ABŞ İran-İsrail müharibəsinə qərar verdi - bu həftə Şərq alova bürünəcək...
Dünyanın diqqəti yenə də İsrail və İran arasında artan gərginliyə, tərəflərin savaşa haçan başlayacağına yönəlib. İran rəsmilərinin açıqlamalarından belə bəlli olur ki, İran İsrailə hərbi zərbə endirməkdə israrlıdır. ABŞ və digər Qərb qüvvələrinin xəbərdarlığı da İranı dayandırmaq üçün yetərli olmayıb.
Elə bu fonda Birləşmiş Ştatlar bildirib ki, İran və yaxud onun Yaxın Şərqdəki proksiləri həftə ərzində İsrailə hücum edə bilərlər. Milli təhlükəsizlik sözçüsü Con Kirbi deyib ki, prezident Co Bayden Qərbdəki əsas müttəfiqlərlə vəziyyəti müzakirə edib. Onun sözlərinə görə, Vaşinqton İranın İsrailə tezliklə hücum edə biləcəyi barədə xəbərlərə ciddi yanaşır.
Xatırladaq ki, ABŞ və Avropa İttıfaqının terrorçu saydığı HƏMAS radikal qruplaşmasının siyasi lideri İsmayıl Haniyənin iyulun 31-də Tehranda qətlində İran İsraili ittiham edir və buna görə cavab verəcəyini bildirib. Bu isə regionda daha böyük münaqişənin başlaya biləcəyi ilə bağlı qorxu yaradıb. Con Kirbi bu fonda bildirib: "Ciddi hücumlara hazır olmalıyıq. Bu səbəbdən son bir neçə gündə regiondakı qüvvələr nisbətimizi gücləndirmişik. Regionda əhəmiyyətli sayda qüvvəmiz var. Son bir neçə gündə onların nisbətini müəyyən qədər dəyişmişik. Prezident əmindir ki, İsrailin müdafiəsinə kömək göstərməyə qadirik". Artan gərginlik fonunda Pentaqon Yaxın Şərqdə qüvvələrini gücləndirib. Vaşinqton müttəfiqi İsrailə dəstəyini dəfələrlə vurğulayıb. Britaniya, Fransa, Almaniya və İtaliya ilə birgə bəyanatda Ağ Ev bildirib: "İranın təcavüzünə və İranın dəstəklədiyi terrorçu qrupların hücumlarına qarşı İsrailin müdafiəsinə dəstəyimizi ifadə etdik". Bəyanat müəllifləri həmçinin İranı İsrailə qarşı hərbi hücumla bağlı davam edən təhdidləri azaltmağa çağırırlar. Almaniya kansleri Olaf Şolts və Britaniyanın baş naziri Kir Starmer İran prezidenti Məsud Pezeşkiana ayrı-ayrılıqda telefon zənglərində regionda hərbi gərginliyi qızışdırmaqdan çəkinməyə çağırıb. Vaşinqtonun Tehranla diplomatik münasibətləri yoxdur. Şoltsla danışıqdan sonra İranın rəsmi IRNA xəbər agentliyi prezident Pezeşkiana istinadla yazıb ki, İran bütün ölkələrlə təmasların genişlənməsini alqışlayır, problemləri danışıqlar yolu ilə həll etməyin gərəkdiyini vurğulayır, amma təzyiqə, sanksiyalara, qorxutma və təcavüzə boyun əyməyəcək. Pezeşkian deyib: "İran təcavüzkarlara beynəlxalq qaydalara uyğun şəkildə cavab verməyi öz hüququ sayır". Belə vəziyyətdə İsrail İrandan hücum risqinin artması səbəbindən kritik infrastrukturu gücləndirməyə başlayıb. "Bloomberg" bildirir ki, İran və ya onun regiondakı etibarlı qüvvələri tərəfindən artan hücum risqi ilə üzləşən İsrail kritik infrastrukturunu şaxələndirir və gücləndirir. Məlumata görə, İsrail rəsmiləri batareya ilə işləyən sirenləri əldə edib, xilasetmə xidmətləri isə, mobil rabitə ilə bağlı problemlər yaranması ehtimalına qarşılıq, peyk telefonları alıblar. Qeyd edək ki, daha əvvəl İsrailin müdafiə naziri Yoav Qalantın ABŞ-li həmkarı Lloyd Ostinlə söhbət apardığı söhbət zamanı İranın genişmiqyaslı hücuma hazırlaşdığı məlum olub.
"Axios" nəşri yazır ki, İran qoşunları indi apreldə İsrailə hücumdan əvvəlki aktivlik nümayiş etdirir: "İran raket və dronlarla təchiz olunmuş bölmələrdə mühüm hazırlıq işləri görüb, bu addımlar İranın apreldə İsrailə hücumundan əvvəl atdığı addımlara bənzəyir". Eyni zamanda nəşrin həmsöhbətlərindən biri deyib: "İranlılar açıq şəkildə bu hücumun apreldə həyata keçirdikləri hücumdan daha böyük olacağına dair bəyanatlarına əlavə olaraq, ciddi bir hücum həyata keçirmək əzminin siqnalları göndərirlər. Yaxın Şərqdəki ekspertlər əmindirlər ki, hər şey kritik nöqtəyə doğru gedir". "The Wall Street Journal" da öz mənbəyinə istinadən yazır ki, İsrail İran və Livanın "Hizbullah" qruplaşmasının ölkəyə zərbə endirəcəyi qorxusu ilə öz qoşunlarını yüksək hazırlıq vəziyyətinə gətirib. Nəşrin məlumatına görə, İsrail qeyd edib ki, İran və "Hizbullah" hücumlar həyata keçirməyə hazırlaşır, lakin İsrail hakimiyyəti həqiqətən zərbənin həyata keçirilib-keçirilməyəcəyini bilmir. "The Wall Street Journal" qeyd edir ki, Pentaqon bölgəyə idarə olunan raket sualtı qayıq göndərdiyini və ikinci təyyarədaşıyan gəminin gəlişini sürətləndirdiyini bildirib. İsrail ordusunun sözçüsü Daniel Hagari bildirib ki, İsrail Müdafiə Qüvvələri İran və "Hizbullah"ın potensial hücumu üçün maksimum hazırlıq vəziyyətindədir, lakin hələlik ölkə əhalisi üçün yeni təlimat yoxdur. İsrail Hərbi Hava Qüvvələri təhdidləri aşkar etmək və qarşısını almaq üçün Livan üzərində patrulları gücləndirib. Daniel Hagari bildirib: "Biz düşmənlərimizin bəyanatlarını ciddi qəbul edirik və buna görə də müdafiə və hücuma ən yüksək səviyyədə hazırıq". İsrailin müdafiə naziri Yoav Qalant isə qeyd edir: "İsrailə görünməmiş zərər vurmaqla hədələyən düşmənləri əvvəllər heç bir halda verilməmiş cavab gözləyə bilər. "İran və "Hizbullah"dan olan düşmənlərimiz bizə keçmişdə istifadə etmədikləri üsullarla zərər vurmaqla hədələyirlər. Bunu edən hər kəsi bizdən əvvəllər heç bir halda endirilməmiş zərbə gözləyə bilər". Qalantın sözlərinə görə, İsrailin əhəmiyyətli imkanları var: "Ümid edirəm ki, bu anı düşünəcək və bizi əhəmiyyətli zərər vurmağa məcbur edəcək nöqtəyə çatdırmayacaqlar. Biz bunu istəmirik, amma hazır olmalıyıq".
Tahir TAĞIYEV
