Xəbər verdiyimiz kimi, Rusiya Prezidenti Vladimir Putin Federal Məclisdə dövlət başçısının səlahiyyətlərinin bir hissəsinin Dumaya verilməsini təklif edib. Rusiya parlamentinin Baş nazir, bütün Baş nazir müavinləri və federal nazirlərin namizədliyini təsdiqləmək hüququ qazanacağı gözlənir. Prezidentdən təklif olunan namizədlərin təsdiqlənməsi tələb olunacaq və onları rədd etmək hüququ olmayacaq.
Bundan əlavə, Putin qeyd edib ki, Prezidentin etimadını itirərsə və ya vəzifələrini lazımınca yerinə yetirməzsə, Baş nazir, onun müavinləri və digər vəzifəli şəxsləri vəzifəsindən kənarlaşdırmaq hüququ olmalıdır. Dövlət başçısı silahlı qüvvələrə rəhbərlik etmək hüququnu özündə saxlayacaq.
Putin, eyni zamanda, iki dəfədən çox müddətə Prezident seçilməsinin mümkünlüyü barədə müddəada “ardıcıl” sözünün çıxarılmasının müzakirə olunmasını təklif edib. Onun sözlərinə görə, bunu əsaslı bir dəyişiklik hesab etmir və buna qarşı deyil.
Bir sıra təhlilçilər hesab edirlər ki, dəyişikliklərdən sonra Rusiya prezident respublikası olaraq qalacaq, amma ölkənin idarəetmə sistemində qanunverici orqanın rolu gücləndiriləcək. Qeyd edilir ki, Rusiya parlament-prezident üsul-idarəsinə keçir.
Maraqlıdır, Rusiyanın yeni dövlət idarəçilik quruluşu səmərəli olsa, bunu Azərbaycanda da tətbiq etmək olarmı?
- Elşən Manafov: “Model xalqın səsverməsinə çıxarılarsa, müsbət qarşılanar və modelin gələcəkdə bəhrəsini görə bilərik”
Politoloq Elşən Manafov qəzetimizə bildirdi ki, əslində, bu modelin müəllifi zamanında Avrasiya İttifaqı ideyasının təşəbbüskarı və müəllifi Nursultan Nazarbayev olub: “Bu modelin Rusiyada tətbiq edilməsi Rusiyadakı siyasi elitada olan münasibətlərin durumundan xəbər verir. Əslində, bu addım gözlənilməz deyildi. Güman edirəm ki, Putin Rusiya dövlətçiliyinin gücləndirilməsi və özünün hakimiyyətdə qalma müddətinin, mövqelərinin gücləndirilməsi baxımından bu addımı atdı. Putinin Nazarbayevin Qazaxıstanda tətbiq etdiyi idarəetmə modelini Rusiyaya gətirməsi baxımından bu addım maraqlı oldu. Yəni Putinin, əslində, təklif etdiyi model Dövlət Şurasına qanunverici və icra hakimiyyətlərinin müəyyən funksiyalarının verilməsini nəzərdə tutur. Belə olduğu halda, Dövlət Şurasının sədri Prezidentdən daha yuxarı bir vəzifədə dayanır.Yəni bir sıra məsələlər, Nazirlər Kabinetinin və Prezidentin qərarları Dövlət Şurasının nəzarətində olacaq, Şura sədri vacib qərarlara münasibət bildirəcək və istərsə, bu qərarlara veto qoyacaq. Eyni zamanda, Putin Dövlət Dumasının da səlahiyyətlərini genişləndirir. Bundan sonra Baş nazirin və onun müavinlərinin təsdiqi Dövlət Dumasının üzərinə qoyulur, bu da siyasi sistemin təkmilləşdirilməsi baxımından maraq doğuracaq. Dövlət Şurasına seçkilər proporsional seçki sistemində keçirilir. Bu da siyasi partiyaların ölkənin siyasi həyatında rolu baxımından maraqlı addım olacaq. Bütün hallarda, modelin tətbiqi Rusiya üçün yaxın perspektivdə ciddi dividendlər gətirəcək. Bu modeli MDB məkanında tətbiq edə biləcək dövlətlər arasında Azərbaycanın da olacağı istisna deyil. Çünki bir müddət əvvəl Azərbaycanda referendum keçirildi. Ardınca islahatlara start verildi, hətta bu fonda islahatlarla ayaqlaşa bilən parlamentin formalaşması zərurəti ortaya çıxdı və Milli Məclis buraxıldı. İdarəetmənin səmərəsini artırmaq üçün struktur islahatlar aparıldı. Güman edirəm ki, tətbiq edilən bu model xalqın səsverməsinə çıxarılarsa, müsbət qarşılanar və modelin gələcəkdə bəhrəsini görə bilərik. Artıq bunun bazası Azərbaycanda hazırdır”.
Məhəmmədəli QƏRİBLİ
