Qərbi Azərbaycan İcması beynəlxalq miqyasda necə tanınır...
Qabil Hüseynli: "İcmanın beynəlxalq arenada qəbul edilməsi ilə əlaqədar çox işləmək lazımdır"
Qərbi Azərbaycan İcması (QAİ) - hazırkı Ermənistan ərazisindən kütləvi şəkildə deportasiya olunmuş azərbaycanlıların və onların varislərinin ictimai-mədəni birliyinə nail olmaq üçün yaradılan birlik. 1989-cu ildən fəaliyyət göstərən "Azərbaycan Qaçqınlar Cəmiyyəti" İctimai Birliyinin hüquqi varisidir.
"Azərbaycan Qaçqınlar Cəmiyyəti" İB-nin 2022-ci il avqustun 3-də keçirilən ümumi yığıncağında birliyin "Qərbi Azərbaycan İcması" adı ilə qeyri-kommersiya təşkilatına çevrilməsi (yenidən təşkili) təsdiq olunub. İcmanın məqsədi müxtəlif vaxtlarda etnik mənsubiyyətinə görə Ermənistan ərazisindən kütləvi şəkildə deportasiya olunmuş azərbaycanlıların və onların varislərinin ictimai-mədəni birliyinə nail olmaqla onların hüquqlarının beynəlxalq müstəvidə bərpası, Ermənistan ərazisində Azərbaycan xalqının yaratdığı zəngin tarixi-mədəni irsin öyrənilməsi, təbliğ olunması və tam məhv olunmasının qarşısının alınması, həmin insanların öz ata-baba yurdlarına qayıtmaq hüququnun təmin edilməsi və birgəyaşayışa nail olunmasından ibarətdir. Bu məqsədlə icmanın vəzifələri və hüquqları müəyyən edilib.
O da məlumdur ki, Qərbi Azərbaycan İcması demək olar Ermənistanda baş verən bütün təzahürlərə münasibət bildirir, reaksiyaları var, bəyanatlar verir. Bütün bunlar yaxşı haldır və öz yerində. Ancaq bütün bunlarla yanaşı, Qərbi Azərbaycan İcmasının beynəlxalq arenada praktik tanınması, İcmanın qəbul olunması yönümündə atılan addımlar, görülən işlər nədən ibarətdir və nəticə varmı? QAİ-nin beynəlxalq miqyasda tanınması, qəbul edilməsi istiqamətində hansı işlər aparılır və hansı nəticələr var? Məsələn, Bakıda səfirliklərin, diplomatik qurumların tədbirlərinə QAİ rəhbərliyi necə dəvət olunur? Qurumun sədri deputat kimi dəvət edilir, yoxsa QAİ-nin rəhbəri kimi? Dəvətnamələrdə "QAİ-nin rəhbəri olaraq sizi tədbirə dəvət edirik" kimi faktlara rast gəlmək olur, yoxsa olmur? Bir sözlə, QAİ rəhbərliyinin məhz bu birliyin rəhbəri olduğu üçün hansısa bir beynəlxalq və yaxud da xarici ölkə səfirliyinə dəvət aldığı barədə fakt varmı?
Məsələ ilə bağlı gün ərzində QAİ rəhbərliyində təmsil olunan bir neçə nəfərlə əlaqə saxlamağa çalışsaq da, telefonlara cavab verən olmadı.
"Beynəlxalq arenada qəbul olunmaq üçün çox işləmək, ora getmək, özünü təqdim etmək lazımdır"
Əslən Qərbi Azərbaycandan olan professor, tanınmış politoloq Qabil Hüseynli "Bakı-Xəbər"ə açıqlamasında bildirdi ki, QAİ-nin beynəlxalq arenada tanınması üçün çox işləmək lazımdır: "Əvvəla, struktur etibarı ilə təşkilat qurulub. QAİ-nin rayonlar, Qərbi Azərbaycan bölgələri üzrə müxtəlif bölmələri var. Tez-tez görüşlər və məsləhətləşmələr keçirilir. Üstəlik, Ermənistandan verilən müxtəlif anormal bəyanatlara QAİ cavab verir. Necə deyərlər, öz münasibətini bildirir. Qurum ermənilərə qarşı ideoloji mübarizə aparır. Bu ideoloji mübarizə nəticəsində ermənilərin Qarabağa qayıtması məsələsi gündəmə gələrsə, o zaman soydaşlarımızın Qərbi Azərbaycana, öz doğma yurd-yuvalarına qayıtması gündəmə gələ bilər. Beləliklə müəyyən bir nəticə əldə olunacaq. İcmanın beynəlxalq arenada qəbul edilməsi ilə əlaqədar çox işləmək lazımdır. Bununla bağlı görüləsi işlər hələ çoxdur və o üzdən görülən işləri yetərli saymaq olmaz. Ötən ilin oktyabrında Avropa Şurasının İnsan hüquqları üzrə komissarı Dunya Miyatoviç QAİ-ni ziyarət edib, İcma rəhbərliyi və Ermənistandan olan bir qrup azərbaycanlı qaçqınla görüş keçirib. İcma nümayəndələri Ermənistanın oradan azərbaycanlıları qovmaqla və onların geri qayıtmasına əngəl törətməklə beynəlxalq hüququ, o cümlədən Avropa Şurasının İnsan hüquqları konvensiyalarını kobud şəkildə pozduğunu diqqətə çatdırıblar. Bütövlükdə, bu yöndə səyləri artırmaq lazımdır. Beynəlxalq arenada qəbul olunmaq üçün çox işləmək, ora getmək, özünü təqdim etmək lazımdır. Ən başlıcası isə, Qərbi Azərbaycanın tarixi ilə bağlı ingilis və digər dillərdə yazılar dərc etmək, kitablar nəşr etmək lazımdır. Bütün bunları sistemli şəkildə dünyaya yaymaq, təbliğ etmək lazımdır. Buna bənzər icmalar İspaniyanın Kataloniya vilayətində, Fransanın Korsika adasında var. Avropanın digər ölkələrində də var. Hesab edirəm ki, onlarla əlaqə qurmaq lazımdır. Yalnız o halda dünya, Azərbaycandakı diplomatik qurumlar, beynəlxalq təşkilatlar QAİ ilə hesablaşacaqlar, İcmanı qəbul edəcəklər".
Vidadi ORDAHALLI
