Rəşad Həsənov: “Sosial müavinətlərdən illik xidmət haqqının tutulması doğru deyil”
Bu ildən bəzi banklar sosial müavinət alan vətəndaşların hesablarından illik xidmət haqqı çıxırlar. Bu, əhalinin sosial cəhətdən həssas qrupları arasında müəyyən narazılıq yaradır.
Sosial müavinətlərdən illik xidmət haqqının tutulması qanunauyğundurmu? Bu qayda qanunauyğundursa, niyə bu ildən tətbiq edilməyə başlayıb?
- “...vətəndaşların hesabına formalaşması istiqamətində mövqe ortaya qoyub”
Məsələ ilə bağlı fikir bildirən iqtisadçı-ekspert Rəşad Həsənov qeyd etdi ki, sosial müavinətlərdən illik xidmət haqqının tutulması doğru deyil: “Bunu dövlət ödəməlidir. Təbii ki, banklar hər hansı dövlət qurumuna müvafiq xidməti təqdim etməyə borclu deyillər. Çünki bankın infrastrukturundan istifadə olunur. Bank həmin infrastrukturun, proqram təminatının saxlanmasına, inkassasiya (daşınma) prosesinin həyata keçirilməsinə xərc çəkir. Bunun müqabilində, təbii ki, bank qazanc əldə etməlidir və maliyyə qurumunun xərcləri kompensasiya olunmalıdır. Amma bu xərclərin aidiyyəti qurum tərəfindən kompensasiya olunması daha qanuni, eyni zamanda, məntiqlidir”.
Həmsöhbətimiz onu da əlavə etdi ki, banklara ötürülən dövlət xidmətlərinin xərclərinin kompensasiyası ilə bağlı mexanizmlər mövcuddur: “Dövlət özü həmin xidmətləri banklardan almalı və xidmət haqqını ödəməlidir. Bir çox sahədə olduğu kimi, bu sahədə də 2021-ci ildən etibarən, xüsusilə postmüharibə dövründə yaranmış situasiyaya uyğun olaraq, hökumət müvafiq xərclərin dövlət vəsaiti hesabına deyil, vətəndaşların hesabına formalaşması istiqamətində mövqe ortaya qoyub. Təbii ki, bununla bağlı aidiyyəti qurumlar açıqlama verməli, bu istiqamətdə qəbul edilən qərarlar ictimailəşdirilməlidir”.
Həmsöhbətimiz onu da əlavə etdi ki, bankların təqdim etdiyi xidmətlərə görə xidmət haqqı tutması normal bir situasiyadır: “2010-2017-ci illər ərzində bankların gəlirlərinin strukturuna baxsaq görərik ki, gəlirlərinin təxminən 24 faizi məhz göstərdikləri xidmətlər müqabilində əldə etdikləri gəlirdən formalaşıb. Bankların funksiyası bundan ibarətdir. Kart hesabına görə illik xidmət haqqının çıxılması bankdan banka fərqlənir. Hər bir bankın özünün kredit, xidmətlər üzrə strategiyası və eləcə də özünün müraciət etdiyi sosial qruplar var. Banklar öz siyasətini məhz bu parametrlər nəzərə alınmaqla formalaşdırır”.
Günel CƏLİLOVA
