Almaniya Kansleri Angela Merkellə Fransa Prezidenti Emmanuel Makronun Rusiya Prezidenti Vladimir Putinlə İdlib mövzusunda telefon danışığı olub. Merkel və Makron Türkiyə, Rusiya, Fransa və Almaniya liderlərinin dördtərəfli görüşünü təklif ediblər. Sonra Türkiyə Prezidenti Ərdoğanın verdiyi açıqlamadan məlum oldu ki, Suriyadakı vəziyyəti müzakirə etmək üçün İstanbulda 4 tərəfli görüş planlayıblar: “Suriya hakimiyyəti İdlibdə mülki əhaliyə etdiyi zülmü dayandırmasa, biz oradan çəkilməyəcəyik.
Fransa Prezidenti Emmanuel Makron və Almaniya Kansleri Angela Merkelin Vladimir Putinə dördtərəfli görüşün martın 5-də İstanbulda keçirilməsini təklif ediblər. Putin onlara hələlik cavab verməyib. ...Putinlə telefon danışığımız olacaq. Telefon danışığının nəticəsindən asılı olaraq hansı addımları atacağımız müəyyənləşəcək”.
Göründüyü kimi, Rusiya Prezidenti Suriya ilə bağlı müzakirələrin 4 tərəfli formatda aparılmasından maksimum yayınmağa çalışır. Bunun səbəbi nə ilə bağlıdır?
- Elşən Mustafayev: “Rusiyanın digər iki ölkə ilə Suriyada ciddi kəsişən mövqeyi olmadığı üçün belə mənzərə yaranır və Putin çox adamın iştirakı ilə müzakirə aparmaq istəmir”
Politoloq Elşən Mustafayev “Bakı-Xəbər”ə açıqlamasında bildirdi ki, Putinin belə davranışı Suriyada hegemon mövqeyin sahibi olmağı nümayiş etdirməklə bağlıdır: “Bəli, əvvəl Putin belə formatda görüşün keçirilməsinə razılıq verməmişdi. Digər üç tərəf isə buna razı idi. Sonra Ərdoğan açıqladı ki, Putinlə görüş barədə razılığa gəliblər. Ancaq bilinmir bu müzakirə 4 tərəfli formatda aparılacaq, yoxsa Türkiyə ilə Rusiya arasında. Hazırkı məqamda Rusiya ilə Türkiyə arasında Suriya ilə bağlı məsələdə fikir ayrılığı mövcuddur. Rusiya ilə Türkiyə arasında prinsipial məsələlərə baxışda bir qədər fərqli yanaşmalar ortaya çıxıb ki, bu da hər iki dövlətin maraqları ilə əlaqəlidir. Ancaq bu o demək deyil ki, Rusiya və Türkiyə Suriyada bir-birinə hücum edəcək, müharibə aparacaq. Bu əsassız söhbətdir. Nə Türkiyə Rusiyaya hücum edəcək, nə də Rusiya Türkiyəyə. Sözsüz ki, ortalıqda problem var və o həll edilməlidir. Hər iki dövlət anlayır ki, indiki zamanda bir-birinin əksinə getmək onların ziyanınadır.
Rusiya və Türkiyə arasında münasibətləri pisləşdirən Liviya və Suriyada yaşanan hadisələrdir. Proseslərin gedişi göstərir ki, Rusiya və Türkiyə Suriya məsələsində yenidən ortaq məxrəci tapa biləcəklər. Putini yalnız bu məqam ciddi maraqlandırdığı üçün, məhz Ərdoğanla görüşə maraq göstərir. Lavrov da açıqlamasında bu görüşə böyük ümid bəslədiyini deyib. Bildirib ki, hazırda məsləhətləşmələrin növbəti seriyası hazırlanır. Lavrov deyib ki, danışıqların nəticəsində orada terrorçularn ağalıq etmədiyi gerçək təhlükəsiz zona yaradılması üçün razılaşma əldə ediləcək. Rusiyalı nazir onu da bildirib ki, Moskva Vaşinqtonun rəsmi şəxslərinin terrorçularla dialoq imkanları barədə söylədiklərini yolverilməz hesab edir. Hesab edirəm ki, Rusiyanın digər iki ölkə ilə Suriyada ciddi kəsişən mövqeyi olmadığı üçün belə mənzərə yaranır və Putin çox adamın iştirakı ilə müzakirə aparmaq istəmir”.
Məhəmmədəli QƏRİBLİ
