Azərbaycanla sülhə maneçilik kilsənin "evini yıxdı"…
Gələn il keçiriləcək parlament seçkilərinə qədər Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyan əsas rəqiblərindən biri hesab etdiyi kilsəni sıradan çıxarmaqda israrlı görünür. Elə bu səbəbdən də kilsəyə qarşı hücumlarını davam etdirir. Bəzi keşişlərin evli olması məsələsi isə bu məsələdə Paşiyanın əlinə əlavə hücum arqumentləri verib.
O, yenidən Erməni Apostol Kilsəsinin subaylıq andının pozulması ilə murdarlandığını qeyd edib: “Yüksək rütbəli ruhanilərin bir hissəsi başa düşmür ki, Erməni Apostol Kilsəsi xalqın kilsəsidir, hər birimizin kilsəsidir. Subaylıq andını pozan ruhanilər mənəvi xidmətə davam edə bilməzlər”.Qeyd edək ki, Nikol Paşinyan artıq bir müddətdir erməni kilsəsini tənqid edir. O, katolikos II Qareginin subaylıq andını pozub-pozmadığı sualına dərhal cavab tələb edir. Paşinyan qeyd edib ki, II Qareginin övladı varsa, o, bütün ermənilərin katolikosu ola bilməz. Erməni Apostol Kilsəsinin bəyanatında isə qeyd edilir ki, baş nazir dövlət xadiminə yaraşmayan dil, təhqir və ittihamlarla kilsəyə qarşı növbəti kampaniyaya başlayıb: “Özünü qanundan üstün tutaraq, ədəbsiz ifadələrlə dolu yazıları nəzakətin əsas standartlarından məhrumdur, fundamental insan hüquqlarını pozur, dindarların dini hisslərini kobud şəkildə təhqir edir. Bu mövqe açıq-aydın onun siyasi məqsədlərini əks etdirir”. Keşişlər Paşinyanın kilsə əleyhinə kampaniyasının Ermənistan dövlətçiliyini və dünya ermənilərini təhdid etdiyini, cəmiyyəti parçaladığını, milli ruhu zəiflətdiyini vurğulayırlar. Bununla bağlı Erməni Apostol Kilsəsi “səlahiyyətli dövlət orqanlarını” Paşinyanın kilsə əleyhinə kampaniyasını dayandırmağa çağırıb. Onlar həmçinin dindarlardan milli təməllərin sarsıdılmasının qarşısını almaq üçün birləşməyi xahiş ediblər.
Düzdür, bu, Paşinyanda o qədər də təsir etmir. Əvvəlki kimi o, bir daha kilsədən katolikosun subaylıq andını pozub-pozmadığını izah etməyi tələb edir: “Erməni Apostol Kilsəsi II Qareginin subaylıq andını pozub-pozmadığını və övladının olub-olmadığını aydın şəkildə izah etməlidir. Bu məsələyə təcili aydınlıq gətirilməlidir”. Bunun fonunda “Joxovurd” qəzeti Baş Prokurorluğa və İstintaq Komitəsinə sorğular göndərərək, Paşinyanın açıqlama verməklə kifayətləndiyini, yoxsa Erməni Apostol Kilsəsinin nümayəndələrinə qarşı artıq rəsmi araşdırmaya başlayıb-başlamadığını dəqiqləşdirmək istəyib. Hüquq-mühafizə orqanlarından bildirilib ki, hazırda din xadimlərinə qarşı uşaqlara qarşı zorakılıq və ya subaylıq andının pozulması ilə bağlı cinayət işi açılmayıb. İstintaq Komitəsinin xatırlatdığı kimi, sonuncu ümumiyyətlə cinayət deyil. Bununla belə, “Joxovurd” Paşinyanın keşişlərə böhtan atmasını istisna etmir: “Nə üçün Paşinyan kilsəni yenidən “xatırladığını” təxmin etmək çətin deyil: onun seçki kampaniyası artıq başlayıb və “keçmiş quldurlar” mövzusu aktuallığını itirdiyindən o, kilsəni “anti-qəhrəman” kimi tapıb, burada vətəndaşları maraqlandıracaq bir çox sirli şeylər var”.
MDB Ölkələri İnstitutunun Ermənistan bölməsinin rəhbəri Aleksandr Markarov bildirib ki, kilsə ilə Paşinyan hökuməti arasında münaqişə yeni deyil, lakin baş nazirin bununla bağlı böyük planları var: “Hələ 2018-ci ildə “Yeni hökumət - yeni kilsə” şüarı ortaya çıxdı, lakin o zaman keşişləri nəzarətə götürmək mümkün olmadı. Hazırda Erməni Apostol Kilsəsi Ermənistanda ən yüksək etimad reytinqlərindən birinə sahibdir və Paşinyanla mübarizədə müxalifəti müəyyən dərəcədə dəstəkləyir. Bu baxımdan o, narahatdır ki, parlament seçkilərində kilsə müxalifətçilərini parlament seçkilərində kifayət qədər müxaliflərə səs verə bilər. Buna uyğun olaraq, Paşinyan katolikosa hücum etmək üçün subaylıq mövzusunu seçdi, lakin o, keşişləri korrupsiyada da ittiham edə bilərdi... Belə etmədi”. Ekspert onu da istisna etməyib ki, Paşinyan seçki kampaniyası ilə yanaşı, islahat strategiyasının tərkib hissəsi kimi kilsəyə də hücum edir: “Xüsusilə, baş nazir artıq Qarabağla vidalaşıb və Ermənistanın tarixinə yenidən baxıb. Erməni Apostol Kilsəsinə vurulan zərbə yeni Ermənistanın formalaşmasında üçüncü və sonuncu əngəli aradan qaldıra bilər”. belə fikirlər də səslənir ki, Paşinyan təzyiqləri davam etdirsə, keşişlərin bir hissəsi itaətsizliyə keçə bilər. Ölkə xaricində paralel kilsə strukturlarının yaradılması ehtimalı istisna deyil. Artıq diasporanın dəstəyi ilə “Millətin Ruhani Şurası” adlı layihə müzakirə olunur. İstənilən halda görünən odur ki, Ermənistan yeni bir vətəndaş qarşıdurması mərhələsinə qədəm qoyub. “Hraparak” qəzeti isə maraqlı bir məqama diqqət çəkərək yazır ki, Paşinyanın son zamanlar kilsə və bütün ermənilərin katolikosu II Qareginə qarşı təzyiqləri artırması təsadüfi deyil: “Görünür, Nikol Paşinyanın kilsə əleyhinə kampaniyası çərçivəsində parlamentdəki hakim “Vətəndaş Müqaviləsi” fraksiyası “Ermənistan Respublikası ilə Erməni Apostol Müqəddəs Kilsəsi arasında münasibətlər haqqında” qanuna dəyişiklik edilməsi məsələsini müzakirəyə çıxarmaq istəyir. “Müqəddəs kilsə” o deməkdir ki, dövlət kilsənin muxtariyyətini qəbul edir”. “Hraparak”ın fikrincə, Nikol Paşinyan müvafiq qanuna dəyişikliyə nail olmaqla, erməni kilsəsinin dövlətdən muxtariyyətinə son qoymaq istəyir. Həmçinin nəşr etiraf edir ki, erməni kilsəsi Azərbaycan və Ermənistan arasında sülh sazişinin imzalanmasının qəti əleyhinədir və baş nazir həm də daxildə sülh prosesinə mane olan bu əngəldən qurtulmaq niyyətindədir.
Samirə SƏFƏROVA
