Putin delimitasiyanı ancaq Azərbaycan, Ermənistan və Rusiyanın üçtərəfli işinə çevirə biləcəkmi? - Qərbdən iddialar var
Məlum olduğu kimi, bu günlərdə Rusiya prezidenti Vladimir Putin “Valday” Beynəlxalq Diskussiya Klubunun iclasında Qarabağla bağlı bir sıra məsələlərə toxunub.
Putin çox aqressiv tərzdə bildirib ki, Azərbaycanla Ermənistan arasımda sərhədlərin delimitasiyası və demarkasiyası yalnız Rusiyanın iştirakı ilə mümkündür: “İndi ən vacib məsələ sərhəddəki vəziyyəti nəhayət nizamlamaqdır. Əlbəttə ki, Rusiyanın iştirakı olmadan heç nə edilə bilməz. Burada, bəlkə də, hər iki tərəfdən başqa heç kimə ehtiyacımız yoxdur. Niyə? Çox sadə praqmatik məsələlər var. Xəritələr Rusiya ordusunun Baş Qərargahındadır. Sovet respublikaları arasındakı sərhədin sovet dövründə necə olduğunu göstərən xəritələr. Bu sənədlərə əsaslanaraq hər iki tərəf sakitçə oturmalıdır... Orada da qarşılıqlı güzəşt tələb edən məsələlər var. Bunu etmək olar, ya yox? Mümkündür”.
O da məlumdur ki, Avropa İttifaqı, ABŞ, ATƏT delimitasiya məsələsində öz vasitəçiliyini təklif edir. Qeyd edirlər ki, delimitasiya və demarkasiya ilə bağlı onların yaxşı mütəxəssisləri, bu sahədə təcrübələri var. Ancaq Putinin açıqlamasından belə məlum olur ki, Rusiya delimitasiya prosesində digər tərəflərin iştirakını qəti şəkildə istəmir. O baxımdan maraqlıdır, nəzərə alsaq ki, yuxarıda adı çəkilən tərəflər də delimitasiya prosesində iştirak etmək istəyir, o zaman bu perspektiv necə olacaq?
- “Delimitasiya işlərinə hansı tərəfin qatılıb-qatılmaması siyasi münasibətlərdən və proseslərin gedişindən asılı olacaq”
Məsələyə münasibət bildirən hərbi ekspert Ramil Məmmədlinin fikrincə, sözügedən məsələdə hər şey Rusiyanın istəyindən asılı olmayacaq: “Bəli, Putinin açıqlamasından belə məlum oldu ki, Rusiya digər tərəflərin bu məsələdə iştirakına qarşıdır. Bu, əsasən Moskvanın siyasi maraqları ilə bağlıdır. Məsələ ondadır ki, Kreml hansısa tərəfin Qarabağ tənzimləməsində, xüsusən də sərhədlərin delemitasiyasında iştirakını istəmir. Bu əsasən onunla əlaqədardır ki, Rusiya Cənubi Qafqazdan sıxışdırılacağından çox ehtiyat edir. Hesab edirlər ki, bu minvalla Qərbin Qarabağ tənzimlənməsində rolu artacaq. Ancaq o da var ki, delimitasiya və demarkasiya məsələlərində digər tərəflərin iştirakı Azərbaycan və Ermənistandan asılıdır. Əgər adı çəkilən tərəflər bununla bağlı qərar versələr, o zaman Rusiya bunu əngəlləyə bilməyəcək. Düzdür, Azərbaycan-Ermənistan sərhədi ilə bağlı xəritələr Rusiya Müdafiə Nazirliyindədir. Ancaq onu da nəzərə almaq lazımdır ki, Qərbin delimitasiya və demarkasiya ilə bağlı texnoloji imkanları genişdir. Bununla bağlı fərqli yanaşmaları var. Hesab edirəm ki, bütün bunların uzlaşdırılması faydalı ola bilər. Ancaq delimitasiya işlərinə bundan sonra hansı tərəfin qatılıb-qatılmaması siyasi münasibətlərdən və proseslərin gedişindən asılı olacaq. İndidən qəti proqnoz vermək çətindir”.
Hərbi ekspert hesab edir ki, delemitasiya işləri vaxt aparan prosesdir.
Vidadi ORDAHALLI
