Kilsə İrəvanda yekun mitinqi 26 maya təyin etdi - 1600 il əvvələ aid uydurma erməni-fars döyüşünün gününə...
Revanşist və saxta yepiskop Baqrat Srbazan (Qaltanyan) mayın 26-da İrəvanın Respublika meydanında mitinq keçiriləcəyini açıqlayıb. "Mayın 26-da - Avarayr döyüşü günü saat 16:00-da Respublika meydanında görüşəcəyik" - Baqrat Srbazan deyib.
Burada diqqət çəkən məqam mitinq keçirilməsi deyil, Avarayr döyüşlərinin baş verdiyi tarixi günün xüsusi vurğulanmasıdır. Avarayr döyüşündə ermənilərin iştirakı barədə saxta məlumat bazası yaradılması təəssüf doğurur. Bu gün ermənilər əsassız olaraq həmin döyüşü öz adlarına çıxıb "qələbə" ilə öyünürlər, hətta keşiş yekun mitinqin 26 maya salındığını deyir.
Tarixdə Avarayr döyüşü baş verib, amma burada ermənilərin iştirakı barədə deyilənlər cəfəngiyatdır. Bu döyüş 451-ci il mayın 26-da farslarla (Sasanilər) albanlar arasında baş verib. Amma gördüyünüz kimi, ermənilər iddia edirlər ki, bu döyüş farslarla ermənilərin arasında olub. Ermənilərə aid qondarma ədəbiyyatda, tarix kitablarında, mətbuatda Avarayr döyüşünün tərəflərindən biri saxtalaşdırılır. Yəni saxtakarcasına albanlar ermənilərlə əvəzlənir.
Məsələn, Avarayr döyüşü və ya Avaray döyüşü barədə Azərbaycan və rusdilli vikipediya məqaləsində bir-birinə bənzər məqalələr yer alıb. Təbii ki, məqalə ermənilərin saxta məlumatları əsasında hazırlandığından burada faktlar təhrif olunur və Avarayr döyüşü Sasani əsarətinə qarşı üsyan edən ermənilərlə İran qoşunu arasında baş verən döyüş kimi qələmə verilir. 26 may 451-ci ildə Maku və Xoy arasındakı Avarayr düzündə baş verən üsyana Vardan Mamikonyan adlı erməninin başçılıq etdiyi iddia olunur. "Döyüşdə ermənilərlə birlikdə qonşu iberlər və albanlar da iştirak etmişdi. İran qoşunu sayca az olan üsyançıları məğlub etmişdir. Bu vuruşmada Mamikonyan öldürülmüşdür, lakin Sasanilərin qələbəsi həlledici olmamışdır. 457, 481–484-cü illərdə Cənubi Qafqazda Sasanilərə qarşı yeni üsyanlar baş vermişdir"-deyə məqalədə vurğulanır. Təbii ki, bu tamamilə saxta məlumatlardır. Göründüyü kimi, farslarla albanlar arasında olan müharibəni ermənilər saxtalaşdırıb, bunun özləri ilə bu gün "qardaş" dedikləri farslar arasında baş verdiyini deyirlər. Bu müharibənin farslarla ermənilərin arasında olan döyüş kimi qələmə verilməsi həm saxtadır, həm də bu saxta məsələnin indi niyə ortaya çıxarıldığı suallar doğurur. Ermənilər hələ Avarayr döyüşünə "Vardan üsyanı" adı da veriblər.
Məsələ burasındadır ki, ermənilər bu saxta məlumatı hələ Sovet dövründə hazırlayıb dərsliklərə daxil etməyə müvəffəq olublar, uzun illər Avarayr döyüşünün tərəflərindən biri saxtakarcasına ermənilər kimi qələmə verilib.
Zaur Əliyev: "Bu tarixi döyüş albanların Sasanilərə qarşı apardığı mübarizənin nəticəsi olaraq Maku və Xoy arasında yerləşən ərazidə baş verib"
Siyasi elmlər üzrə fəlsəfə doktoru, dosent, politoloq Zaur Əliyev "Bakı-Xəbər"ə şərhində "Qədim dünya tarixinə baxsınlar, görəcəklər ki, Avarayr döyüşü zamanı Qafqazda erməni olmayıb. Bu tarixi döyüş albanların Sasanilərə qarşı apardığı mübarizənin nəticəsi olaraq Maku və Xoy arasında yerləşən ərazidə baş verib. Bütün qədim qaynaqlar və mənbələr bu döyüşün albanlar və Sasanilər arasında baş verdiyini yazır" - deyə bildirdi.
Qasım Hacıyev: "Avarayr döyüşünün ermənilərə heç bir aidiyyəti olmadığı faktdır, onların yazdıqları saxta məlumatlar heç zaman gerçəyi ört-basdır edə bilməz"
AMEA-nın Qafqazşünaslıq İnstitutunun Qafqaz tarixi şöbəsinin müdiri, professor Qasım Hacıyev "Bakı-Xəbər"ə şərhində bildirdi ki, o dövrdə ermənilərin bizim bölgədə olmadığı faktdır. Q.Hacıyevin sözlərinə görə, ermənilər Avarayr döyüşünü də saxtalaşdırıblar, özlərini o döyüşdə tərəflərdən biri kimi göstərməyə çalışırlar. "Ermənilərə Sovet dövründə çox münbit şərait yaradılıb. Onlar da saxta mənbələr düzəldərək onun əsasında tarixlər yazıblar. Bütün yazdıqlarını tədqiq edərkən hamısının saxta olduğu meydana çıxır. Amma yenə də öz əməllərindən qalmırlar. Hər hadisəni saxtalaşdırırlar. Bir vaxtlar iddia etdilər ki, guya Gülüstan və Türkmənçay müqavilələri ermənilərlə ruslar arasında bağlanıb. Bizim eranın əvvəllərində, V, VI əsrlərdə Qafqazda gedən mübarizələrin ermənilər tərəfindən aparıldığı, bu döyüşlərə, üsyanlara erməni sərkərdələrin başçılıq etdiyinə dair saxta tarixlər düzüb-qoşublar. Onların son dövrlər ortaya çıxardıqları və "mənbə" adı verdikləri nümunələrin hamısı cəfəngiyatdır. "Qədim erməni tarixçilərinin" hamısını özlərindən uydurublar.
O ki qaldı Avarayr döyüşünə, bu döyüşlə bağlı da ermənilər saxtalaşdırma aparıblar. Tarixə görə, bu döyüş albanlarla farslar arasında 451-ci il may ayının 26-da baş verib. Amma o dövrdə ərəblərin gəlişinə qədər Sasani imperiyası ətrafında olan əyalətləri, dövlətləri özünə tabe etmək üçün həmişə mübarizə aparırdı, onları təsir altında saxlamağa çalışırdı. Cənubda Atropatena, ondan Şimalda Albaniya dövləti vardı. Amma Cənubi Qafqazda nə ermənin özü vardı, nə də dövləti. Çünki onların "erməni dövləti" dediyi "Ermənistan" Əhəmənilər hakimiyyəti dövründə, eradan əvvəl VI-V əsrlərdə canişinliklərdən ibarət olub. Egey dənizi sahillərindən ön Asiyaya gəlmiş ermənilər orada bir cani.inik yaratmışdılar, o Əhəmənilərin tərkibində idi. Sonra eranın əvvəllərində Parfiya və Roma arasında gedən müharibələrdə o dağıldı. Orta əsrlərdə nə erməni dövləti, nə canişinliyi vardı. Heç nə yox idi. Onların yaşadığı ərazi iki imperiya arasında bölündü, onların adı itdi getdi.
Amma Albanya da, Atropatena da müstəqil dövlətlər kimi həm Romaya qarşı mübarizə aparır, bəzən də onlarla başqa dövlətlərə qarşı müttəfiq olurdular. Albanların isə Sasanilərə qarşı azadlıq mübarizəsi olub. Sasani imperiyası bu əraziləri işğal edəndə Albaniya da bir müddət onların tabeliyində olub, amma sonradan yenə də müstəqilliyini davam etdirib. Ərəb işğallarına qədər. İstər farslara, istərsə də başqalarına qarşı Cənubi Qafqazda aparılan mübarizənin ermənilərə heç bir dəxli yox idi. Bu baxımdan, Avarayr döyüşünün ermənilərlə farslar arasında getdiyini iddia etmək tarixi saxtakarlıqdır. Albanlar fars mənşəli Sasanilərə qarşı mübarizə aparırdılar, Avarayr döyüşü də farslar və albanlar arasında baş verib. Orada ermənilərin tərəflərdən biri kimi göstərilməsi uydurmadır. Bu müharibəni ermənilərə bağlamağın özü gülüncdü. Bu döyüşün ermənilərə aidiyyəti yox idi. Mamikonyanın da ermənilərlə heç bir əlaqəsi olmayıb. Bilirsiz ki, farsların özlərinin soyadları "yan" sonluğu ilə başa çatır. Burada ermənin adı, rolu olmayıb. Ermənilər soyad sonluqlarının oxşarlığından istifadə edərək belə iddialar irəli sürüblər".
Q.Hacıyev əlavə etdi ki, Baqrat Qalstanyanın yekun mitinqin Avarayr döyüşünün ildönümü tarixində keçiriləcəyini deməsinin arxasında növbəti saxtakarlıq cəhdi durur. "Avarayr döyüşünün ermənilərə heç bir aidiyyəti olmadığı faktdır, onların yazdıqları saxta məlumatlar heç zaman gerçəyi ört-basdır edə bilməz. Saxta keşiş özü də bilir ki, Avarayr döyüşündə tərəflərdən biri ermənilər yox, albanlar olub, amma yenə də yalanından qalmayıb. Bir məqamı da deyim ki, alban irsini erməni kilsəsi qəsb edib və bütün nə varsa öz adlarına çıxırlar. Avarayr döyüşü barədə saxta tarix düzəldən ermənilər bununla özlərinə təsəlli verirlər. O ki qaldı indiki həssas məqamda Avarayr döyüşünün gündəmə gətirilməsinə, erməni keşişin bunu hansı niyyətlə etdiyi məlum deyil. Bütün hallarda bu tarixi saxtakarlıqdır" - deyə Q.Hacıyev qeyd etdi.
İradə SARIYEVA
