Cümə axşamı günü, 19 iyun 2025
     

Diaspor və lobbi faktoru Azərbaycanın beynəlxalq mövqelərini daha güclü hala gətirir...

Image

Ötən əsrin 90-cı illərindən etibarən Azərbaycanda yaşanan siyasi və iqtisadi modernləşmə ölkənin xarici siyasətinə də təsirsiz ötüşmədi. Proses bu gün də davam edir.

Ölkəmizdə bu fonda hüquqi dövlətin qurulması demokratiyanın bütün müasir institutlarının hərtərəfli öyrənilməsini və onların fəaliyyət mexanizmlərinin mənimsənilməsini tələb edir. Ölkənin siyasi sistemi ötən illə ərzində köklü islahatlara məruz qalıb. Bu fonda diqqət yetrilən mühüm məqamlardan biri də diaspor və lobbi ilə bağlıdır.

Vətəndaş cəmiyyətinin inkişafı lobbiçilik fəaliyyətinə ciddi təkan verir 

Qeyd edək ki, lobbi sözü ingilis dilinə orta əsrlərdə latın dilindən daxil olub. XVII əsrin 40-cı illərində İngiltərədə bu ad Britaniya Parlamentinin İcmalar Palatasında müəyyən qanun layihələrinin qəbulu ilə maraqlanan şəxslərlə deputatların görüşlərinin keçirildiyi foye və dəhlizlərə verilməyə başlandı. ABŞ-da bu termin ilk dəfə 1808-ci ildə Konqresin protokollarında ortaya çıxdı, lakin fərqli məna daşıyırdı. Müasir elmdə lobbiçilik termini, bir qayda olaraq, müxtəlif maraq qrupları tərəfindən müsbət qərarlar əldə etmək üçün dövlət orqanlarına təsir vasitələri və üsullarının məcmusu kimi başa düşülür.  

Praktikada lobbiçilik termini ilk növbədə parlament və hökumət arasındakı münasibətləri təsvir etmək üçün istifadə olunur. Lobbiçilik demokratik ölkələrin siyasi sistemlərinin obyektiv hadisəsidir. Lobbiçilik fəaliyyətinin hüquqi əsası qanunun aliliyinin öz vətəndaşlarına qərarların qəbul edilməsində və ya hakimiyyətin legitim seçilməsi, bölüşdürülməsi sistemində bərabər və azad iştirak etmək hüququnu təmin etməsinin təminatıdır. Hökumət qərarları, bir qayda olaraq, həm ayrı-ayrı vətəndaşların, onların qruplarının, həm də əhalinin bütün təbəqələrinin mənafeyinə toxunduğundan, hüquqi münasibətlərin subyektləri obyektiv olaraq maraqlarına cavab verən kifayət qədər konkret qərarlar qəbul edilməsində  maraqlıdırlar. Siyasi proseslər zamanı konkret şəxslərin istədiyi nəticəni əldə etmək üçün dövlət strukturlarına, məmurlara, ictimai rəyə təzyiq göstərməyə çalışdığını güman etmək məntiqlidir. Lobbiçilik siyasi-hüquqi hadisə kimi müəyyən xüsusiyyətlərə malikdir. Lobbi qrupları, ilk növbədə, vətəndaşlarla dövlət arasında vasitəçilik funksiyasını yerinə yetirirlər. Bu funksiya informasiya mübadiləsini nəzərdə tutur: ictimai maraqların dövlət orqanlarına çatdırılması. İkincisi, lobbi qrupu "ictimai maraqların plüralizminin təşkili" funksiyasını yerinə yetirir. Lobbiçilik cəmiyyət üçün sadəcə ona görə sərfəlidir ki, siyasi qərarlarda rəsmiləşdirilən və demokratik prosedurlar çərçivəsində həyata keçirilən qrup maraqlarının müqayisəsi real, effektiv nəzarət və tarazlıq sistemi yaradır. Üçüncüsü, lobbiçilik özünəməxsus şəkildə təmsilçilik sistemini tamamlayır, bunu başqa yolla edə bilməyən qrupların siyasi qərarların qəbulu və həyata keçirilməsində iştirakına şərait yaradır. Bu səbəbdən lobbiçilik indi getdikcə daha çox hökumət və cəmiyyət arasında münasibətlərin zəruri, təbii və hüquqi aləti kimi başa düşülür. Bu durumda Azərbaycanda vətəndaş cəmiyyətinin inkişafı vətəndaşlara hökumət qərarlarının qəbuluna qanuni təsir göstərmək, dövlət işlərinin idarə edilməsində iştirak etmək və hakimiyyətə nəzarət etmək üçün daha böyük hüquqlar, azadlıqlar və imkanlar təmin etmək yolu ilə gedir. Bu baxımdan Qərb ölkələrinin demokratik siyasi sistemlərinin nəzərə çarpan elementinə çevrilmiş lobbiçilik institutuna ölkə cəmiyyətinin göstərdiyi maraq başadüşüləndir. Bəllidir ki, lobbiçilik ABŞ-ın siyasi sisteminin bir hissəsidir. Mütəxəssislərin sözlərinə görə, neft sənayesindən tutmuş əczaçılıq və müdafiə sənayesinə qədər hər bir sektorun öz lobbiçiləri var. Konqresdə qanunvericilərin lobbiçiliyi ilə yanaşı, "xüsusi maraq qrupları" icra hakimiyyə­tinə təsir göstərməyə çalışırlar. Çünki onların müştərilərinin taleyi konkret qa­nunun necə şərh edilməsindən və ya həyata keçirilməsindən asılıdır. ABŞ-da lobbiçilik ən nüfuzlu siyasi institutlar­dan biridir. Bu təcrübədən Azərbaycanın da istifadəsi məqbul hesab olunur.

Lobbi və diasporanın koordinasiyalı işbirliyi mühüm şərtdir 

Beləliklə, müasir vətəndaş cəmiyyəti dövlət qərarlarının qəbulu və sonradan həyata keçirilməsi mexanizminin tərkib hissəsi olan geniş lobbiçilik fəaliyyəti təcrübəsi ilə xarakterizə olunur. Ölkəmizdə dərin siyasi və iqtisadi transformasiyalar fonunda baş verən vətəndaş cəmiyyətinin yeniləşməsi şəraitində obyektiv olaraq ölkədə lobbiçilik institutunun formalaşdırılması mühüm önəmə malikdir.

Mövcud vəziyyət lobbiçilik fəaliyyətinin hüquqi tənzimlənməsini tələb edir. Onun əsas məqsədi lobbiçilik maraqlarının təşviqi prosesini şəffaflaşdırmaqdır. Eyni zamanda, cəmiyyət və hakimiyyət orqanları arasında qarşılıqlı əlaqə prosesin mütəşəkkil, hüquqi, müsbət və rəqabətli xarakter daşıması üçün də bu vacibdir. Həm də ölkə xaricində maraqların təmini üçün lobbi fəaliyyətindən istifadə olunmalıdır. Çünki erməni diaspor və lobbisinin ölkəmizə  qarşı düşmən siyasəti hələ də davam edir. Ümumiyyətlə, ictimai diplomatiya və Azərbaycan həqiqətlərinin dünya ölkələrinə, o cümlədən ABŞ-a təqdim olunması diaspor və lobbi fəaliyyətimizin vacib tərkib hissələrindən biri olmalıdır. Düzdür, bu gün lobbi və  diaspor xaricdə Azərbaycan milli maraqlarının həyata keçirilməsi və ölkə həqiqətlərini dünya ictimaiyyətinə çatdırılması kimi bir çox mühüm səyləri özündə ehtiva edən proseslərdə aktiv iştirak edir. Son dövrlərdə Azərbaycan mədəniyyət mərkəzlərinin formalaşdırılması, diasporanın koordinasiyalı əlaqəsi kimi mühüm məqamlar bu sahədə bir çox uğurların reallaşmasının da bariz nümunəsidir. Bu proseslərlə bərabər lobbi təşkilatları ilə işin doğru, effektiv qurulması, diasporla lobbi təşkilatlarının əlaqəli fəaliyyəti və digər məqamlarda gələcəkdə diaspor siyasəti ilə bağlı strategiyada yeni uğurlara imza atmağımıza töhfə verəcək. Ancaq bu prosesin davamlı xarakter daşıması da çox önəmlidir. 

Samirə SƏFƏROVA
Yazı Azərbaycan Respublikasının Medianın İnkişafı Agentliyinin maliyyə dəstəyilə çap olunur.



VİDEO

Aydın Quliyev Putinin köməkçisinin cavabını sərrast verdi... - VİDEO

İsrail səfiri Holokostu təhqir edən ermənilərlə dostluq qurur... - VİDEO

Putin saxtalaşdırdı, Ermənistana "qəhrəman" dedi... - VİDEO

Azərbaycanın quru sərhədləri ilə bağlı siyasət özünü tam doğrultdu...

Azərbaycan məmurlarının(?) diplom saxtakarlığı açılır - kimlər xaricdə diplom alıb?

BQXK Azərbaycanda çox ləkəli imic qoyub gedir…

SON XƏBƏRLƏR

19.06.2025 / 03:01
ABŞ mediasından şok iddia – Tramp İrana hücum planını təsdiqlədi...

18.06.2025 / 23:34
Trampdan Putinin İran-İsrail savaşında vasitəçilik təklifinə cavab - əvvəlcə öz ölkəndə vasitəçi ol...

18.06.2025 / 22:56
Tramp İranla danışıqları qəti şəkildə rədd etdi - Artıq çox gecdir...

18.06.2025 / 21:28
Azərbaycanın quru sərhədləri ilə bağlı siyasət özünü tam doğrultdu...

18.06.2025 / 21:14
Paşinyanla kilsənin qarşıdurması biznesmenləri də vurdu...

18.06.2025 / 20:59
Azərbaycan məmurlarının(?) diplom saxtakarlığı açılır - kimlər xaricdə diplom alıb?

18.06.2025 / 20:45
Azərbaycanın qonşuluğunda nüvə radiasiyası təhdidinin miqyası genişlənir...

18.06.2025 / 20:32
İrəvanda ideya yayılır - “İran dağılsa, Azərbaycan Ermənistana hücum edəcək”...

18.06.2025 / 20:17
“Əliyev konstitusiya dəyişikliyi tələbindən çəkilir, əvəzində Paşinyan kilsəni məhv edir, bu şəhərdə saziş imzalanır”...(?)

18.06.2025 / 20:03
Dünya neft bazarında böyük çaxnaşma - vəziyyət sürətlə gərginləşir...

18.06.2025 / 19:44
Rusiya və Şimali Koreya birlikdə yeni müharibəyə hazırlaşır - Şoyqunun səfəri...

18.06.2025 / 19:29
Bakıdan İsrailə "azərbaycanlılar yaşayan bölgələri vurmayın" mesajı oldumu?..

18.06.2025 / 19:16
20 ərəb-islam ölkəsi İsrail-İran savaşına görə toparlandı - Türkiyə daxil...

18.06.2025 / 19:02
“Bakcell” 4-cü “YAŞAT” düşərgəsinin tərəfdaşıdır - FOTO

18.06.2025 / 18:53
İsrail-İran savaşı uzun sürən ləng müharibəyə çevrilə bilər...

18.06.2025 / 18:41
MEDİA Agentliyi Solovyovun qərəzli fikirlərinə görə üzr istəməsini tələb etdi...

18.06.2025 / 18:30
İsrail-İran müharibəsində “gecə zərbələri” taktikası...

18.06.2025 / 18:22
DİN küçə ticarəti ilə məşğul olanlara çağırış etdi...

18.06.2025 / 18:17
İsrail Xamneyini də vura bilərdi - "niyə vurmadı"nın arxasında ilginc məqam...

18.06.2025 / 18:03
BQXK Azərbaycanda çox ləkəli imic qoyub gedir…

18.06.2025 / 17:49
İsrail-İran savaşı Azərbaycanla iqtisadi-ticarət əlaqələrinə ağır təsir göstərir(?)...

18.06.2025 / 17:40
Qaradağda əməliyyat - polis iki nəfəri 18 kq narkotiklə yaxaladı

18.06.2025 / 17:34
Tramp G7-dən yarımçıq getdi, təcili Şuranı topladı - ABŞ İrana nə hazırlayır?..

18.06.2025 / 17:22
Azərbaycanın beynəlxalq inteqrasiya siyasətində dəyişikliklər dövrü çatdı...

18.06.2025 / 17:15
Milli Məclis komissiyası son günlər Azərbaycanla bağlı yayılan saxta xəbərlərə dair açıqlama yaydı

18.06.2025 / 17:07
BDU-nun rektoru Qlobal Dayanıqlı İnkişaf Konqresinin panel müzakirəsində çıxış edib

18.06.2025 / 16:48
Ceyhun Bayramov Lavrovla İsrail-İran qarşıdurmasını müzakirə etdi...

18.06.2025 / 16:33
DİN xidmətə təşviqlə bağlı Cəlilabadda gənclərlə görüş keçirdi

18.06.2025 / 16:28
Rusiya ABŞ-a xəbərdarlıq etdi - İsrailə hərbi yardımı dayandırın...

18.06.2025 / 16:16
Şanlı tariximizə adını yazan qəhrəman Əmrah...

18.06.2025 / 16:12
İlham Əliyev Türkiyədə “Azərbaycan Məhəlləsi”nin açılışına qatılacaq

18.06.2025 / 16:05
Zakir Həsənov Belarusun müdafiə naziri ilə görüşdü...

18.06.2025 / 16:01
Prezident İlham Əliyev Məhkəmə-Hüquq Şurasının 20 illiyinə həsr olunmuş beynəlxalq konfransın iştirakçılarına müraciət ünvanlayıb

18.06.2025 / 15:51
İran Tehran yaxınlığında İsrailin daha bir F-35 qırıcısını vurdu...

18.06.2025 / 15:44
BMT-nin Ümumdünya Şəhərsalma Forumunun 13-cü sessiyasının keçirilməsi ilə əlaqədar yaradılmış Təşkilat Komitəsinin ilk iclası olub - FOTO

18.06.2025 / 15:34
Xameneyi ABŞ-ı təhdid etdi - İsrailin hücumlarına qoşulmağa qərar versə...

18.06.2025 / 15:23
Bank hesablarından 14 min manata yaxın pul oğurlandı...

18.06.2025 / 15:08
Neftçalada narkotik tərkibli bitkilərin kultivasiyasını təşkil edən şəxs saxlandı

18.06.2025 / 14:21
Yaxın Şərq üçün yeni xəritə hazırlanır...

18.06.2025 / 14:08
Qumar oyunlarının təşkili və ya keçirilməsi qaydalarında dəyişiklik edilir

18.06.2025 / 13:50
Paytaxtda oğurluq edənlər saxlanılıb

18.06.2025 / 13:49
Prezident İlham Əliyev Bolqarıstan Milli Assambleyasının sədrini qəbul edib

18.06.2025 / 13:29
Avropada Azərbaycan pediatrlarının nüfuzlu görüşü və elmi töhfələri

18.06.2025 / 13:23
“Mədəni irsin sosiallaşması və onun cəmiyyət üçün əhəmiyyəti” mövzusunda seminar keçirilib

18.06.2025 / 13:17
Medianın İnkişafı Agentliyi jurnalistlər üçün müsabiqə elan edir

18.06.2025 / 13:10
У Соловьева прослеживается шизофрения - ПРЯМАЯ ТРАНСЛЯЦИЯ

18.06.2025 / 12:53
Abşeron və Səbaildə oğurluq edən və avtomobil qaçıran 2 nəfər saxlandı

18.06.2025 / 12:33
İsrail İran raketlərinin qarşısını almaq üçün gündə 1 milyard dollara yaxın pul xərcləyir...

18.06.2025 / 12:12
Alanya Türkiyənin turizm cazibə mərkəzinə çevrilir

18.06.2025 / 12:03
Paşinyan öncə özünü həbs etdirdi, indi də şirkətini milliləşdirir..

18.06.2025 / 11:53
"Ermənistan azərbaycanlıların öz dədə-baba yurdlarına qayıtmaq hüququna hörmətlə yanaşmalıdır" - Prezident

18.06.2025 / 11:32
Prezident Ombudsmanların Beynəlxalq Simpoziumunun iştirakçılarına müraciət ünvanladı

18.06.2025 / 11:27
"Bəzi ixtisaslarda keçid balları 3-5 bal arta bilər" - DİM sədri

18.06.2025 / 11:21
İstifadəyə yararsız döyüş sursatları məhv ediləcək - Müdafiə Nazirliyi

18.06.2025 / 11:12
Tələbə oğlan "28 May" stansiyasında problem yaratdı...

18.06.2025 / 11:06
İranda "Mossad"a cəsusluq edən 5 nəfər yaxalanıb

18.06.2025 / 11:03
ABŞ kəşfiyyatından İranla bağlı şok məlumat!!! - CANLI

18.06.2025 / 11:00
"Ölkəmiz regional və qlobal gündəliyin formalaşdırılmasında öz dəstəyini verir" - spiker

18.06.2025 / 10:53
Sahibə Qafarova QDİƏT PA-nın “Şərəf” medalı ilə təltif edildi

18.06.2025 / 10:35
Sumqayıtda “Kalaşnikov” tapıldı

18.06.2025 / 10:26
Bakı neftinin qiyməti 80 dollara yaxınlaşır

18.06.2025 / 10:20
Rusiyalı senatordan Tramp açıqlaması -"müharibəyə qoşulsa lənət sahibi olacaq"

18.06.2025 / 10:15
Bu gün Şimal zonasında 3 rayon işıqsız qalacaq

18.06.2025 / 10:10
Azərbaycanda 52 yaşlı rəssam emalatxanasında ölü tapıldı

18.06.2025 / 10:05
Paşinyan Milli Təhlükəsizlik Xidmətinin direktorunu işdən qovdu

18.06.2025 / 10:00
Tramp xüsusi nümayəndəsini Lukaşenko ilə görüşə yollayır

18.06.2025 / 09:50
ABŞ dünyanın ən güclü qırıcılarını Yaxın Şərqə göndərdi...

18.06.2025 / 09:35
Xameneyi bəyan etdi - Döyüş başlayır

18.06.2025 / 09:25
"Bu qəzalar daha faciəvi nəticələrə səbəb olur" - yol polisindən MÜRACİƏT

18.06.2025 / 09:25
Rusiya Kiyevdən əl çəkmir - yenə bombardman, yenə 20-dən çox ölü...

18.06.2025 / 09:21
Şagirdləri orta məktəbdən "vorovskoy mahnılarla" yola salırıq - hara gedirik...

18.06.2025 / 09:14
İcra başçısına sui-qəsd hazırlamışdı, 15 illik həbs cəzası aldı...

18.06.2025 / 09:08
Putin bu gün dünya mediası ilə görüşəcək

18.06.2025 / 09:00
Kəngərli kəndinə daha 40 ailə köçürüldü

18.06.2025 / 08:33
İsraildən Azərbaycana gələn turistlərin sayı 2 qat artıb...

17.06.2025 / 23:45
“İranın hava məkanı tam nəzarətimizdədir, Xamneyinin harada olduğunu bilirik” - Tramp

17.06.2025 / 23:21
Bəyaz Türklərin diyarı və Sibir özbəklərinin dövlət quruculuğu...

17.06.2025 / 21:37
Hindistan İranla İsrailin arasında təhlükəli ikibaşlı oynayır...

17.06.2025 / 21:22
İran-İsrail münaqişəsi fonunda Ermənistanda Zəngəzur qorxusu artır

17.06.2025 / 21:08
İran elitasının xaricdə(?) sığınacaq axtardığı iddia olundu...

17.06.2025 / 20:53
Tramp Putinin İran-İsrail müharibəsi barədə sözlərinə niyə inandı?..

Ermənistanın Azərbaycana qarşı asimmetrik, qeyri-insani müharibəsi davam edir

XƏBƏR ARXİVİ