvəlində isə üçüncü deportasiya baş verib. 1918-ci il mart qırğınları zamanı da, ondan sonra da ermənilər azərbaycanlılara qarşı soyqırmlar törətdilər, Qərbi Azərbaycan əhalisinin xeyli hissəsini qırdılar. Eyni zamanda həmin dövrdə Qərbi Azərbaycan ərazisindən Azərbaycan türklərini deportasiya etdilər. O deportasiyadan xeyli müddət keçdikdən sonra bu, Sovet hökuməti dövründə də davam etdi. Mərkəzi Komitə tərəfindən 1948-1953-cü il qərarı qəbul olundu, azərbaycanlıların Ermənistan adlanan respublikanın ərazisindən çıxarılması barədə bədnam qərarın əsasında onlar növbəti dəfə öz ata-baba yurdlarından, tarixi torpaqlarından deportasiya edildilər. Bununla da Azərbaycanda ağır şəraitdə yaşayan yerli əhalinin üzərinə ağır bir yük qoydular, həm də onların gətirilib onlara yad olan iqlim şəraitinə malik aran yerlərində yerləşdirilməsi də əhalinin müəyyən hissəsinin qırılmasına, məhv olmasına səbəb oldu. Hətta tədqiqatlar göstərir ki, 1948-1953-cü il deportasiyasından sonra onların ev-eşiklərinə, yurdlarına xaricdən köçürülüb gətirilən ermənilər yerləşdirilmişdi. Onların da çoxu qaçıb yenidən xaricə getdilər, onlara yad olan yerlərdə yaşaya bilmədilər, o yerlər yenidən boşaldı. Azərbaycanlıların yenidən öz yerlərinə qayıtması prosesi baş verdi. Qərbi azərbaycanlılar Azərbaycan Respublikası ərazisinə köçürülsələr də, onların əsas məqsədi öz yurdlarına qayıtmaq idi. Ona görə də, ilk fürsətdə geriyə döndülər. Azərbaycanlılar orada əsasən kənd təsərrüfatı ilə məşğul olurdular. Onlar deportasiya ediləndən sonra kənd təsərrüfatı tamamilə ifliuc olmuşdu. Çünki ermənilər kənd təsərrüfatı ilə, işlə-güclə məşğul olmurlar, onların əsas işi fırıldaqçılıqdır, onun-bunun hesabına yaşamaqdır. Zəhmətkeş azərbaycanlıların öz yurdlarına qayıdışına icazə veriləndən sonra ordan deportasiya edilənlərin cəmi 30 faizi ora qayıtdı. Çünki 20-30 faizi məhv olmuşdu, yerdə qalanlar isə bir daha qayıtmaq istəmədilər. Ona görə ki, ermənilərin xislətinə bələd idilər. Bilirdilər ki, nə zamansa yenə deportasiya edilə bilərlər. Ermənilərin xisləti heç zaman dəyişmir. Keçən əsrin 80-ci illərinin sonlarında ermənilərin Azərbaycan kəndlərinə hücumları başladı, talanlar, qırğınlar törətdilər, nəticədə Qərbi azərbaycanlılar növbəti dəfə deportasiya edildilər. İndiki Ermənistan ərazisindən sonuncu azərbaycanlılar 1991-ci ildə Nüvədi kəndindən çıxarıldılar.   Onlar uzun müddət dirəniş göstərsələr də sonda erməni şovinistləri nüvədililəri də çıxarmağa nail oldular. Ona qədər də, dediyim kimi, azərbaycanlılar Qərbi Azərbaycanın müxtəlif ərazilərindən qovulmuşdu". 

Q.Hacıyev qeyd etdi ki, Prezidentin də dediyi kimi, bir əsrdə soydaşlarımıza qarşı üç deportasiya dalğası baş verib və bir əsrdə üç dəfə ağır deportasiya edilməsi xalqımıza böyük zülmlər yaşadıb. Q.Hacıyev bildirdi ki, tarixi ədalətin tezliklə bərpa ediləcəyinə inanır: "Bu böyük haqızlığa yalnız onlar öz doğma torpaqlarına qayıtdıqdan sonra ədalətli şəkildə son qoyula bilər. Hesab edirəm ki, Prezident çox haqlıdır. Qərbi Azərbaycandan deportasiya edilən nəsillər, tayfalar, insanların davamçıları durur, gələnlərin əksəriyyəti yaşayır, onlar öz doğma ata-baba yurdlarına qayıtmağa hazırdırlar. Mənə elə gəlir ki, Qərbi azərbaycanlıların öz yurdlarına qayıdışı gerçəkləşəcək, Azərbaycan türkləri öz doğma torpaqlarına qayıdıb orda yerləşəcəklər. Bu onların əbədi qayıdışı olacaq və bir daha deportasiya ilə üzləşməyəcəklər"-deyə Q.Hacıyev bildirdi.

Professor Hacıyev bildirdi ki, Azərbaycan dövləti çox gücülüdür və dünyanın hər yerində yaşayan azərbaycanlılara sahib çıxır, onların arxasında dayanır. "Dövlətimizin dəstəyi ilə Qərbi azərbaycanlılar da öz əzəli yurdlarına qovuşacaqlar, o gün uzaqda deyil. Prezident tarixi bəyanat verdi və bu bəyanat da Qərbi azərbaycanlıların qarşısında böyük yollar açdı"-deyə Q.Hacıyev əlavə etdi. 

İradə SARIYEVA



VİDEO

SON XƏBƏRLƏR

26.07.2025 / 09:45
Naxçıvanda 3 kəndin içməli su təchizatı dayandırılıb

26.07.2025 / 09:27
Klinikalar süni mayalanma əməliyyatını da çəkib paylaşırlar - "Medipoint"də baş verənlər...

26.07.2025 / 08:41
Dövlətin əsl müdaxilə vaxtıdır - ehsandan imtinanı sürətləndirmək lazımdır, hələlik 1-2 rayon...

25.07.2025 / 22:22
Türkiyənin 22-ci UNESCO İrsi: Sardis və Bintepə

25.07.2025 / 22:10
Ceyhun Bayramov və Hakan Fidan Ermənistanla sülh danışıqlarını müzakirə etdi...

25.07.2025 / 21:23
Bütün Fransa Makronun qəsdinə durdu - ölkə yeni aksiyalara hazırlaşır...

25.07.2025 / 21:08
Millət vəkili Mehriban Vəliyeva Aydın Quliyevi təbrik etdi

25.07.2025 / 21:06
65 yaşda "Əməkdar jurnalist" adı almaq mənim günahım deyil...

25.07.2025 / 21:05
EKO-nun Xankəndi zirvəsi Rusiyanı niyə bu qədər narahat edir?

25.07.2025 / 20:49
Sülhü pozan Ermənistan, hədəf Azərbaycan - Fransa parlamentindən absurd qərar...

25.07.2025 / 20:34
Zəngəzur dəhlizi məsələsinə NATO da qarışdı...

25.07.2025 / 20:19
Paşinyan həbs etdiyi rus oliqarxı barədə beynəlxalq məhkəmə qərarını da heçə saydı...

25.07.2025 / 20:12
Ermənistanın hücumları nəticəsində yaralanmış, mülklərini itirmiş, əsirlikdə və girovluqda olmuş zərərçəkmiş şəxslər məhkəmədə ifadə verdi - FOTO

25.07.2025 / 20:04
Paytaxt köçürülə bilər - su qıtlığı daha kəskin problemə çevrilir...

25.07.2025 / 19:49
Paşinyanın siyasəti Elçibəyin 90-cı illərdəki Qərbyönlü siyasətinə bənzədildi...

25.07.2025 / 19:35
ABŞ-ın Zəngəzur planı Rusiya layihəsindən kəskin fərqlidir - Zaxarova narahatdır...

25.07.2025 / 19:22
Azərbaycanın ilk peykindən süni intellekt layihələrinin maliyyələşməsinə qədər...

25.07.2025 / 19:16
Bakıda DİN müşavirəsində sərt tələb - “icra olunmalıdır”

25.07.2025 / 19:09
Qubanın şəhid ailələri təklif etdilər - hər şəhid barədə kitab yazılsın...

25.07.2025 / 19:01
MM-in Korsikaya Dəstək Qrupundan Fransa parlamentinə sərt cavab - bu onları qıcıqlandırır...

25.07.2025 / 18:58
Milli Məclisin deputatı Vüqar Rəhimzadə Ordubadda seçiciləri ilə növbəti görüşünü keçirib

25.07.2025 / 18:55
Tələbə təqaüdləri artırıldı - 300, 450 manat...

25.07.2025 / 18:50
İsgəndər Xəlilovun oğlunun şirkəti ofisdə axtarış aparılmasını təkzib etdi

25.07.2025 / 18:41
Rusiya Aİİ çərçivəsində Ermənistanı iqtisadi sanksiyalarla hədələdi...

25.07.2025 / 18:35
Mixail Qusmanın Azərbaycan boyda səmimi və doğma ailəsi var – Cavid İsmayıl yazır

25.07.2025 / 18:30
Şuşa Media Forumu qlobal mətbuatda

25.07.2025 / 18:27
Nazirlər Kabineti 2018-də söz vermişdi ki, yaxın 3 ildə 100 faiz olacaq - hanı bəs?

25.07.2025 / 18:14
Kreml rəsmisi Zəngəzur dəhlizindən imtina etdi - şok...

25.07.2025 / 18:09
“Bakcell”in dəstəyi ilə “YAŞAT” yay məktəbi Londonda - FOTO

25.07.2025 / 17:59
Rusiya Ermənistanın qazını kəsməkdən başladı – Tiflis-İrəvan xəttində nə baş verir?..

25.07.2025 / 17:46
İstanbulda Rusiya-Ukrayna danışığının iflas etməsinin şok səbəbləri - təfərrüatlar...

25.07.2025 / 17:33
Türkiyənin Akkuyu AES tikintisində maaş qalmaqalı günbəgün böyüyür...

25.07.2025 / 17:14
Ərdoğan Trampla Putini İstanbulda bir araya gətirmək istəyir...

25.07.2025 / 17:10
"Zəngəzur dəhlizi regional logistikanı gücləndirəcək" - Özbəkistan Nəqliyyat Nazirliyinin hesabatı

25.07.2025 / 17:07
“Yüksəliş” müsabiqəsi insan kapitalına dəyərli investisiyadır" - Fərəh Əliyeva

25.07.2025 / 17:01
"Beşinci “Yüksəliş” müsabiqəsinin 20 qalibindən ikisi ADA Universitetinin tələbəsi, biri isə ADA-nın müəllimidir" - Hafiz Paşayev

25.07.2025 / 16:49
Polis Pirallahıda əməliyyat keçirdi - 42 kq narkotik aşkarlandı

25.07.2025 / 16:33
Keçmiş Baş Qərargah rəisindən xəbərdarlıq - Rusiya-Ukrayna müharibəsi 2034-cü ilə qədər uzana bilər…

25.07.2025 / 16:15
ABŞ səfiri Makronun Fələstin qərarını ələ saldı - onda İngiltərə də Fransanı öz müstəmləkəsi elan edə bilər

25.07.2025 / 16:09
"Bakıda yəhudi özünü Parisdən daha təhlükəsiz hiss edir" - Corc Dik

25.07.2025 / 15:56
Cənubda ilk qız məktəbini təşkil edən Məryəm xanım...

25.07.2025 / 15:46
Hacıqabulda avtoxuliqanlıq edən sürücü məsuliyyətə cəlb olundu

25.07.2025 / 15:27
"Gəncəyə raketlər düşəndə mən oradaydım" - İsrail səfiri erməni hücumlarından danışdı

25.07.2025 / 15:22
Castin Timberleyk Bakıdadır!

25.07.2025 / 14:43
"Şuşanı ziyarət etmiş ilk İsrail səfiri olmaq mənim üçün böyük şərəfdir" - Corc Dik

25.07.2025 / 14:27
Kreml Ukraynanın təklifini yenə qəbul etmədi - Putin-Zelenski görüşü çətin ki, mümkün olsun...

25.07.2025 / 14:21
Şəxsiyyət vəsiqəsinə yeni məlumatlar əlavə ediləcək - FOTO

25.07.2025 / 14:18
İpoteka və Kredit Zəmanət Fondunun nizamnamə kapitalı artırıldı - FƏRMAN

25.07.2025 / 14:11
44 günlük müharibə zamanı Ermənistanın əsir götürdüyü azərbaycanlı - "Mənə işgəncələr verildi"

25.07.2025 / 13:43
"Azərbaycan İsraillə Türkiyənin yaxınlaşmasında mühüm rol oynayıb" - Səfir

25.07.2025 / 13:35
Qazaxıstan Xəzər dənizini xilas etməyə çağırdı...

25.07.2025 / 13:19
"Azərbaycan multikulturalizm modeli ilə haqlı olaraq qürur duyur" - İsrail səfiri

25.07.2025 / 13:10
За что уволили в России бакинца М. Гусмана? - ПРЯМАЯ ТРАНСЛЯЦИЯ

25.07.2025 / 12:55
Yeni tədris ilində təhsil haqlarında dəyişiklik olacaq? - RƏSMİ AÇIQLAMA

25.07.2025 / 12:37
Fərdi jurnalist müsabiqəsi"nin nəticələri açıqlandı

25.07.2025 / 12:28
İnsan ölümü bilib, boşuna yaşayır - müğənni Günel

25.07.2025 / 11:04
Zaxarova Azərbaycana şərt qoydu. İşə baxın! - CANLI

25.07.2025 / 10:12
İsrailə bəd xəbər - Kanada da Fələstini tanımağa hazırlaşır

25.07.2025 / 10:06
Bu gün 22 min abonentin qaz təchizatı dayandırılacaq

25.07.2025 / 10:00
Trampdan QƏRAR - USAID üçün ayrılan 7,9 milyard dollar geri qaytarıldı

25.07.2025 / 09:30
Bu gün Cənub zonasında işıq olmayacaq - səbəb açıqlandı

25.07.2025 / 09:22
Ukraynalı deputat yol qəzasında ölüb

25.07.2025 / 09:18
"Pivəçilər" bu futbolçu üçün 75 milyon avro təklif edir!

25.07.2025 / 09:12
ABŞ-dan Makrona ŞOK- "Fələstini dövlət kimi tanımayacayıq"

25.07.2025 / 09:06
Ər-Riyadda sürücüsüz avtomobillər işə düşür

25.07.2025 / 09:00
Ağdamın Xıdırlı kəndinə və Cəbrayıl şəhərinə növbəti köç karvanı yola salınıb

25.07.2025 / 08:44
İli 5 min manata peşə təhsili olar? Universitetlərdən baha?

25.07.2025 / 08:30
Goranboyda dəhşətli qətl - yeniyetmə öz anasını və nənəsini öldürdü!

24.07.2025 / 22:35
Ermənistan Zəngəzur dəhlizini ABŞ-a icarəyə verməkdən imtina etdi

24.07.2025 / 21:43
Ermənilərin təxribatları nəticəsində yaralanmış, evləri dağıdılmış, əsir və girovluqda olmuş 60-dan çox zərərçəkmiş şəxs ifadə verdi - MƏHKƏMƏ +FOTO

24.07.2025 / 21:08
Dünyanın diqqəti Zəngəzur dəhlizinə fokuslanır...

24.07.2025 / 21:01
Lerikdə yanğına səbəb olan iki nəfər saxlandı

24.07.2025 / 20:52
Düşmən kəşfiyyatı Azərbaycanın nüfuzlu adamları barədə məlumatlar toplayır... Ayıq olun...

24.07.2025 / 20:36
Ermənistan daxildə qanlı toqquşmalar mərhələsinə girdi...

24.07.2025 / 20:21
Ermənistan Zəngəzurun icarəyə verilməsi məlumatlarını məqsədli yayır...

24.07.2025 / 20:04
Rusiya Azərbaycanla münasibətlərini daha da gərginləşdirir - yeni şok detallar üzə çıxır...

24.07.2025 / 19:49
Fransada islamofobiya yenidən qızışır - müsəlmanlara qarşı repressiyalar kəskinləşdi...

24.07.2025 / 19:35
100 mindən çox sənədsiz ev sahiblərinə Prezidentdən böyük töhfə...

24.07.2025 / 19:20
Suriya İsrailin təcavüzünə qarşı Türkiyədən hərbi dəstək istədi...

24.07.2025 / 19:06
Putin "ekstremist" adı ilə müxalifətin üstünə qanuni yürüşə başladı...

24.07.2025 / 18:51
Xaricilər işğaldan azad rayonlarımıza öz maşınları ilə getmək hüququ qazandılar...

Azərbaycanın ilk peykindən süni intellekt layihələrinin maliyyələşməsinə qədər...

XƏBƏR ARXİVİ

İyul
B.eÇ.aÇC.aCŞB
301234567891011121314151617181920212223242526272829303112345678910