Ermənistanda dövlət adından ittiham - "kilsə ruslara işləyir"...
Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyan öz komandasına bildirib ki, erməni kilsəsi Moskvanın göstərişi ilə hərəkət edir. Bu barədə məlumat “Qraparak” qəzeti tərəfindən yayımlanıb.
Nəşr qeyd edir ki, Paşinyanın “antikilsə” kampaniyası parlament fraksiyalarının bəzi nümayəndələrinin narazılığına səbəb olur. İddialara görə, baş nazir həmkarlarına “din adamlarının canına qorxu salmaq” istədiyini deyib. Nəşr yazır ki, Paşinyan ruhanilərə münasibətinə haqq qazandırmaq üçün öz komandasına bildirib ki, Rusiya Erməni Apostol Kilsəsinə hakimiyyətlə “döyüşməyi” əmr edib. Paşinyanın sözlərinə görə, ötən il ruhanilərin siyasətdə təsiri erməni etiraz hərəkatının lideri Baqrat Qalstanyan, indi isə Erməni Apostol Kilsəsi vasitəsilə həyata keçirilir. Bu arada Nikol Paşinyan “Feysbuk” hesabında daha bir qalmaqallı paylaşım edib: “Mənim qavrayışıma görə, bütün ermənilərin katolikosu danılmaz bir nüfuz sahibi, ədalətin sarsılmaz müdafiəçisi, həqiqətin tükənməz mənbəyidir. Mən inana bilmirəm ki, bütün ermənilərin katolikosu həqiqəti boğan bir şəxs rolunda çıxış edə bilər. Mən inana bilmirəm ki, onun dilindən həqiqətdən başqa bir şey çıxa bilər”. O, Qaregenin məsələyə açıqlama gətirməli olduğunu deyib: “Qoy, II Qaregin özü aydınlıq gətirsin: o, subaylıq andını pozubmu və onun uşağı varmı? Biz - onun mənsub olduğu kilsənin ardıcılları - həqiqəti ondan eşitmək hüququna malikik”. Qeyd edək ki, bir müddət öncə Nikol Paşinyan kilsə nümayəndəsinin dayısının arvadı ilə gizli eşq yaşamaqda ittiham edərək, senzuradankənar ifadələrlə təhqir etmişdi. Bundan sonra kilsə və hökumət münasibətlərində gərginlik açıq müstəviyə keçdi. Hökumət üzvləri isə Paşinyanın əlində fakt olduğuna eyham vurdular. Paşinyan da növbəti açıqlamasında kilsənin rəhbərliyində olanların “subaylıq andını pozmasından” bəhs etmişdi. Bunun ardınca Paşinyan belə bir məsələyə diqqət çəkmişdi: “Əgər məlum olsa ki, II Qaregin həqiqətən də subaylıq əhdini pozub və uşağı var, o zaman o, bütün ermənilərin katolikosu ola bilməz.Hər kəsin şəxsi və ailə həyatının gizliliyinə hörmətlə yanaşaraq bunu bəyan edirəm, lakin bütün ermənilərin katolikosunun belə bir şəxsi həyatı ola bilməz. Mən bu məsələni Erməni Apostol Kilsəsinin ardıcılı kimi qaldırıram, çünki mən mənəvi təhlükəsizlik məsələsini görürəm, bunu həm də Ermənistanın baş naziri kimi deyirəm, çünki dövlət təhlükəsizliyi məsələsini görürəm. Müqəddəs Eçmiədzin bu vəziyyətlə bağlı mövqe bildirməlidir, bundan sonra məsələyə daha ətraflı aydınlıq gətiriləcək”. İndi Paşinyana yaxın media orqanları keşişləri fırıldaqçılıqda ittiham edir, bir sıra dini xadimlərin siyasətə qarışdığını, hətta bəzi hallarda dövlətin sabitliyini pozmağa çalışdığını bildirir. Onu da qeyd edək ki, Erməni Apostol Kilsəsində və digər bir çox pravoslav ənənəli kilsələrdə ruhani olmaq istəyən şəxslər subaylıq andı içirlər, yəni cinsi münasibətdən və ailə həyatı qurmaqdan imtina edirlər. Bu addım onların dini həyatlarına tam həsr olunmaları, maddi və ailəvi məsuliyyətlərdən uzaq qalaraq xidmətlərini yalnız Tanrıya yönəltmələri məqsədi daşıyır. Subaylıq andının pozulması, yəni ailə qurmaq və övlad sahibi olmaq kilsə qanunvericiliyinə ziddir. İndiki vəziyyətdə ekpertlər mövcud gedişatın Ermənistanda dini təsisatların siyasi sahədəki rolunun daha da azaldılmasına yönəlmiş uzunmüddətli strategiyanın tərkib hissəsi olduğunu bildirir.
Baş verənlərlə bağlı erməni jurnalist Natali Aleksanyan da olduqca maraqlı fikirlər səsləndirib. Ermənistanda kilsə ilə iqtidar arasında böyüyən gərginliyi şərh edən Aleksanyan, kilsənin sülhə deyil, xaosa xidmət etdiyini bildirib. O hesab edir ki, vəziyyətin normallaşması üçün Ermənistan konstitutsiyasında kilsə ilə bağlı müddəalara dəyişiklik edilməlidir: “Bütün bu vəziyyətin kökündə Ermənistan Konstitusiyası dayanır. Konstitusiya Erməni Apostol Kilsəsi ilə dövlət arasında xüsusi münasibətləri təsbit edir və onları faktiki olaraq bərabərhüquqlu tərəfdaşlara çevirir. Nəticədə, Kilsə böyük imtiyazlar əldə edir, məsuliyyətdən azad olunur və faktiki olaraq “dövlət içində dövlət”ə çevrilir. Özünə yalnız dövlətə məxsus olan səlahiyyətləri mənimsəyir”. Aleksanyan “bizimmedia”ya bildirib ki, kilsə daxili qərarlarına əsaslanaraq özünü Ermənistan ərazisində hüquqi şəxs elan edir, özəlləşdirmə və kommersiya fəaliyyəti hüququ qazanır, lakin vergi ödəmir və digər qanuni öhdəlikləri yerinə yetirmir: “Bu vəziyyət parazit kimi Ermənistan dövlətinin bədənində kök salıb. Kilsə dövlətin resursları ilə qidalanır, lakin onun inkişafında iştirak etmir. Üstəlik, hakimiyyət Robert Köçəryanın maraqlarına zidd addım atdığı an, bu sistem ölkədə qanunsuz dövlət çevrilişinə cəhd etməyə başlayır. Qeyd edim ki, Ktritç Nersisyan və ətrafının bu gün faydalandığı imtiyazlar məhz Robert Köçəryanın və onun komandasının əli ilə konstitusiyada təsbit olunmuşdu. Beləliklə, biz yalnız bir siyasi gücə xidmət edən qapalı hüquqi problemlə qarşı-qarşıyayıq. Mövcud konstitusiya ilə bu problemi aradan qaldırmaq demək olar ki, mümkün deyil”. O qeyd edir ki, kilsə ölkədə daxili vəziyyəti uzunmüddətli perspektivdə ciddi şəkildə pozmaq gücünə malikdir, xüsusən də qarşıdan gələn parlament seçkiləri nəzərə alınarsa, bu ehtimal var: “Hər halda, əgər baş nazir həqiqətən də Ermənistan dövlətçiliyini gücləndirmək niyyətindədirsə, o zaman bu, “dövlət içində dövlət” problemini mütləq həll etməlidir. Əslində onun qarşısında yalnız bir yol var: konstitusiyanın yenidən gözdən keçirilməsi və Erməni Apostol Kilsəsinin şəffaf hüquqi müstəviyə çıxarılması. Beləliklə o, hüquqi dövlətdə fəaliyyət göstərən digər təşkilatlar kimi eyni qanunlara tabe olmalıdır”. Xatırladaq ki, Nikol Paşinyanla erməni kilsəsi arasında münasibətlər son illərdə, xüsusən də hökumət nümayəndələrinin II Qareginin istefasını tələb etməsindən və onun 44 günlük müharibədə Azərbaycana məğlubiyyətə görə Ermənistan hakimiyyətini kəskin tənqid etməsi səbəbindən pisləşib.
Nahid SALAYEV
