Putinin Qarabağda qanunsuz erməni silahlıları barədə danışmamasının səbəbləri...
Rusiya prezidenti Vladimir Putin "Valday" Beynəlxalq Diskussiya Klubunun iclasında 10 noyabr razılaşması ilə bağlı Azərbaycan və Ermənistan dövlət başçılarının addımını müdrik qərar kimi dəyərləndirdi. Onun fikrincə, hadisələrin bütün faciələrinə baxmayaraq, onlar bir anlıq siyasi vəziyyətdən yuxarı qalxmağı və çox məsuliyyətli qərar qəbul etməyi bacarıb.
Putin, həmçinin, kommunikasiyalarla bağlı müsbət fikirlər səsləndirib: “Burada hamının marağı var. Azərbaycan Naxçıvanla normal əlaqəni qurmaqda, kommunikasiyaların açılmasında maraqlıdır və bu, Ermənistanın qarşısında duran ilkin vəzifələrdən biridir - effektiv iqtisadi mühüt yaratmaq, bölgədə effektiv qarşılıqlı əlaqə - gələcəkdə Azərbaycanla da yaratmaq, prinsipcə, Ermənistan bunda maraqlıdır, Türkiyə ilə münasibətləri normallaşdırmaq, onları müasir hala gətirmək”.
Ancaq maraqlıdır ki, tədbirdə Putin Qarabağdan qanunsuz erməni silahlı birləşmələrinin çıxarılması ilə bağlı heç nə demədi. Halbuki, 10 noyabr Bəyanatının 4-cü bəndində həmin birləşmələrin Qarabağı tərk etməsi öz əksini tapıb.
Maraqlıdır, Putin bu barədə niyə danışmadı?
- “...Paşinyan bundan öz məqsədləri üçün istifadə edərdi”
Sözügedən məsələ ilə bağlı fikirlərini “Bakı-Xəbər”lə bölüşən politoloq Elşən Manafov buna bir neçə prizmadan yanaşdı: “Rusiya prezidenti Vladimir Putinin “Valday klubunda” Qarabag probleminin perspektiv həlli barədə açıqlamaları Rusiyanın bölgədə yaranan yeni geosiyasi reallıqlara mövqe və baxışlarının izhları baxımından böyük marağa səbəb olub. Rusiya mövcud problemin, habelə bölgədə nəqliyyat kommunikasiya xətlərinin və dəhlizlərinin açilması üçün Rusiyanın moderatorluğu ilə munaqişə tərəflərinin siyasi uzaqgörənlik və iradə numayiş etdirmələrinin kifayət olacagını bəyan edib. Bu mesaj bölgədə münaqişə tərəfi olan dövlətlərin siyasi elitaları ilə bahəm, həm də bölgədəki yeni geosiyasi reallıqlardan məmnun qalmayan Qərbin, xususilə ABŞ-ın siyasi rəhbərliyinə ünvanlanıb. Putin çox böyuk eyhamla bölgədə məhz Rusiyanın daha ciddi və çeşidli təsir imkanlarına malik olması amillərinə diqqət çəkərək, Qərbi Rusiyanin iradəsi və iştirakı olmadan bölgə ilə baglı hər hansi geosiyasi layihələr uzərində işləməkdən çəkindirir. Azərbaycan və Ermənistan arasında sərhədlərin delimitasiyası ilə bağlı məsələlərə toxunarkən Rusiya prezidenti bununla bağlı dəqiq xəritələrin Rusiya SQ-nin Baş qərargahında olduğunu bildirdi. Sərhəd məsələlərində yarana biləcək mubahisəli məsələlərin həlli zamanı tərəflərin qarşılıqlı güzəştə getməsinin vacibliyini vurğuladı. Bununla belə, tərəflər arasında sulh sazişinin əldə edilməsinin Dağlıq Qarabagin statusu ətrafında danışıqların gedişatından da asılı ola biləcəyi ilə bağlı məqamlara toxunmaqla Putin ATƏT-in Minsk Qrupu vasitəsilə danışıqların davam etdirilməsinə ehtiyac oldugunu söyləyir. Putin həmin silahlı birləşmələr barəsində danışsaydı, bu, Ermənistanın narazılığına səbəb olardı. Zatən Ermənistanda müharibədən sonra Putindən narazı olanlar çoxdur. Sonra Paşinyan bundan öz məqsədləri üçün istifadə edərdi. Fikrimcə, bu səbəbdən sözügedən məsələnin üstündən sükutla keçdi. Beləliklə, Qərbdəki həmkarları ilə bahəm perspektivdə də bölgədəki proseslərə təsir imkanlarını saxlayacagının mesajını bölgə dövlətlərinin siyasi elitalarının nəzərinə çatdırır. Onların arasında region dövlətlərinin də olması anlaşılandır. Türkiyənin bölgə ilə bağlı siyasəti Rusiya ilə əməkdaşlıq formatı çərçivəsində həyata keçirildiyindən, Putin son vaxtlar İranın birtərəfli fəallığının Rusiyanı məmnun etməməsi ilə bağlı amillərə də çox böyük ustalıq və eyhamla toxunur. Əslində rəsmi Tehranı bölgədə gərginlik yarada biləcək hərəkətlərdən çəkinməyə çağırır”.
Politoloq hesab edir ki, Cənubi Qafqaz uğrunda geosiyasi mübarizə dayanmayıb.
Vidadi ORDAHALLI
