Gürcüstanda hakimiyyət yenidən dəyişir - Qərbin "yeni Saakaşvili planı"...
Məlum olduğu kimi, Gürcüstan parlamenti hakim "Gürcü Arzusu-Demokratik Gürcüstan" partiyasının təqdim etdiyi "Xarici təsirin şəffaflığı haqqında" qanun layihəsini üçüncü oxunuşda qəbul edib. Bununla da ölkədə ciddi narazılığa və qarşıdurmaya səbəb olan qanun layihəsi qəbul edilib və yaxın bir neçə gün ərzində təsdiqlənmək üçün prezident Salome Zurabişviliyə təqdim olunacaq.
Qeyd edək ki, "Xarici təsirin şəffaflığı haqqında" qanun layihəsinin qəbul edilməsindən sonra Tiflisdə mitinq iştirakçıları ilə polis arasında qarşıdurma yaşanıb, iğtişaşlar baş verib. Bu, hələ də davam edir. Gürcüstan polisi iğtişaşçıların qarşısını almağa çalışır. Bunlar fonunda ABŞ və Avropa İttifaqı Gürcüstan rəhbərliyini xarici agentlər haqqında qanuna görə sanksiyalar tətbiq etməklə hədələyir, çünki onların fikrincə, bu, demokratiya prinsiplərinə ziddir. Tiflis meri Kaxa Kaladzenin dediyi kimi, Qərb başa düşmür ki, gürcü liderləri ilə belə danışmaq olmaz və əgər kimsə onları əvəz etmək istəyirsə, qoy seçkiləri gözləsin. Bu arada Rusiya hakimiyyəti hakim "Gürcü arzusu"na anlayış nümayiş etdirmək üçün əlindən gələni edir və dəstək verməyə çalışır. Hesab olunur ki, bu gedişlə Qərb Gürcüstanı Rusiyaya uduzacaq. Bu arada, qanun qəbul edildiyi vaxt Tiflisdə olan ABŞ Dövlət Departamentinin Avropa və Avrasiya məsələləri üzrə köməkçisi Ceyms O'Brayn bildirib ki, qanun layihəsi hazırkı formada Avropa və Avro-Atlantika dəyərlərinə uyğun gəlmir. Onun sözlərinə görə, ölkə hakimiyyəti onu yenidən yazmasa, ciddi fəsadlar yarana bilər: "Xarici agentlər haqqında qanun Aİ normaları ilə əlaqələndirilmədən irəliləsə və demokratiyaya zərbə vurularsa, dinc nümayişçilərə qarşı zorakılıq olarsa, ABŞ-dan məhdudiyyətlər gələcək. Bunlar, bu hərəkətlərə görə məsuliyyət daşıyan şəxslər və onların ailələri üçün maliyyə və səyahət məhdudiyyətləri olacaq". İlk addım olaraq, Vaşinqton Tiflisə 390 milyon dollarlıq yardım paketi ayırmaq qərarına yenidən baxacaq. O'Brayn xatırladıb ki, Gürcüstan Avropa İttifaqı və NATO-ya daxil olmaq istəyir, ona görə də onların standartlarına və qaydalarına əməl etməlidir. Hakimiyyət bu strukturlara inteqrasiyadan imtina edərsə, bütün bunları əks etdirən öz Konstitusiyasını pozacaq. Dövlət Departamentinin sözçüsü deyib: "Əgər qanun bu standartlara cavab vermək üçün dəyişdirilərsə, o, partnyorluğumuzu parçalamaq əvəzinə gücləndirəcək, mən hiss edirəm ki, bu, indi baş verir". Eyni zamanda o əmin edib ki, ABŞ-ın "Gürcü arzusu"nu alt-üst etmək və onun yerinə müxalifət partiyasını gətirmək vəzifəsi yoxdur. Öz növbəsində, Ağ Evin mətbuat katibi Karine Jan-Pyer bildirib ki, Vaşinqton Tiflislə münasibətlərinə əsaslı şəkildə yenidən baxmağa hazırdır. Dövlət Departamentinin mətbuat katibinin müavini Vedant Patel qeyd edib ki, Gürcüstan hakimiyyətinin hələ də xarici agentlər haqqında qanun üzərində işləmək üçün vaxtı var.
Avropa İttifaqında da anti-Gürcüstan sanksiyalarının tətbiqi ilə bağlı getdikcə israrlı çağırışlar səslənir. Məsələn, Estoniyanın xarici işlər naziri Marqus Tsahkna Aİ ilə Qafqaz Respublikası arasında vizasız rejimin ləğvini təklif edib. Almaniya, Danimarka, Polşa, Norveç və digər Avropa ölkələrinin xarici işlər nazirləri belə bir qanunla Gürcüstanın onların ailəsinə düşməyəcəyini bildiriblər. "Financial Times" öz mənbələrinə istinadən xəbər verir ki, Avropa İttifaqı xarici agentlər haqqında qanunun qüvvəyə minəcəyi təqdirdə Gürcüstanın bloka daxil olmaq ərizəsini qeyri-müəyyən müddətə dondurmağı planlaşdırır. Avropa Parlamentində yerlərin təxminən 11%-nə sahib olan Avropa Yaşılları Partiyası Gürcüstan hökumətini məsuliyyətə cəlb etməyə çağırıb: "Biz ümid edirik ki, oktyabr seçkiləri "Gürcü arzusu"nun hakimiyyətinə son qoyacaq". Bu arada Gürcüstan müxalifətinin bir hissəsi "Avropa Milli Müqavimət Platforması"nda birləşmək qərarına gəlib. Koalisiyaya artıq "Girchi – More Freedom", "Lelo", "Vahid Milli Hərəkat", "Axali" və "Agmashenebeli Strategy" daxildir. Onlar fikir ayrılıqlarını bir kənara qoyub, parlament seçkilərində "Gürcü arzusu"nu məğlub etmək üçün Zurabişvili ilə birgə çalışacaqlarına söz veriblər. Onların aksiyasında iştirak edən Çexiya, Polşa, Almaniya, Litva və Finlandiya parlamentlərinin xarici əlaqələr komitələrinin sədrləri də müxalifətçiləri dəstəkləyiblər. Almaniya təmsilçisi Mixael Roz hətta Gürcüstan hökumətini "kabus" adlandırıb. Baş nazir Kobaxidze bu simbiozu ölkəsinin xaricdən təzyiq altında olduğunun ən yaxşı təsdiqi hesab edir: "Təbii ki, kənar şəxslərin kollektiv "milli hərəkat" maraqları naminə Gürcüstanın daxili siyasətinə müdaxilə etməyə cəhd etməsi qətiyyən yolverilməzdir". Düzdür, parlamentin sədri Şalva Papuaşvili Litva, Latviya, Estoniya və İslandiya Xarici İşlər nazirliklərinin rəhbərləri ilə görüşdən sonra bildirib ki, qərbli həmkarlar qeyri-hökumət təşkilatlarının xaricdən maliyyələşdirilməsi sahəsində nizam-intizamın bərpa olunmasının zəruriliyi ilə bağlı razılığa gəliblər. Eyni zamanda, onun sözlərinə görə, hökumətin qanun layihəsinin məzmunu ilə bağlı şikayətləri var, lakin müxalifət öz təklifləri ilə çıxış edərsə, hələ ki, verilməmiş təkliflər düzəldilə bilər.
"Gürcü Arzusu" heç vaxt rəsmi olaraq Qərbdən Şərqə xarici siyasətin əksini elan etməyib. Lakin tərəflər artıq bunun baş verə biləcəyi xəttə yaxınlaşıblar. "Gürcü Arzusu" öz qanunlarına redaksiya xarakterli dəyişikliklərin edilməsinin mümkünlüyünə eyham vursa da ümumilikdə görünən odur ki, onların güzəştə getmək niyyəti yoxdur. İndi hər kəs iqtidar və müxalifətin seçkilərə hansı vəziyyətdə çatacağı barədə düşünür. Bütün bunların fonunda Gürcüstan hakimiyyətinə dəstək verən yeganə ölkə kimi Rusiya görünür. MDB Ölkələri İnstitutunun Qafqaz şöbəsinin müdiri Vladimir Novikov qeyd edir: "Gürcüstan hakimiyyəti ilə Qərb arasında qarşıdurmanın müddəti və kəskinləşmə dərəcəsini bir neçə parametr müəyyənləşdirəcək: Tiflis ilə Moskva arasında artıq baş verən münasibətlərin istiləşməsi, Gürcüstanın mühafizəkarlar qanadına qoşulmasının uğur dərəcəsi, ABŞ və Avropa İttifaqı ölkələrinin respublikaya təsirləri üçün mübarizə aparmağa hazır olması". Bundan əlavə, politoloq hesab edir ki, Gürcüstan vətəndaş cəmiyyətinin etirazı davam etdirmək imkanından çox şey asılı olacaq.
Nahid SALAYEV
