Paşinyandan əvvəl Klaar “qərar verdi” - Qarabağ erməniləri və Qərbi azərbaycanlılar fərqli məsələlərdir...
Məhəmməd Əsədullazadə: "Klaarın nə deməsindən asılı olmayaraq bu məsələlər üzvi şəkildə bir-biri ilə bağlıdır"
Öz missiyasını başa vuran Avropa İttifaqının Cənubi Qafqaz və Gürcüstan böhranı üzrə xüsusi nümayəndəsi Toivo Klaar bildirib ki, "Dağlıq Qarabağ erməniləri məsələsi"nin nizamlanma prosesinin tərkib hissəsinə çevriləcəyinə ümid edir. O vurğulayıb ki, Azərbaycanın öhdəlikləri var və bundan imtina etmir.
Klaar qeyd edib ki, Bakı bu kontekstdə Qərbi Azərbaycan məsələsini dilə gətirir, lakin avropalı diplomatın fikrincə, bu mövzuları eyni müstəvidə nəzərdən keçirmək olmaz: "AB bu məsələdə fikrini çox aydın bildirib. Mən də gözləyirəm ki, Qarabağ erməniləri normallaşma prosesinin bir hissəsi olacaq və onların öz bölgələrinə təhlükəsiz və ləyaqətlə qayıtmaları ilə bağlı Bakı ilə onlar arasında birbaşa danışıqlar aparılacaq. Azərbaycanın bununla bağlı öhdəlikləri var, mənə elə gəlir ki, bunu inkar etmir. Bəzən bu kontekstdə başqa məsələlər də gündəmə gətirilir, məsələn, "Qərbi Azərbaycan" deyilən məsələ. Mənim üçün bunlar tamamilə fərqli suallardır, onları qarışdırmaq olmaz. Birincisi, Qarabağ ermənilərinin öz ata-baba yurdlarına qayıtmasına şərait yaradılmalıdır ki, bu da Azərbaycanın öhdəliyidir. İkincisi isə, əvvəllər Azərbaycanın başqa yerlərində, o cümlədən Bakıda yaşayan ermənilər və ya Ermənistanda yaşayan azərbaycanlılar məsələsidir".
Bu nə sərsəm yanaşmadır? Necə yəni Qərbi Azərbaycan məsələsini, "Dağlıq Qarabağ erməniləri məsələsi" ilə eyni müstəvidə götürmək olmaz?
"Qarabağ erməniləri ilə eyni vaxtda Qərbi Azərbaycandan olan soydaşlarımız geri qayıtmalıdır"
Sözügedən məsələni "Bakı-Xəbər"ə şərh edən politoloq Məhəmməd Əsədullazadə hesab edir ki, Klaarın yanaşması ədalətdən uzaqdır: "Aİ-nin sabiq Cənubi Qafqaz və Gürcüstan böhranı üzrə xüsusi nümayəndəsi Toivo Klaar Azərbaycanla Ermənistan arasında aparılan danışıqlarda fəal rol oynayırdı. Ancaq biz görürdük ki, Klaar daha çox İrəvana səfər edirdi, nəinki Bakıya. Bu proseslərdə çox vaxt neytral mövqedən kənara çıxırdı. Məlum olduğu kimi, artıq Klaar xüsusi nümayəndə deyil. Ancaq bu gedişdə Klaar açıq şəkildə öz əsl simasını ortaya qoyaraq ermənipərəst mövqe sərgiləyir. Qarabağı tərk edən ermənilərin geri qayıtması məsələsini gündəliyə gətirdiyi halda, Qərbi Azərbaycandan olan soydaşlarımızın geri dönməsindən danışmaq istəmir. Həyasızcasına bəyan edir ki, bu məsələləri eyni müstəvidə götürmək olmaz. Adam erməni lobbisindən bəsləndiyi üçün belə mövqe sərgiləyir. Ona görə də onun mövqeyi təəccüb doğurmamalıdır. Ancaq Klaarın nə deməsindən asılı olmayaraq, bu məsələlər üzvi şəkildə bir-biri ilə bağlıdır. Qarabağ erməniləri ilə eyni vaxtda Qərbi Azərbaycandan olan soydaşlarımız geri qayıtmalıdır. Belə qərəzli, obyektivlikdən uzaq yanaşma Avroittifaqın indiki vasitəçiliyinə mənfi təsir edir, nüfuzuna kölgə salır. Ona görə də belə yanaşmaları heç cür qəbul etmək olmaz. Nəzərə almaq lazımdır ki, Klaar həm də Qərbdəki müəyyən dairələrin sifarişlərini yerinə yetirir. Ümumiyyətlə, Qərbi Azərbaycan məsələsi bizim üçün xüsusilə aktualdır. Oradan olan soydaşlarımız mütləq öz dədə-baba torpaqlarına qayıtmalıdırlar. Ermənilər Qarabağa qayıtmaq istəyirlərsə, soydaşlarımız da Qərbi Azərbaycana qayıtmalıdır. Kimin nə deməsindən asılı olmayaraq, bu məsələ hər zaman dipıomatik masada olmalıdır. Bunu daim gündəmdə saxlamalıyıq".
Vidadi ORDAHALLI
