Akif Nəsirli: “Əgər layihələr plan üzrə 2027-ci ilə qədər tam gücü ilə işləsə...”
Maliyyə Nazirliyinin yaxın 4 il üçün açıqladığı Ortamüddətli Xərclər Çərçivəsində mühüm iqtisadi layihələr barədə məlumatlar əksini tapıb. Nazirliyin hazırladığı sənədə əsasən, Azərbaycanda növbəti iki il ərzində 10 günəş və külək elektrik stansiyasının istismara verilməsi planlaşdırılır.
Məlumata görə, beynəlxalq maliyyə təşkilatlarının iştirakı ilə həyata keçirilən və ümumi investisiya dəyəri 2,7 milyard ABŞ dolları olan bu layihələr nəticəsində bərpaolunan enerji mənbələrinin ümumi enerji istehsalında payının 2027-ci ildə 33,7 %-ə, 2030-cu ildə isə 38 %-ə çatdırılması nəzərdə tutulur. Bununla da, 2027-ci ilə qədər Azərbaycanın quraşdırılmış enerji gücündə bərpa olunan enerji mənbələrinin payının 33,7 %-ə, 2030-cu ildə 38 %-ə və 2035-ci ildə isə 42,5 %-ə çatması planlaşdırılır.
Bunlar nə qədər real hədəflər hesab edilə bilər?
“Azərbaycan elektrik enerjisi istehsalında bərpaolunan mənbələrin payını 33–35%-ə...”
Liberal İqtisadçıllar Birliyinin sədri, ekspert Akif Nəsirli “Bakı-Xəbər”ə bildirdi ki, bu layihənin, yəni 10 günəş və külək elektrik stansiyasının inşasının Azərbaycan iqtisadiyyatına və ekologiyasına təsiri çoxşaxəlidir: “Həm qısamüddətli, həm də uzunmüddətli faydalar vəd edir.
1. İqtisadi təsirlər
a) Enerji idxalının azalması
Bərpaolunan mənbələr sayəsində daxili enerji istehsalı artacaq.
Bu, xüsusilə qazın ixrac üçün daha çox qalmasına imkan yaradacaq, yəni daxildə elektrik üçün az qaz istifadə ediləcək.
Nəticədə, xarici valyuta gəlirləri artacaq.
b) Yeni iş yerləri və yerli istehsalın stimullaşması
Tikinti mərhələsində minlərlə müvəqqəti iş yeri, istismar mərhələsində isə yüzlərlə daimi iş yeri yaranacaq.
Yerli texniki xidmət, mühəndislik və logistika sektoru da canlanacaq.
c) Enerji diversifikasiyası və risqlərin azalması
Azərbaycan uzun illər enerji balansında təbii qazdan asılı olub.
Günəş və külək stansiyaları bu asılılığı azaldır və enerji təhlükəsizliyini möhkəmləndirir.
d) İnvestisiya cəlbediciliyinin artması
2,7 milyard dollarlıq layihələr xarici investorlar üçün “etimad siqnalı”dır.
Bərpaolunan enerji infrastrukturu ölkəyə yaşıl texnologiyalar və beynəlxalq maliyyə axınlarını cəlb edə bilər.
2. Ekoloji faydalar
a) Karbon emissiyalarının azalması
Bu 10 stansiya istismara veriləndən sonra ildə 3-4 milyon ton CO₂ emissiyasını azalda bilər (təxmini beynəlxalq göstəricilərə əsasən).
Bu, minlərlə avtomobilin atmosferə atdığı qazlara ekvivalent bir azalmadır.
b) Hava keyfiyyətinin yaxşılaşması
Qaz və mazutla işləyən elektrik stansiyalarının payı azaldıqca havadakı zərərli maddələrin səviyyəsi aşağı düşəcək.
Bu da səhiyyə xərclərinin azalmasına və əhalinin həyat keyfiyyətinin yüksəlməsinə səbəb olacaq.
c) Su resurslarına qənaət
Külək və günəş enerjisi istehsalında demək olar ki, su sərf olunmur, halbuki istilik elektrik stansiyaları üçün çoxlu su tələb olunur”.
A.Nəsirli qeyd etdi ki, bu, xüsusilə quraq bölgələr üçün mühüm üstünlükdür.
Ümumi nəticəyə gəlincə, A.Nəsirli “Əgər layihələr plan üzrə 2027-ci ilə qədər tam gücü ilə işləsə, Azərbaycan elektrik enerjisi istehsalında bərpaolunan mənbələrin payını 33–35%-ə, qaz ixrac gəlirlərini isə 200–300 milyon dollar artıra bilər (ildə təxmini hesabla) və eyni zamanda Paris İqlim Razılaşmasında qoyulan iqlim hədəflərinə yaxınlaşmış olar”-deyə bildirdi.
İradə SARIYEVA
