Bazar ertəsi günü, 14 iyul 2025
     

Söz və fikir azadlığı medianın fəaliyyəti ilə sıx bağlıdır...

Image

Hər kəsin doğulduğu andan müəyyən hüquq və azadlıqları var. Azadlıq insanın sahib olduğu ən dəyərli şeydir. Fəaliyyət azadlığına malik olan insan özünü ifadə edə, kim olduğunu və bu dünyada yerinin harada olduğunu anlaya bilər. 

Azadlıq daxili prinsipləri, idealları və ideyaları ifadə etmək istəyini həyata keçirməyə imkan verir.

İnformasiya erasında məlumat hüququ azadlıqlar sistemində getdikcə daha əhəmiyyətli rol oynayır

Azadlıq anlayışı cəmiyyətin bütün sahələrində mövcuddur. Məsələn, insan və vətəndaş azadlığı, şəxsi, iqtisadi, siyasi, sosial azadlıq. Bu dünyada hər şey kimi, azadlıqların və hüquqların da onlara qanunla təmin edilmiş müdafiəyə ehtiyacı var. Hüquq insan azadlığının ölçüsünü ifadə edən, dövlət tərəfindən qəbul edilən və ya sanksiyalaşdırılan və onun tərəfindən pozuntulardan qorunan ümumi məcburi formal müəyyən edilmiş normalar sistemidir.

Qeyd edək ki, Azərbaycan Konstitusiyası ölkəmizdə vətəndaşlara anadan olduğu andan ona məxsus olan hüquq və azadlıqlara təminat verir. Qeyd olunur ki, hüquq və azadlıqların qəbulu, onlara riayət edilməsi və qorunması dövlətin vəzifəsidir. Bununla belə, hüquq və azadlıqlarımız təkcə milli hüquqi sahədə deyil, həm də beynəlxalq müstəvidə, məsələn, 1948-ci il Ümumdünya İnsan Hüquqları Bəyannaməsində öz əksini tapıb. Çox vaxt konkret insan hüquq və ya azadlığının sosial həyatın hansı sahəsinə aid olduğunu dəqiq müəyyən etmək olmur. Çünki bəzi azadlıqlar və hüquqlar əlaqəli sahələrin kəsişməsində yerləşir. Bu fonda söz azadlığı və məlumat hüququ daha çox diqqət cəlb edir. Bəzi hüquqşünaslar bunu şəxsi hüquqlar, digərləri isə siyasi hüquqlar kimi təsnif edir. Yeni informasiya erasında məlumat hüququ azadlıqlar sistemində getdikcə əhəmiyyətli rol oynayır. Bütün həyat fəaliyyətimiz bilik üzərində qurulur və ona əsaslanaraq, uyğun davranış növünü seçirik. Nə qədər çox məlumatımız olsa, bir o qədər çox imkanlar və inkişaf yolları müşahidə edə bilərik. Günümüzdə informasiya insan üçün həyati əhəmiyyət kəsb edir, çünki onsuz o, qarşısında duran problem və vəzifələri həll etmək, hüququnu həyata keçirmək və azadlıqdan istifadə etmək üçün bir çox yollar arasında yeganə düzgün olanı seçə və tam fəaliyyət göstərə bilməyəcək. Söz azadlığınızdan istifadə etmək fəal şəkildə hərəkətə çağıran, motivasiya ilə kütlələrə təsir edən şəxslər, təşkilatlar və birliklər üçün faydalıdır. Parlaq şüarlar, vədlər, gözəl natiqlik - bütün bunlar təmsil etdikləri sosial qrupların maraqları və hüquqları uğrunda mübarizə aparan vətəndaş cəmiyyəti institutlarının silahıdır. Vətəndaş cəmiyyətinin strukturuna öz daxili həyatını müstəqil şəkildə tənzimləyən müxtəlif qeyri-dövlət institutları, məsələn, peşəkar və korporativ birliklər, siyasi partiyalar daxildir. Vətəndaş cəmiyyəti qurarkən nəzərə almaq lazımdır ki, bəzən bu, cəmiyyətin sosial təşkilinin əldə edilmiş səviyyəsi kimi başa düşülür, burada insanın bir fərd kimi hüquq və azadlıqları, dövlətə münasibətdə şəxsi maraqları təmin edilir. Belə bir təşkilatın hüquqi əsası olmalıdır. Beləliklə, söz azadlığının və məlumat almaq hüququnun tənzimlənməsinin əsaslarının formalaşması zərurəti meydana çıxır. Azərbaycanda bu hal ölkə Konstitusiyasının müvafiq maddələrində təsbit edilib. Buna əsasən, hər kəsin fikir və söz azadlığı təmin edilir.

Plüralist dəyərlərin inkişafı diqqət mərkəzindədir

1948-ci il BMT-nin Ümumdünya İnsan Hüquqları Bəyannaməsinin 19-cu maddəsində təsbit olunmuş norma və prinsiplər də fikir və söz azadlığı təmini baxımından mühüm önəmə malikdir. Burada da qeyd edilir ki, hər kəsin fikir və ifadə azadlığı hüququ var; bu hüquqa heç bir müdaxilə olmadan öz fikirlərinə sahib olmaq azadlığı, dövlət sərhədindən asılı olmayaraq istənilən KİV vasitəsilə məlumat və ideyaları axtarmaq, almaq və yaymaq azadlığı daxildir.

Beləliklə, söz azadlığı həqiqəti əks etdirən məlumatı müəyyən edərək və əldə etmək yolu ilə ədalətli vətəndaş cəmiyyəti qurmaq üçün ən mühüm vasitədir. Ölkəmizdə buna xüsusi diqqət olunur və yanaşma belədir  ki, söz və media azadlığı demokratik cəmiyyətin prioritet dəyərlərindən biridir. Rəqəmsal həllərin inkişaf etdiyi indiki şəraitdə ifadə azadlığı üçün geniş auditoriya var və həmçinin hər hansı problemlər yarandığı halda ictimai nəzarət üçün yeni imkanlar mövcuddur. Fikir, söz və məlumat azadlığı anlayışları ilə yanaşı, plüralizm məfhumu da inkişafa və təkmilləşməyə gedən istiqamətləri müəyyənləşdirməyə kömək edir. Vətəndaş cəmiyyətinin əsas prinsiplərindən olan plüralizm bir-birindən düşüncə tərzinə, mövqeyinə, yanaşmasına və davranış üslubuna görə fərqlənən fərdlərin bir araya gələ bilməsini əks etdirir. Bütün qeyd olunan məqamlar müasir Azərbaycanda formalaşmış demokratik cəmiyyət anlayışına bir işıq salır. Demokratik prinsiplər, plüralist dəyərlər daim eyni vəziyyətdə qalan sabit anlayışlar deyil və onlar hər zaman yeniliyə, təkmilləşməyə yönəlirlər. Azərbaycanda qərarlaşan demokratik dəyərlər də tədricən təkmilləşərək yeni keyfiyyətdə təzahür edir. Elə bu da ölkəmizin dinamik tərəqqisini şərtləndirən başlıca faktorlardan biri kimi özünü göstərir. İnsan hüquq və azadlıqlarının dövlət tərəfindən tanınan, hörmət edilən və qorunan ən ali dəyər kimi vurğulanması dövlətin hər hansı formada bu yanaşmasından sui-istifadə olunmasına imkan verməməlidir. Əksinə, qanunun aliliyinin bu vəzifəsi cəmiyyətin iqtisadi və mədəni həyatının təşkilində onun nüfuzunu və əhəmiyyətini xeyli artıra bilər. Təbii ki, əgər dövlətin bu zəruri sosial funksiyaları tam və ardıcıl şəkildə yerinə yetirilərsə. İnsan hüquqları cəmiyyətə dövləti idarə etmək və ya ondan uzaqlaşmaq, şəxsi həyatda, əqidə seçimində, dinə münasibətdə, mülkiyyət sahəsində öz müqəddəratını təyin etmək imkanı verir. Söz azadlığı ictimai, dövlət və digər xarakterli müxtəlif məsələlərə dair öz fikir və əqidəsini şifahi və ya çap olunmuş sözlə, yığıncaqlarda, mitinqlərdə və digər vasitələrlə sərbəst ifadə etmək imkanıdır. Söz azadlığı ancaq cəmiyyətin və dövlətin müxtəlif məsələlərində fikir müxtəlifliyi nümayiş etdirməkdə maraqlı olan demokratik rejimdə reallaşa bilər. Fikir və söz azadlığı fərdin öz əqidə və mülahizələrini sərbəst formalaşdırmaq, onlara riayət etmək, onlardan sərbəst imtina etmək hüququnu, öz fikir və əqidəsini sərbəst ifadə etmək, şifahi və şifahi ünsiyyət hüququnu nəzərdə tutur. Söz azadlığı KİV-in fəaliyyəti ilə sıx bağlıdır, eyni zamanda istənilən qanuni yolla informasiyanı sərbəst axtarmaq, almaq, ötürmək, istehsal etmək və yaymaq hüququnun həyata keçirilməsi üçün zəruri zəmin yaradır. Azərbaycanda da məhz bu fundamental məqamlara xüsusi diqqət olunur.

Tahir TAĞIYEV
Yazı Azərbaycan Respublikasının Medianın İnkişafı Agentliyinin maliyyə dəstəyilə çap olunur.




DİGƏR XƏBƏRLƏR

VİDEO

Dünyada xaos böyüyür, Azərbaycana təhlükə də artır... - VİDEO

Tramp İranla müharibədən niyə qorxur... - VİDEO

Aydın Quliyev Putinin köməkçisinin cavabını sərrast verdi... - VİDEO

Rusiya XİN Azərbaycanda rus dilinin vəziyyətini(?) araşdırır...

Antiterrordan Əbu-Dabiyədək - Əliyevin təşəbbüsləri aparıcıdır...

Professor Məhərrəm Qasımlı Aydın Quliyevi yubileyi münasibətilə təbrik etdi

SON XƏBƏRLƏR

14.07.2025 / 10:21
Suriyada yerli tayfalar bir-birini qırırlar - 37 nəfər ölüb...

14.07.2025 / 10:18
"Çelsi" bu çempionluqdan 114 milyon avro qazandı

14.07.2025 / 10:12
"Benfika" ukraynalı qapıçını satışa çıxardı

14.07.2025 / 10:06
Tramp Ukraynaya silah göndərir - amma pulunu Avropa ödəyəcək...

14.07.2025 / 10:00
Paşinyan Brüsselə yollanıb

14.07.2025 / 09:30
Sabunçuda ölümlə nəticələnən yol qəzası olub

14.07.2025 / 09:21
Azərbaycanda kibercinayətkar həbs edilib - DTX-dan mühüm əməliyyat

14.07.2025 / 09:18
Türkiyənin bu məşhur serialı məhkəməlik oldu

14.07.2025 / 09:12
"Çelsi"dən PSJ-yə futbol dərsi!

14.07.2025 / 09:06
Tramp Böyük Britaniyaya dövlət səfərinə gedəcək - hazırlıq gedir

14.07.2025 / 09:00
Xocalının bu kəndlərinə ilk köç karvanı yola salınıb

14.07.2025 / 08:53
Kaledoniyanın paytaxtında "Azərbaycan abidəsi"...Necədir?

14.07.2025 / 08:51
Fransızlar ŞOKDA- həbsxanadan çantada gizlənib qaçdı...

14.07.2025 / 08:21
“Taxta bazarın”da yanğın olub

13.07.2025 / 20:53
Deputat Elnarə Akimova şəhid general Polad Həşimovun ailəsini ziyarət etdi

13.07.2025 / 19:01
Ukrayna kəşfiyyat polkovnikinə sui-qəsdin qisasını aldı – Kiyevdə azı iki FSB agenti öldürüldü…

13.07.2025 / 18:16
Makron Fransanı çökdürdü, ölkə borc içində batır - pensiya və bütün yardımlar dondurulur…

13.07.2025 / 17:10
Tramp Kiyevə silah göndərmək üçün Rusiyanın ABŞ-dakı 5 milyardını müsadirə edə bilər…

13.07.2025 / 17:07
Tanınmış aktrisa Rəsmiyyə Nurməmmədovanın 60 illiyi səhnədə qeyd olunub

13.07.2025 / 16:50
"Azərbaycanla Ermənistan arasında keçirilən sülh danışıqlarını diqqətlə izləyirik" - Ərdoğan

13.07.2025 / 16:43
"Azərbaycan-Suriya əlaqələri ölkəmizin Yaxın Şərq siyasətində mühüm istiqamətdir" - Vüqar Rəhimzadə

13.07.2025 / 15:54
İran prezidentinin İsrailin 16 iyun hücumunda yaralandığı ortaya çıxdı…

13.07.2025 / 15:19
Yeni Kaledoniyada müstəqillik tərəfdarları və əleyhdarları arasında tarixi razılaşma əldə olundu

13.07.2025 / 14:56
Sinir ağrıları və efir enerjisi ilə müalicə

13.07.2025 / 14:37
"Azərbaycan Avrasiya üçün strateji əlaqələndirici rola malikdir" - Elnur Məmmədov

13.07.2025 / 13:50
Gülzar Namazovanın "Vətən müharibəsi ensklopediyası" adlı kitabının təqdimatı keçirildi - FOTO/VİDEO

13.07.2025 / 13:22
İstirahət zonalarında polisin fasiləsiz xidməti davam etdirilir

13.07.2025 / 11:37
Prezident İlham Əliyev Monteneqronun Prezidentini təbrik edib

13.07.2025 / 10:52
Polis Beyləqanda əməliyyat keçirdi - 9 nəfər saxlandı

12.07.2025 / 21:17
Vüqar Rəhimzadə: “Gəmiqaya və Göygöl Tarixi-Mədəni və Təbii Kompleksi” Azərbaycanın bəşəriyyətə bəxş etdiyi irs nümunəsidir

12.07.2025 / 21:09
Azərbaycan və Türkiyə prezidentləri arasında telefon danışığı olub...

12.07.2025 / 21:03
Azərbaycanın iki naziri adından saxta xəbər yayıldı - MEDİA Agentliyi xəbərdarlıq etdi...

12.07.2025 / 20:28
Putini Ukraynada dayandıra bilməyən Tramp hərəkətə keçdi – öncə silah yardımı, ardınca... "yaxında nəsə baş verəcək”...

12.07.2025 / 20:03
Rusiyanın yeganə təyyarədaşıyan gəmisini doğrayıb "metallom" edəcəklər

12.07.2025 / 19:20
Ailə sədaqətini və qonşuluq münasibətlərini insan canavardan öyrənməlidir

12.07.2025 / 17:10
Yaxın zamanlarda Azərbaycan qazının Türkiyə ərazisindən Suriyaya ixracına başlanacaq...

12.07.2025 / 16:21
"Suriya Azərbaycanla bir sıra sahələrdə əməkdaşlıqda maraqlıdır" - Əhməd Əl Şaraa

12.07.2025 / 16:18
Əhməd Əl Şaraa Prezident İlham Əliyevə təşəkkür etdi

12.07.2025 / 16:15
"Suriyada yeni hakimiyyətin qurulmasından sonra əlaqələrimizin inkişafı üçün böyük perspektivlər açılıb" - Prezident İlham Əliyev

12.07.2025 / 16:11
Prezident İlham Əliyevin Suriyanın keçid dövrü Prezidenti ilə görüşü olub - YENİLƏNİB

12.07.2025 / 15:34
UNESCO ermənilərin saxta “Urartu tarixini” rəsmiləşdirdi... Tarixə həqarət...

12.07.2025 / 15:21
Azərbaycanla gərgin günlərdə rus icması Rusiyanı müdafiə etməli idi? - Primakov "duzsuz" danışdı...

12.07.2025 / 14:30
SOCAR-la Suriya Hökuməti arasında Anlaşma Memorandumu imzalandı - FOTO

12.07.2025 / 13:48
Erməni işgəncəsi qurbanlarının məhkəmə ifadələri əsasında kino çəkiləcək(?)..

12.07.2025 / 13:38
Sonsuzluğa "çarə tapan" dələduzlar peyda olub...

12.07.2025 / 13:31
Rusiya xarici siyasi təsir aləti kimi mediadan fəal istifadə edir - Mətbuat Şurası beynəlxalq ictimaiyyətə müraciət etdi

12.07.2025 / 13:28
Əhməd əl-Şaraa Azərbaycana gəldi – Suriya ilə münasibətlərdə yeni dövr başlayır

12.07.2025 / 12:07
DÇ-2030-un finalı bu stadionda keçiriləcək - AÇIQLANDI

12.07.2025 / 11:10
Ərdoğandan qərar - bu xanımı vəzifəyə təyin etdi

12.07.2025 / 11:02
Tramp ŞOKDA - ABŞ məhkəməsi Prezidentin fərmanını blokladı!

12.07.2025 / 10:54
Narkotik vasitələr becərən Qəbələ sakini yaxalanıb

12.07.2025 / 10:00
Mingəçevirin bu ərazilərində qaz olmayacaq - XƏBƏRDARLIQ

12.07.2025 / 09:12
"Feyk xəbər" yayanları ciddi cəza gözləyir

12.07.2025 / 09:03
Ölkəmizə "cəhənnəm istilər" gəlir...

12.07.2025 / 08:44
Sertifikasiyadan sonra indi də müəllimlərin dərs yükü problemə çevrilib...

12.07.2025 / 01:05
Azərbaycandan tarixi uğur - 40 gündə 6 seçkidə qalib gəldik...

11.07.2025 / 21:43
Erməni işğalı zamanı əsirlikdə və girovluqda saxlanılmış şəxslər ifadə verdi – MƏHKƏMƏ+ FOTO

11.07.2025 / 21:30
Rusiya XİN Azərbaycanda rus dilinin vəziyyətini(?) araşdırır...

11.07.2025 / 21:15
Antiterrordan Əbu-Dabiyədək - Əliyevin təşəbbüsləri aparıcıdır...

11.07.2025 / 21:01
Priqojin 2 azərbaycanlını “Vaqner”ə hansı ölkənin həbsxanasında cəlb edib?..

11.07.2025 / 20:46
Bakı-İrəvan sazişi bu ilin sonunda imzalana bilər...

11.07.2025 / 20:31
Zəngəzur dəhlizi açılır - Əbu-Dabi çox şeyi dəyişdi...

11.07.2025 / 20:16
Əliyev-Paşinyan görüşünə Rusiyadan ikibaşlı rəylər gəlir...

11.07.2025 / 20:02
Dövlətdən böyük vəsait ayrılır, ipəkçilik yenə də çökür...

11.07.2025 / 19:47
Azərbaycanın və Türkiyənin qəvi düşməninin axırına Ermənistan özü çıxır…

11.07.2025 / 19:30
Professor Məhərrəm Qasımlı Aydın Quliyevi yubileyi münasibətilə təbrik etdi

11.07.2025 / 19:17
Birləşmiş Kreml-İrəvan qüvvələri başladı - “Əbu-Dabi görüşünü ABŞ təşkil edib”...

11.07.2025 / 19:05
Sabir Zeynalov Açıq Çelenc Turnirində gümüş medal qazanıb

11.07.2025 / 19:03
Üç nəfər xaricində PKK terror təşkilatı bağışlandı - Murat Karayılan, Cəmil Bayık və...

11.07.2025 / 18:57
İranın diplomatik ikiüzlülüyü

11.07.2025 / 18:47
Hökumət mollası türk dilini "cəhənnəm dili" adlandırdı...

11.07.2025 / 18:42
Bahar Muradova Balakən rayonunda vətəndaşları qəbul edib

11.07.2025 / 18:33
Qərbi Azərbaycan məsələsi beynəlxalq sənədlərdə insan haqları kimi qəbul olundu...

11.07.2025 / 18:23
İqtisadi Şuranın iclası keçirildi - 2026-cı il büdcə layihəsinə dair müzakirə aparıldı

11.07.2025 / 18:19
Təhsil Nazirliyi “qanunsuz” azad edir, məhkəmələr bərpa edir...

11.07.2025 / 18:06
Əliyev-Paşinyan razılaşmasının ardınca Rusiya hərəkətə keçdi...

11.07.2025 / 17:52
Vətəndaş Cəmiyyəti Təşkilatlarının BMT-də rolu – BAMF-dan növbəti təlim

11.07.2025 / 17:47
Azərbaycandan Almaniyaya daha çox pul axmağa başlayıb - əvvəl tərsinə idi, nə olub?

11.07.2025 / 17:44
TƏBİB-in tabeli tibb müəssisələrinin fəaliyyətinə dair növbəti geniştərkibli müşavirə keçirilib

11.07.2025 / 17:25
Tramp Ukraynaya göndərəcəyi silahların pulunu NATO-dan alacaq - Biz silahları onlara verəcəyik, onlar da Ukraynaya...

11.07.2025 / 17:12
Sabunçuda əməliyyat - Emin Səmədov 10 kq narkotiklə tutuldu...

Qərbi Azərbaycan məsələsi beynəlxalq sənədlərdə insan haqları kimi qəbul olundu...

XƏBƏR ARXİVİ