Paşinyanda azı iki dəfə özünüinkar - delimitasiya yoxdursa sərhəd necə ola bilər, üçtərəfli format varsa həmsədrliyə nə ehtiyac?
Məlum olduğu kimi, Rusiya Prezidenti Vladimir Putin, Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev və Ermənistanın Baş naziri Nikol Paşinyan arasında Soçi şəhərində üçtərəfli görüşü keçirilib və görüş sonrası liderlər bəyanatla çıxış ediblər.
Bəyanatlar səsləndirilərkən Nikol Paşinyanın səsləndirdiyi fikirlərdə yetərincə ziddiyyətli məqamlar var idi. Xüsusən də Paşinyanın iki fikrində ziddiyyətlər daha çox özünü göstərdi: “Azərbaycan qoşunları Ermənistanın suveren ərazisinə soxulub. Əlbəttə, Ermənistan və Azərbaycan arasında sərhədlər delimitasiya və demarkasiya edilməyib, lakin dövlət sərhədi mövcuddur və bu, Ermənistan Respublikasının suveren ərazisidir. Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin nizamlanması ATƏT-in Minsk Qrupunun həmsədrliyi çərçivəsində aparılmalıdır. Düşünürəm ki, çox məsələləri üçtərəfli formatda, ikitərəfli formatda müzakirə və həll etmək lazımdır və mümkündür”.
Birincisi, delimitasiya və demarkasiya olmadan hansı dövlət sərhədindən, suverenlikdən danışmaq olar? İkincisi, madamki çox məsələləri üçtərəfli, ikitərəfli formatda müzakirə və həll etmək mümkündür, o zaman Qarabağ məsələsinin Minsk Qrupu çərçivəsində həllinə nə ehtiyac var?
Məsələyə münasibət bildirən millət vəkili, politoloq Elman Nəsirovun sözlərinə görə, Soçi görüşündə əsas müzakirə olunan məsələ postmünaqişə dövründə həllini gözləyən məsələlərlə bağlı idi: “Bu ilk növbədə iki dövlət arasında sərhədlərin delimitasiyası və demarkasiyası məsələlərinin tənzimlənməsi, humanitar xarakterli məsələlərin öz həllini tapmasını nəzərdə tuturdu. Eyni zamanda iki dövlət arasında nəqliyyat-kommunikasiya əlaqələrinin bərpası ilə bağlı məsələlər idi. Haqqında danışılan məsələlərin hər birində demək olar razılaşmalar mövcuddur. Xüsusən də delimitasiya və demarkasiya məsələlərinin tənzimlənməsi üzrə birgə işçi qrupunun yaradılması razılaşdırılıb. İlin sonuna qədər bu istiqamətdə mühüm addımların atılması planlaşdırılır. Eyni zamanda humanitar xarakterli məsələlərlə bağlı konkret razılaşmalar var. Ancaq həmişə olduğu kimi, yenə də Paşinyanın verdiyi bəyanatlar bir-birini təkzib edir. Söçi görüşündə də Paşinyanın səsləndirdiyi bəzi fikirlər bu baxımdan diqqəti cəlb edir. Bir tərəfdən deyir sərhədlər delimitasiya olunmayıb, o biri tərəfdən deyir Azərbaycan-Ermənistan arasında dövlət sərhədi var. Bəli, hər iki ölkənin dövlət sərhədləri var. Ancaq məsələ ondadır ki, Azərbaycanla Ermənistan arasında dövlət sərhədi müəyyən edilməyib. Digər qonşu dövlətlərlə isə sərhədlər bəllidir. İki ölkə arasında delimitasiya işləri aparılmayıbsa, o zaman Paşinyanın dövlət sərhədinin var olması ilə bağlı dedikləri əsassızdır. Bununla Paşinyan özü-özünü təkzib edir. Başqa bir tərəfdən Paşinyan yenə öz ampulasındadır. Heç bir faydası olmayan Minsk Qrupunun yenidən fəallaşmasından bəhs edir. O biri tərəfdən də deyir ki, çox məsələləri üçtərəfli, ikitərəfli formatda həll etmək lazımdır. Bütün bunlar isə bir-biri ilə uzlaşmır. Diqqəti çəkən məqam həm də o oldu ki, Paşinyanın səsləndirdiyi ziddiyyətli fikirlər yekun bəyanatda öz əksini tapmadı. Hesab edirəm ki, bu, Azərbaycanın diplomatik uğurudur”.
Millət vəkili onu da qeyd etdi ki, Paşinyan yaranan yeni reallıqları qəbul etməyə məhkumdur.
Vidadi ORDAHALLI
