“Ədliyyəsi olmayan məmləkətdə tərəqqi olmaz, məmləkət irəliləməz”. Məqaləyə Fətəli Xan Xoyskidən sitat gətirməklə başlamaq heç də məqsədsiz deyil. Çünki Ədliyyə tarixi Fətəli Xan Xoyskinin hökümət başçısı, Xəlil bəy Xasməmmədovun isə ədliyyə naziri olduğu Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti ilə bağlıdır. Belə ki, 1918-cil ilin 28 mayında təsis olunan Ədliyyə Nazirliyinin əsasnaməsi 1918-ci il noyabr ayının 22-də təsdiq edilmişdir. Ümumilli lider, ulu öndər Heydər Əliyevin 2000-ci il noyabr ayının 11-də imzaladığı 566 №-li Sərəncamına əsasən hər il 22 noyabr Azərbaycanda Ədliyyə işçilərinin peşə bayramı kimi qeyd olunur.
Ədliyyə Nazirliyi yarandığı gündən keşməkeşli inkişaf yolu keçmişdir. SSRİ zamanında bir neçə dəfə ləğv olunan Ədliyyə Nazirliyinin inkişafındakı dönüş yolu birbaşa ulu öndər Heydər Əliyevin adı ilə bağlıdır. Belə ki, məhz ulu öndərin təşəbbüsü ilə Ədliyyə Nazirliyi 1970-ci ildə yenidən təsis olunmuşdur. Heydər Əliyevin bütün sahələrdə olduğu kimi ədliyyə sahəsində də apardığı islahatlar ədliyyə sisteminin inkişafının növbəti mərhələsinin başlanğıcına çevrildi. Bu tarixdən Ədliyyə sahəsində məhkəmə ekspertizası, notariat, məhkəmələrə təşkilati rəhbərlik və s. baxımından davamlı inkişafın əsası qoyuldu.
Ədliyyə sahəsində kadr hazırlığında mövcud olan problemlərin aradan qaldırılması Ulu öndərin diqqətində olan əsas məsələlərdən biri idi. Bu məqsədlə Heydər Əliyev çətin və məhdud şəraitdə ədliyyə sahəsində dünya təcrübəsinin öyrənilməsi məqsədilə xarici ölkələrə göndərilən nümayədə heyətinin tərkibinə Azərbaycan SSR Ədliyyə Nazirliyinin əməkdaşlarının da daxil edilməsinə nail olmuşdu. Bu da öz növbəsində ədliyyə sahəsində peşə fəaliyyətinin təkmilləşdirilməsinə öz töhfəsini vermişdir.
Azərbaycan Respublikası müstəqillik qazandıqdan sonra çətin şəraitdə ölkəyə rəhbərlik etməyə başlayan ümumilli lider Heydər Əliyev bütün sahələrdə olduğu kimi ədliyyə sahəsində də mütərəqqi və davamlı islahatlar həyata keçirtməyə başladı. Bütün bunların nəticəsində Ədliyyə Nazirliyinin fəaliyyət istiqamətləri genişləndirildi.
Konstitusiya layihəsinin, hüquqi və normativ aktların hazırlanmasında, insan hüquqları vəazadlıqlarının təmin olunmasında Avropa standartlarının Azərbaycanda tətbiq olunması üçün Ədliyyə Nazirliyi öz səylərini əsirgəməyərək, gərgin əmək sərf etmişdir.
Ulu öndərin ədliyyə orqanlarında əsasını qoyduğu inkişaf yolunu Prezident İlham Əliyev layiqincə davam etdirir. Prezident İlham Əliyevin ədliyyə sahəsində novatorluğu özünü 2006-cı ildən Ədliyyə Nazirliyinin hüquq-mühafizə orqanlarının siyasına əlavə edilməsində,"Ədliyyə orqanlarının inkişafı haqqında" 17 avqust 2006-cı il tarixli Fərmanın imzalanmasında, Azərbaycan ədliyyəsinin inkişafına dair 2009-2013-cü illər üçün Dövlət Proqramı" və “Azərbaycan ədliyyəsinin inkişafına dair 2019–2023-cü illər üçün Dövlət Proqramı”nın təsdiq edilməsində və s.-də büruzə verir. Bu illər ərzində ədliyyə orqanların işə qəbulun müsabiqə əsasında həyata keçirilməsi, Ədliyyə Nazirliyi normativ hüquqi və normativ xarakterli aktlarının rəsmi mətnini özündə əks etdirən elektron məlumat bazası www.e-qanun.az-ın, elektron məhkəmə və elektron notariat portallarının yaradılması həm müasir İKT texnologiyalarının ədliyyə sahəsində tətbiqini stimullaşdırır, həm də korrupsiya və rüşvətxorluq kimi mənfi halların aradan qaldırılmasına şərait yaradır və son nəticədə hüquq islahatlarını əməli şəkildə təsdiq edir.
Müstəqillik illərində ərazi bütövlüyümüz, müstəqilliyimiz, sərhədlərimizin toxunulmazlığı, suverenliyimizin təmin olunması üçün Ədliyyə Nazirliyinin, tabe qurumlarının, xüsusilə də Ədliyyə Nazirliyi Penitensiar xidmətin Mühafizə alayıının əməkdaşları öz canlarını əsirgəməmişdir. Şəhid olmuş ədliyyə əməkdaşlarından 7-si Azərbaycan Respublikası Prezidentinin müvafiq sərəncamları ilə Azərbaycan Respublikasının “Milli Qəhrəmanı” fəxri adına layiq görülmüşdür. 2020-ci il sentyabr ayının 27-də başlanan Vətən müharibəsindəədliyyə əməkdaşları da könüllü şəkildə iştirak etmişdir. Onlardan Ədliyyə Nazirliyinin aparatının işçisi ədliyyə kapitanı Ruhin Xəlilov şəhidlik zirvəsinə ucalmışdır. Müharibə başlayan gündən nazriliyin Tibb Baş idarəsinin həkimləri fəal şəkildə döyüş bölgələrində yaralı əsgər və zabitlərin müalicə olunmasında misilsiz xidmətlər göstərmişdir. Bundan başqa müharibə dövründə ədliyyə əməkdaşları könüllü şəkildə Silahlı Qüvvələrə yardım Fonduna maddi və cəbhə bölgəsinə isə ərzaq, tibbi ləvazimatlar və s. şəklində yardımlar göndərmişdir. Müharibə bitdikdən sonra YAŞAT və Qarabağ Dirçəliş Fondlarına isə könüllü şəkildə maddi vəsait köçürülmüş, nazirlik tərəfindən işğaldan azad edilmiş Zəngilan rayonunda əkilməsi üçün Qarabağ Dirçəliş Fonduna 1000 ədəd ağac ianə edilmişdir. Şəhid ailələri və müharibə iştirakçıları Ədliyyə nazriliyinin daimi diqqət və qayğısı ilə əhatə olunmuşdur. Belə ki, Şəhid Ruhin Xəlilovun həyat yoldaşı ədliyyə orqanlarında işə qəbul olunmuş, müharibə iştirakçıları vəzifədə irəli çəkilmişdir. Hal hazırda Penitensiar xidmətin mühafizə alayında müddətli həqiqi hərbi xidmət keçən Vətən müharibəsi zamanı ailə üzvlərindən şəhid və qazi olan əməkdaşlar və əsgərlər rəhbərliyin daim diqqət və qayğısı əhatəsindədir.
Ölkədə hüquqi bərabərliyin əsas təminatçılarından biri olan Ədliyyə Nazirliyi bundan sonra da ərazi bütövlüyümüzün, suverenliyimizin, hüququn aliliyinin təmin olunması istiqamətində əməli fəaliyyətlərini ləyaqətlə davam etdirəcəkdir!
Əfqan NƏBİYEV
Ədliyyə Nazirliyi Penitensiar xidmətin
Mühafizə alayının tərbiyə işləri üzrə müavini,
ədliyyə polkovnik-leytenantı
