Laçından 3-cü ölkə maşınlarının keçməsinə son qoyun - tələb yerinə yetməsə Azərbaycan nə edəcək?
Məlum olduğu kimi, Müdafiə Nazirliyi digər ölkələrə aid nəqliyyat vasitələrinin Rusiya Federasıyası sülhməramlılarının müvəqqəti yerləşdirildiyi Azərbaycan Respublikası ərazilərinə qanunsuz keçməsi ilə bağlı Rusiya Federasiyası Müdafiə Nazirliyi və Sülhməramlı qüvvələrin komandanlığına məktublar ünvanlayıb. Bu barədə Müdafiə Nazirliyi məlumat yayıb.
Məktublarda qeyd olunub ki, bu kimi hallar Azərbaycan Respublikası və Rusiya Federasiyası Prezidentlərinin və Ermənistan Baş nazirinin 10 noyabr 2020-ci ildə imzaladığı üçtərəfli bəyanata ziddir və onların qarşısının alınması xahiş olunub.
Azərbaycan Respublikasının razılığı olmadan digər ölkələrin hüquqi və fiziki şəxsləri və onlara aid nəqliyyat vasitələri Azərbaycan ərazisinə daxil ola bilməz və bu kimi hallar ölkəmizin qanunlarının pozulmasıdır.
Qeyd edək ki, Azərbaycan Müdafiə Nazirliyinin Rusiya Federasiyası Müdafiə Nazirliyi və Sülhməramlı qüvvələrin komandanlığına ünvanladığı məktublara Ermənistan mediasında da geniş yer verilib və müzakirə olunur.
Bu tələbinə əməl edilməsə Azərbaycan nə kimi addımlar ata bilər?
- “Tələblərə əməl etmirsinizsə, artıq sizin regionda qalmağınıza ehtiyac yoxdur”
Qarabağ Azadlıq Təşkilatının (QAT) sədri Akif Nağı “Bakı-Xəbər”ə şərhində bildirdi ki, bu məsələ Azərbaycan dövlətini, cəmiyyətini də ciddi narahat edir: “Necə ola bilir ki, Azərbaycanın icazəsi olmadan Azərbaycan ərazisinə hansısa yük daşınsın və sair. Bu ümumiyyətlə qanunsuz bir hərəkətdir, Azərbaycan ərazisindən üçüncü bir ölkənin maşınları, nəqliyyat vasitələri keçir. Hesab edirəm ki, Azərbaycan Müdafiə Nazirliyinin müraciəti düzgündür, yerindədir. Davamlı şəkildə Azərbaycan Müdafiə Nazirliyi, Xarici İşlər Nazirliyi və digər strukturlar Rusiya tərəfinə müraciət etməlidir.
Müdafiə Nazirliyinin müraciətində də qanun pozuntuları və Rusiya sülhməramlılarının faktiki olaraq öz missiyasını yerinə yetirməməsi diqqətə çatdırılır, bu hallarla bağlı tədbirlərin görülməsi xahiş olunur. Bu yaxşıdır. Amma hesab edirik ki, Azərbaycan tərəfindən Rusiya tərəfə xahiş edilməməli, tələb qoyulmalıdır. Biz Rusiya sülhməramlılarının regionda yerləşdirilməsinə razılıq verməklə Rusiyaya güzəşt etdik. Bu, Azərbaycan tərəfindən güzəşt idi. Ona görə də, Rusiya rəhbərliyi Azərbaycanın bu güzəştini dəyərləndirməlidir və başqa məqsədlər üçün istifadə etməməlidir. Orada Rusiyanın sülhməramlı kontingenti hakimi-mütləq deyil. Onlar Azərbaycan tərəfindən ortaya qoyulan şərtləri yerinə yetirməlidir, qanunsuz silahlı dəstələri ləğv etməlidir, kənarlaşdırmalıdır, müvəqqəti olaraq Rusiya sülhməramlılarının nəzarəti altında olan Azərbaycan ərazilərinə qanunsuz səfərlərin, yükdaşımaların, silahdaşınmasının qarşısını almalıdır. Bir sözlə, Rusiya sülhməramlıları öz üzərlərinə düşən vəzifəni tam icra etməli və öz səlahiyyətlərindən kənara çıxmamalıdır. Bu yalnız İranla bağlı məsələlərə deyil, başqa ölkələrə, o cümlədən də Ermənistana aid olmalıdır. Ermənistanın o əraziyə sərbəst şəkildə hansısa yük daşıması və başqa davranışlar sərgiləməsi yolverilməzdir. Bu, Rusiya sülhməramlılarının diqqətinə çatdırılmalıdır. Rusiya tərəfin qarşısına ciddi tələblər qoyulmalıdır. Rusiya sülhməramlıları öz vəzifələrini yerinə yetirmirlərsə, demək onlara ehtiyac yoxdur. Rusiya tərəfin qarşısına tələb qoyulmalıdır ki, sülhməramlılar öz funksiyalarını yerinə yetirə bilmirsə və Azərbaycan ərazilərinə üçüncü ölkələrin qanusuz yükdaşımalarına icazə verirsə, onda onların məsələsinə baxılacaq, bölgədə qalıb-qalmaması məsələsi nəzərdən keçiriləcək. Azərbaycan öz mövqeyində dayanmalıdır və təkidli şəkildə öz mövqeyini ortaya qoyub müdafiə etməlidir, Rusiya rəhbərliyinin bu mövqe ilə hesablaşmasına nail olmalıdır”.
A.Nağının sözlərinə görə, burada söhbət ondan gedir ki, Rusiya sülhməramlıları faktiki olaraq öz missiyasını yerinə yetirmir. “Bu cür müraciətlərin bir məqsədi də ondan ibarət olmalıdır ki, bu halların qarşısı alınsın. İkinci məqsəd isə ondan ibarət olmalıdır ki, bu cür faktları Azərbaycan tərəfi toplayıb müəyyən bir məqamda, müəyyən
bir vaxt keçdikdən sonra Rusiyanın diqqətinə çatdırır. Deyir ki, biz sizə dəfələrlə bu faktları çatdırmışıq, amma siz buna əməl etməmisiniz. Tələblərə əməl etmirsinizsə, artıq sizin regionda qalmağınıza ehtiyac yoxdur. Fikrimcə, bu məqsəd də vacib bir məsələ kimi qarşıda dayanmalıdır. Bilirsiz ki, dünəndən başlayaraq Gorus-Qafan yolunda, Eyvazlı kəndi yaxınlığında Azərbaycan polisi artıq öz postunu qurdu və gedib-gələn maşınları yoxlayır, xüsusən də İran maşınlarını. Hesab edirik ki, Azərbaycan polisi orada post qurubsa, təkcə yoxlamaqla kifayətlənməli deyil, istənilən üçüncü bir dövlətin yük maşınının, digər nəqliyyat vasitələrinin bölgəyə getməsinin qəti şəkildə qarşısını almalıdır. Onlardan izahat tələb etməlidir ki, siz hansı məqsədlə Azərbaycandan icazəsiz Azərbaycan ərazilərinə gedirsiniz, orada sizin nə işiniz var? Əlbəttə, Ermənistan da daxil olmaqla, üçüncü dövlətin yük maşınlarının Azərbaycan ərazilərinə getməsi qanunsuzdur. Təbii, Rusiya sülhməramlılarına aid maşınlar istisna olmaq şərti ilə, onlar ora gəlib-gedəcəklər”.
A.Nağı hesab edir ki, Rusiya tərəfi Azərbaycanın tələblərini yerinə yetirməsə, Azərbaycan daha sərt addım atmalıdır: “Rusiya tərəfi şərtlərə əməl etmək istəmirsə, müəyyən bir müddətdən sonra Azərbaycan Rusiya sülhməramlılarının bölgədən çıxarılması məsələsini qoymalıdır və Azərbaycan hərbçiləri bu regiona yerləşməlidir. Azərbaycan digər addımlar da ata bilər. Ora icazəsiz gedib-gələnlər başa düşərlər ki, Azərbaycan torpaqlarına Azərbaycanın icazəsi olmadan, sərbəst şəkildə gedib-gələ bilməzlər. Həmin ərazilər bu və digər formada Azərbaycanın nəzarətindədir, Azərbaycan öz nəzarətini göstərməlidir. Bəzən sosial şəbəkələrdə müəyyən təkliflər səsləndirilir ki, Azərbaycan ərazisinə qanunsuz gələn maşınlar vurulmalıdır. Amma mən bunu bu şəkildə səsləndirmək istəmirəm, sadəcə olaraq, müraciətlərdən və sairdən əlavə Azərbaycan tərəfi daha təsirli alternativ metodlara, üsullara əl atmalıdır” - deyə A.Nağı qeyd etdi.
İradə SARIYEVA
