“İlk Milli Şəhərsalma Forumunda 44 günlük Vətən müharibəsi nəticəsində işğaldan azad edilmiş ərazilərimizin bərpası istiqamətində təklif edilən yeni modellər də dəyərləndiriləcək”
lkəmiz ilk beynəlxalq şəhərsalma tədbirinə – “Azərbaycan Milli Şəhərsalma Forumu”na ev sahibliyi edir. 2 gün davam edən Forum 5-6 oktyabr tarixlərində Ağdam və Bakı şəhərlərində baş tutur. Qeyd edək ki, tədbir BMT-nin Məskunlaşma Proqramı ilə Dövlət Şəhərsalma və Arxitektura Komitəsinin əməkdaşlığı çərçivəsində keçirilir.
Milli rifahın təmin edilməsi və işğaldan azad edilmiş ərazilərin bərpası üçün ölkəmizdə prioritet istiqamət olan dayanıqlı şəhərsalma sahəsində əldə edilmiş nailiyyətlərin dünya ictimaiyyətinin diqqətinə çatdırılması, bu sahədə beynəlxalq əməkdaşlıq imkanlarının daha da genişləndirilməsi və şəhərlərin inkişafı üzrə tətbiq edilən inklüziv, ağıllı və dayanıqlı urbanizasiyaya əsaslanan təcrübə və yanaşmaların paylaşılması son dərəcə vacibdir.
Qeyd edildiyi kimi, belə beynəlxalq platformanın yaradılması məqsədilə Azərbaycanda ilk dəfə Milli Şəhərsalma Forumu keçirilir. Sözügedən Forum BMT-nin Məskunlaşma Proqramının (“UN-Habitat”) və Dövlət Şəhərsalma və Arxitektura Komitəsinin birgə əməkdaşlığı və Azərbaycan Diplomatik Akademiyasının (ADA Universiteti) təşkilati dəstəyi ilə həyata keçirilir. Post-konflikt şəraitində yenidənqurma və reabilitasiyanın, o cümlədən konflikt sonrası bərpanın əhəmiyyətini nəzərə alaraq, Azərbaycan Milli Şəhərsalma Forumunda (NUFA) diqqət təbii və texnogen xarakterli fövqəladə halların təsirinə məruz qalmış ərazilərdə yaşayış vasitələrinin bərpası və bu torpaqlara həyatın qaytarılması üçün Dayanıqlı İnkişaf Məqsədləri və Yeni Şəhər Gündəliyinin potensialından istifadəyə yönəldiləcək.
İlk Milli Şəhərsalma Forumunda 44 günlük Vətən müharibəsi nəticəsində işğaldan azad edilmiş Qarabağ və Şərqi Zəngəzur iqtisadi rayonlarında aparılan şəhərsalma, bərpa və quruculuq işlərinin, burada tətbiq olunan texnologiyaların, unikal təcrübənin və Azərbaycan həqiqətlərinin dünya ictimaiyyətinə çatdırılmasına xüsusi diqqət yetirilir.
Azərbaycan Milli Şəhərsalma Forumu şəhərlərin bərpası ilə bağlı beynəlxalq və çoxtərəfli əməkdaşlıq üçün unikal imkan yaradacaq və şəhər ərazilərində böhranların aradan qaldırılmasına dair çətinliklərin müəyyən edilməsi və həllərin müzakirəsi ilə bağlı bilik və təcrübə mübadiləsi aparmaq üçün platforma rolunu oynayacaq.
Qeyd edək ki, Azərbaycan Milli Şəhərsalma Forumu 2022-ci ilin oktyabr ayı üzrə şəhərsalma məsələlərinə həsr olunmuş aylıq silsilə tədbirlər çərçivəsində baş tutacaq. Belə ki, 2022-ci ildə şəhərsalma məsələlərinə həsr olunmuş aylıq silsilə tədbirlərə 3 oktyabr tarixində “Karbonsuz dünya üçün şəhərlərdə fəaliyyətin sürətləndirilməsi” mövzusuna həsr edilən Ümumdünya Yaşayış Məskənləri Günü ilə start veriləcək.
Azərbaycanda Milli Şəhərsalma Forumunun keçirilməsi azad olunmuş ərazilərimizin bərpası istiqamətində bizim qarşımıza da xeyli imkanlar açır.
Azərbaycanın işğaldan azad olunmuş rayonlarının, kəndlərinin, ərazilərinin bərpasının hansı bərpa-quruculuq modelləri ilə aparılması məsələsində hansısa ölkənin təcrübəsindən istifadə etmək olarmı? Bilirik ki, İkinci Dünya müharibədən sonra Avropanın böyük bir hissəsi, eləcə də SSRİ-nin ərazisi dağıdılıb düzlənmişdi... Başqa ölkələrdə də müharibələr olub. Birinci Dünya müharibəsi də, Koreya müharibəsi də, Yapon - Çin, Vyetnam müharibəsi, Afrika ölkələrində, yaxın Şərqdə müharibələr baş verib. Məsələn, azad edilmiş kəndlərin, şəhərlərin bərpasında Azərbaycanın milli tikinti standardları da nəzərə alınması şərti ilə ən keyfiyyətli, ən tez, ən sürətli bərpa modeli olaraq dünyada hansı modellərdən istifadə etmək daha yaxsi olardı, hansı ölkənin təcrübəsindən yararlanmaq zəruridir? Yoxsa Azərbaycan özü yeni bir model yaradıb ortaya qoyacaq, yaxud qoymalıdır?
- “Amma fikrimcə, Azərbaycan daha çox milli memarlıq üslubunu saxlayacaq və bu üslub əsasında tikinti modellərindən istifadə edəcək”
Milli-mədəni dəyərlər üzrə tədqiqatçı, Beynəlxalq Memarlar Akademiyası Moskva şöbəsinin professoru, AMEA A.Bakıxanov adına Tarix İnstitutunun əməkdaşı Faiq İsmayıov “Bakı-Xəbər”ə şərhində bildirdi ki, ümumilikdə götürdükdə, bərpa, tikinti, quraşdırma işləri həmişə yeniliyi, müasirliyi sevib, proses əsasən müasirləşmə ilə başlayıb və sona yetib: “Bütün bunlarla bərabər millilik də öz koloritini qoruyub saxlayıb. Bütövlükdə götürəndə, bu sahədə dünya ölkələrinin təcrübəsindən istifadə etmək mümkündür. XX əsrdə dünyanın müxtəlif yerlərində müharibələr baş verib, irimiqyaslı dağıntılar baş verib. Dağıdılan kəndlər, şəhərlər, yerlərdə sonradan bir çox ölkələrin köməkliyi ilə müxtəlif modellər əsasında tikinti-quruculuq işləri aparılıb. Azərbaycanın da işğaldan azad olunmuş ərazilərində birinci mərhələdə həyata keçirilən quruculuq-bərpa prosesində Avropa modelindən istifadə etmişik. Bu “Ağıllı kənd”, “Ağıllı şəhər” modelidir ki, biz onu Zəngilan rayonunun Ağalı kəndində tətbiq etmişik. Hesab edirəm ki, müxtəlif dövlətlərin təcrübəsindən istifadə də edilə bilər. Amma fikrimcə, Azərbaycan daha çox milli memarlıq üslübunu saxlayacaq və bu üslub əsasında tikinti modellərindən istifadə edəcək. Azərbaycanda çeşidli, müxtəlif üslubları əks etdirən tikinti-bərpa modelləri mövcuddur, bu da özünəməxsusluğu ilə seçililir, milliliyi, milli koloriti və müasirliyi özündə ifadə edir. Ümumilikdə götürəndə, xanlıq dövründə Şuşa şəhərinin tikintisi zamanı bu ərazidə aparılan quruculuq işlərində Qarabağ modeli meydana gətirildi. Bu gün Qarabağda və digər ərazilərimizdə yaşayan insanlar da tikinti işlərində bu modeldən yararlanmağa çalışdı. Bu mənada, Azərbaycanın əsasən öz milli memarlığına, tikinti modelinə sadiq qalacağını düşünürəm. Özümüzün modellərimizin burada üstünlük təşkil edəcəyi qənaətindəyəm. Amma istisna deyil ki, Türkiyənin, eyni zamanda Azərbaycana yaxın digər dövlətlərin modellərindən də istifadə ediləcək. Məsələ burasındadır ki, indi Qarabağın, azad olunmuş ərazilərin bərpasında bir sıra bizə dost olan ölkələr çox aktivdirlər, o ölkələr də öz modellərini təklif edə bilərlər. Hesab edirəm ki, ilk Milli Şəhərsalma Forumunda 44 günlük Vətən müharibəsi nəticəsində işğaldan azad edilmiş ərazilərimizin bərpası istiqamətində təklif edilən yeni modellər də dəyərləndiriləcək”.
F.İsmayılovun sözlərinə görə, tətbiq edilən modellər o ərazilərin təbii relyefinə, şəraitinə də uyğun gəlməlidir, eyni zamanda müasirliklə klassizmin vəhdətini əks etdirməlidir. O qeyd etdi ki, bununla yanaşı, tarix mədəniyyət abidələrinin bərpasında birmənalı olaraq milli koloritin saxlanması vacibdir.
İradə SARIYEVA
.jpg)
