Bazar günü günü, 07 dekabr 2025
     

AB Macarıstan və Slovakiyanı rus qazından qoparmaq yolunu tapdı...

Image

Macarıstanın Türkmənistana enerji ümidləri - “Gazprom”dan uzaqlaşmanın Avropa mənası

“Gazprom"un Avropadakı son böyük müştərisi qazı Türkmənistandan almağa qərar verdi - bunu Avropanın təntənəsi kimi də təqdim etmək olar. Yəni “Gazprom”un Avropadakı hələ də böyük alıcısı olan Macarıstan Türkmənistandan qaz almağa çalışır və onu etibarlı tədarükçü kimi görür.

Macarıstan xarici işlər naziri ölkəsinin enerji sahəsində Türkmənistana ümid etdiyini bildirib.

Macarıstan fransız şirkəti "Engie" ilə 2028-2038-ci illər üçün sıxılmış təbii qaz (LNG) tədarükü üzrə uzunmüddətli müqavilə imzalayıb.

Həmçinin Macarıstan "Shell" şirkəti ilə 2026-2035-ci illəri əhatə edən illik 2 milyard kubmetr qaz almaq barədə müqavilə bağlayıb.

Hazırda Macarıstan Rusiyadan qaz alır və bu tədarüklərin dəyəri aylıq yüz milyonlarla avro ilə ölçülür. Macarıstanın Rusiyadan olan mövcud müqaviləsi illik 4,5 milyard kubmetrə qədər qazı əhatə edir və 2036-cı ilə qədər qüvvədədir. Məlumatlarda qeyd olunur ki, Türkmənistandan Avropaya qaz tədarükü üçün infrastruktur məsələləri problemli ola bilər. Məsələn, qazın Azərbaycandan, İrandan və ya “Türk Axını” boru xətti vasitəsilə daşınması kimi mümkün yollar müzakirə olunur.

Macarıstan rus qazından tamamilə imtina edərmi?

Baki-xeber.com nəşrinə görə, Avropa Rusiyanın enerji hegemonluğundan çıxmağa doğru növbəti addım atır.

Avropanın enerji xəritəsində diqqətçəkən yeni istiqamət yaranıb. “Gazprom”un Avropadakı son böyük müştərisi sayılan Macarıstan artıq Türkmənistandan qaz almağa hazırlaşır. Bu, təkcə bir ticarət qərarı deyil, həm də Avropanın enerji asılılığından qurtulmaq səylərinin simvolu kimi qiymətləndirilir.

Bu, Macarıstanın, eyni zamanda Avropanın Rusiya enerji asılılığından qurtulmasının dönüş nöqtəsi ola bilər.

Macarıstan illərdir Avropada Rusiyadan ən çox enerji asılığı olan ölkələrdən biri kimi tanınır. Hazırda ölkənin qaz tələbatının 80–85 faizi “Gazprom” tərəfindən qarşılanır. 2036-cı ilə qədər qüvvədə olan müqavilə çərçivəsində Macarıstan illik 4,5 milyard kubmetr rus qazı alır.

Lakin Ukrayna müharibəsi, enerji qiymətlərində dalğalanma və Avropa İttifaqının təzyiqləri Budapeşti alternativ mənbələr axtarmağa məcbur edib.

Macarıstanın xarici işlər naziri Peter Siyarto açıqlamasında bildirib ki, “ölkə enerji təhlükəsizliyini yalnız bir tərəfə bağlı saxlaya bilməz” və Türkmənistanı etibarlı tədarükçü kimi gördüklərini vurğulayıb.

Yeni müqavilələri Qərbə açılan enerji körpüsü kimi qiymətləndirmək olar.

Macarıstanın yeni enerji strategiyası çərçivəsində bir neçə əhəmiyyətli müqavilə imzalanıb.

Belə ki, Fransanın “Engie” şirkəti ilə 2028–2038-ci illəri əhatə edən uzunmüddətli sıxılmış təbii qaz (LNG) tədarükü müqaviləsi imzalanıb.

Eyni zamanda, “Shell” şirkəti ilə 2026–2035-ci illər üçün illik 2 milyard kubmetr qaz tədarükü sazişi imzalanıb.

Bu addımlar Macarıstanın qaz idxalında Qərb şirkətlərinin payını artırmaq və Rusiyadan asılılığı tədricən azaltmaq məqsədi daşıyır.

Hazırda Avropada Türkmən qazı barədə düşüncələrin əsasında o dayanır ki, potensial var, amma infrastruktur problemdir. Lakin həll etmək olar.

Türkmənistan dünyada Rusiya, İran və Qətərdən sonra dördüncü ən böyük qaz ehtiyatına malik ölkədir. Sübut olunmuş qaz ehtiyatlarının həcmi 13,6 trilyon kubmetr, potensial ehtiyatları isə 20-24 trlyon kubmetrə çatır. Lakin bu qazın Avropaya çatdırılması infrastruktur məhdudiyyətləri səbəbindən çətindir.

Hazırda Türkmən qazının Avropaya çıxışı üçün üç əsas marşrut müzakirə olunur.

Transxəzər marşrutu üzrə qazın Türkmənistan-Azərbaycan-Türkiyə xətti ilə TANAP və TAP vasitəsilə Avropaya daşınması nəzərdə tutulur.

Bu marşrut ən real variant sayılır. Amma Xəzər dənizinin hüquqi statusu və ekoloji mübahisələr hələ də tam həll olunmayıb.

Eyni zamanda Türkmənistan qazının İran üzərindən Türkiyəyə və oradan Avropaya ötürülməsi variantı da müzakirə masasında mövcuddur.

Lakin sanksiyalar və siyasi maneələr bu istiqaməti məhdudlaşdırır.

“Türk Axını” xətti üzərindən nəql isə Rusiya və Türkiyə vasitəsilə Avropaya çatdırılma variantıdır.

Lakin bu halda qaz hələ də Rusiya tranzit sistemindən keçəcəyi üçün “müstəqil alternativ” sayıla bilməz.

Beləliklə, Türkmənistan qazı ilə bağlı nəzəri perspektiv real bazara çıxmaq üçün uzunmüddətli investisiya tələb edir.

Əgər "Gazprom"un Avropadakı son böyük müştərisi belə alternativ mənbələr axtarırsa, bu, artıq geosiyasi dönüş nöqtəsidir. Macarıstanın qərarı Rusiya qazının tək alternativ olmadığını göstərir. Türkmənistanın bu prosesə qoşulması isə Mərkəzi Asiyanın enerji xəritəsini yenidən cızır.

Bu tendensiya Moskva üçün həm iqtisadi, həm də siyasi baxımdan zərbədir.

Rusiyanın Avropada enerji təsir dairəsi daralır, “Gazprom”un gəlirləri və təzyiq rıçaqları azalır.

Eyni zamanda, Türkmənistan üçün bu, Çindən enerji asılılığını azaltmaq, ixrac bazarlarını genişləndirmək və Avropa bazarına çıxış əldə etmək baxımından strateji imkandır.

Yəni bu simvolik addım geosiyasi cəhətdən mühüm mesaj sayıla bilərmi? Macarıstanın bu qərarı yaxın perspektivdə onun Rusiyadan qaz idxalını tam dayandırmayacaq. Çünki mövcud müqavilə 2036-cı ilə qədər qüvvədədir.

Amma siyasi və strateji baxımdan bu addım dönüş nöqtəsidir. Avropa artıq “Rus qazı olmadan yaşamaq” modelini praktik olaraq qurur. Türkmənistanın bu sistemə daxil olması isə Avrasiya enerji xəritəsində yeni güc balansı yarada bilər.

Nəticə olaraq qeyd edək ki, Macarıstanın Türkmənistana üz tutması “Gazprom” üçün itki, Avropa üçün isə enerji azadlığının növbəti mərhələsi kimi qiymətləndirilə bilər.

Macarıstanın Türkmənistana yönəlməsi, təkcə enerji bazarında yeni müqavilə deyil, həm də Avropanın enerji suverenliyinin tədricən bərpası deməkdir. Bu qərar göstərir ki, “Gazprom”un təchizat üstünlüyü artıq keçmişin mirasıdır. Türkmənistanın prosesə cəlbi isə Mərkəzi Asiyanın Avropaya strateji inteqrasiyasının başlanğıcı ola bilər.

Bununla belə, real enerji balansının dəyişməsi üçün zaman, infrastruktur və siyasi iradə lazımdır. Avropa enerji xəritəsində istiqamət artıq müəyyənləşib - məsələ yalnız neft və qazın deyil, asılılığın da kəsilməsi mərhələsinə keçməkdir.

Akif NƏSİRLİ



VİDEO

Biri ermənini öpür, biri sovet bayrağı qaldırır... Günümüzə baxın! - VİDEO

Lavrov işdən kənarlaşdırılır, yoxsa oyun qurulur? - VİDEO

Dünyada xaos böyüyür, Azərbaycana təhlükə də artır... - VİDEO

Qərbi azərbaycanlıların qayıdışı üçün səylər sürətləndirildi...

Azərbaycan, Türkiyə, ABŞ və Pakistan birgə hərbi təlimdə - Ermənistan niyə vahimələnib...

Azərbaycan-Britaniya hərbi-siyasi əməkdaşlığı rəsmən başladıldı...

SON XƏBƏRLƏR

07.12.2025 / 08:48
Ərəblər bu futbolçuya "elçi" düşüblər - ilinə 30 milyon avro maaş!

06.12.2025 / 22:50
Dublin səmasında Zelenskinin təyyarəsinə dörd hərbi dronla sui-qəsd cəhdi...

06.12.2025 / 22:28
Hikmət Hacıyev: "Amerikalı dostlarımız dürüst vasitəçi oldular"...

06.12.2025 / 21:54
Tramp NATO-nun müdafiə xərclərinin böyük hissəsini onların üzərinə qoymaq istəyir - ABŞ-dan Avropaya tələb…

06.12.2025 / 21:18
Hindistanın baş naziri Putinə rusca "Bhaqavat Qita" bağışladı...

06.12.2025 / 20:11
Köçəryandan ağ yalan - "Kivestdə “Arsaxın” Ermənistana birləşdirilməsinə imza atmaq üzrə idik"...

06.12.2025 / 19:49
“Euroclear” Rusiyanın dondurulmuş milyardlarına göz dikən Avrokomissiya planını rədd etdi - verməyəcəyik..

06.12.2025 / 19:32
Azərbaycan və Ermənistan sərhədçiləri avtomatlarının patronlarını çıxardılar...

06.12.2025 / 18:43
Söküləcək “Baksol” bazar sahibkarlarının təklifi rədd edildi, “Dərnəgül” bazarı isə…

06.12.2025 / 17:58
BMT-nin iştirakı ilə Qərbi azərbaycanlılar Ermənistana qaytarılır... Kurs başladı...

06.12.2025 / 17:25
Trampın Ukrayna sülh layihəsini 4 hissəyə parçaladılar...

06.12.2025 / 16:56
Yunan hökumətindən qeyri-insani addım - Suriya qaçqınlarını dənizdə xilas edənlərə cinayət işi açıldı...

06.12.2025 / 16:33
Rusiya cəmiyyətinin Putinə sualları böyük sirri açdı...

06.12.2025 / 16:12
Putinlə Modi Trampın "papağını başından alıb qaçdılar "...

06.12.2025 / 15:56
Hikmət Hacıyev və Qriqoryan Qətərdə panel müzakirəsində iştirak ediblər FOTO

06.12.2025 / 15:52
Tramp Prezident İlham Əliyevə təşəkkür etdi

06.12.2025 / 15:37
Trampa "o sülh mükafatı olmasın, bu sülh mükafatı olsun"...

06.12.2025 / 15:25
Prezident İlham Əliyev BƏƏ-nin bir sıra şirkətlərinin rəhbərlərini qəbul etdi - FOTO/YENİLƏNDİ

06.12.2025 / 15:11
“Nar”ın “Çoox Şanslı” lotereyasında 6-cı avtomobil sahibini tapdı!

06.12.2025 / 15:03
Bakıda yeni D-8 mərkəzləri açılacaq- nazir müavini

06.12.2025 / 14:49
"Cənubi Qafqazda yeni reallıqlar və status-kvo qururuq" - Hikmət Hacıyev

06.12.2025 / 14:35
Tərtərdə narkotik satışı ilə məşğul olan şəxs tutuldu

06.12.2025 / 14:12
Market və təmir sexindən oğurluq edən şəxslər saxlandı

06.12.2025 / 13:38
Oğurladığı mopedi 485 manata satan şəxs yaxalandı

06.12.2025 / 13:35
Hikmət Hacıyev Qətər Əmirinin milli təhlükəsizlik üzrə müşaviri ilə görüşüb

06.12.2025 / 13:31
Türk İnvestisiya Fondunun əməliyyat fəaliyyətinə başlayacaq - qərar verildi...

06.12.2025 / 12:50
Hikmət Hacıyev Qətər Əmirinin müşaviri ilə görüşdü

06.12.2025 / 12:08
ARDNF aktivləri 2029-a qədər Azərbaycanın xarici borcunu üstələyəcək...

06.12.2025 / 11:44
Azərbaycan və Qətər əməkdaşlığı intensivləşdirmək barədə razılığa gəldi

06.12.2025 / 11:06
Prezident İlham Əliyev finlandiyalı həmkarını təbrik edib

06.12.2025 / 09:26
Onlayn iş üsulu Azərbaycanda rəsmiləşdirilir....

06.12.2025 / 08:42
Azərbaycanda "analıq məzuniyyəti" ilə yanaşı 14 günlük "atalıq məzuniyyəti" də olacaq...

05.12.2025 / 23:23
DÇ-2026-nın püşkü atıldı - YENİLƏNİB

05.12.2025 / 23:18
Erməni terrorçunun adını daşıyan hərbi lisey Aİ-nin Forumunda - Vətəndaş cəmiyyəti nümayəndələri İttifaq rəsmilərinə müraciət etdi...

05.12.2025 / 21:50
Qərbi azərbaycanlıların qayıdışı üçün səylər sürətləndirildi...

05.12.2025 / 21:35
Erməni katolikosu Qaregin həbs olunacaq - ABŞ-dan yeni katolikos gətirilir...

05.12.2025 / 21:21
İttiham olunan sürücü “Bakı-Xəbər”in çıxışından sonra məhkəmədə bəraət aldı

05.12.2025 / 21:10
Makronun planı - Çini böyük 7-lərə çəkib Rusiyadan qoparmaq...

05.12.2025 / 20:56
Azərbaycan, Türkiyə, ABŞ və Pakistan birgə hərbi təlimdə - Ermənistan niyə vahimələnib...

05.12.2025 / 20:42
Britaniya Azərbaycana silah embarqosunu götürdü - bizə veriləcək müdafiə silahları müzakirə olunur...

05.12.2025 / 20:27
Paşinyan Zəngəzur dəhlizi ilə bağlı İsrailə xüsusi missiya göndərdi...

05.12.2025 / 20:14
“Türkiyə sərhədi Ermənistanda iyun seçkilərinə qədər açacaq” - Xəbər şok yaradıb...

05.12.2025 / 20:05
Vardanyanın məhkəməsi sənədlərin elan olunması ilə davam etdirilib

05.12.2025 / 19:59
Putin Hindistandan əsas nəyi istədi və ala bil(mə)di...

05.12.2025 / 19:45
Bu ölkənin səfirliyi Ermənistanın Azərbaycanla sülh münasibətlərinə ciddi təsir edə bilər...

05.12.2025 / 19:32
Baydenin Azərbaycana qarşı düzüb-qoşduğu "rüşvət işi"ni Tramp silib atdı...

05.12.2025 / 19:18
Oğurlanmış Ukrayna uşaqlarının taleyi məsələsində Rusiya BMT-də “təkləndi”...

05.12.2025 / 19:04
Dünya sularında Rusiyanın gizli neft tankerlərinin əsl ovu başlayıb...

05.12.2025 / 18:50
Regional yol infrastrukturlarının inkişafında müstəsna əhəmiyyətli maliyyə mənbəyi...

05.12.2025 / 18:42
"Azərbaycan və Ermənistan arasında sülh sazişi yeni imkanlar açır" - Antoniu Koşta

05.12.2025 / 18:39
Dövlət müstəqilliyinin təməli hüquq və ədalətdir

05.12.2025 / 18:37
Mehdiyevi elə indi akademiklikdən məhrum etmək olar - məhkəmə hökmünü gözləmədən....

05.12.2025 / 18:31
Ağdamda insan qalıqları aşkarlandı

05.12.2025 / 18:28
Övladı ağır xəstəlikdən əziyyət çəkən ata kömək istəyir... - FOTO

05.12.2025 / 18:23
Paşinyan ölkədəki böyük casus şəbəkəsini ifşa etdi...

05.12.2025 / 18:17
Ramin Əliyev - QÜSURSUZ Vətən əsgəri

05.12.2025 / 18:10
Azərbaycan-Britaniya hərbi-siyasi əməkdaşlığı rəsmən başladıldı...

05.12.2025 / 17:57
Putin Donbasın əvəzinə Trampa "böyük ticarət" təklif edib - Moskva görüşünün bir sirri açıldı...

05.12.2025 / 17:45
Qəbir daşında mərhumun bütün həyat və yaradıcılığını oxumaq olacaq... Bu möcüzə deyil...

05.12.2025 / 17:36
Rusiya parlamentinin sədri Ukrayna uşaqlarını şəxsən deportasiya edib - ŞOK FAKT...

05.12.2025 / 17:31
Putinin qızı Parisdə ukraynalı jurnalistə açıqlama verdi - "Atan qardaşımı öldürdü"...

05.12.2025 / 17:25
Salyanda məktəbdə zəhərlənənlərin sayı 20-ni keçdi... - YENİLƏNDİ

05.12.2025 / 17:20
Qərbi Azərbaycanlıların beynəlxalq konfransı keçirildi... - YENİLƏNDİ

05.12.2025 / 17:16
Avropa liderlərinin ABŞ əleyhinə danışıqları sızdı - Zelenskini böyük təhlükə gözləyir, Tramp Ukraynanı sata bilər...

05.12.2025 / 17:08
2026-2028-ci illərdə mikro və kiçik sahibkarlara əlavə güzəşt mexanizmi tətbiq ediləcək

05.12.2025 / 17:04
Gömrük ödənişlərinin hissə-hissə ödənilməsini təmin edən sistem qurulacaq

05.12.2025 / 16:37
“Etibarlı Tərəfdaş Konsepsiyası” təsdiq edildi - SƏRƏNCAM

05.12.2025 / 16:33
2026‒2030-cu illərdə 21 peşə təhsili müəssisəsi tikiləcək - SƏRƏNCAM

05.12.2025 / 16:28
Vətən sevgisinin ölməzlik zirvəsi

05.12.2025 / 16:22
Putin işğal edilən Ukrayna ərazilərinə yeni ad verdi - "Novorossiya"…

05.12.2025 / 16:14
Apellyasiya məhkəməsi Əli Kərimli barəsində qərarı qüvvədə saxladı

05.12.2025 / 16:07
DİN və AQTA-dan birgə əməliyyat - bir tondan artıq yararsız at əti tutuldu...

05.12.2025 / 15:27
Elçin Əmirbəyov Cenevrə Beynəlxalq Humanitar Minatəmizləmə Mərkəzinin direktoru ilə görüşüb

05.12.2025 / 15:17
Qubada liseydə mənimsəmə faktları aşkarlandı - Direktora cinayət işi açıldı...

05.12.2025 / 14:57
Bakıda Azərbaycan–Gürcüstan Media Forumu keçirildi - YENİLƏNDİ

05.12.2025 / 14:45
Hikmət Hacıyev NATO-nun Cənubi Qafqazdakı Ofisinin rəhbəri ilə görüşdü

05.12.2025 / 14:24
"Azərbaycanlılar bu ərazilərin yerli sakinləri olub və zamanla oradan çıxarılıblar" - Amerikalı professor

05.12.2025 / 14:06
Türkiyədə mərc oyunları əməliyyatı - 4 klub rəhbəri və bir hakim saxlandı...

05.12.2025 / 13:46
Şuşada Ekoloji məsələlər üzrə İşçi qrupun iclası keçirildi

05.12.2025 / 13:36
Azərbaycan və Belarus PUA-lar sahəsində əməkdaşlığı müzakirə etdi...

05.12.2025 / 13:24
Ermənistandan didərgin düşmüş azərbaycanlıların mədəni irsinin bərpası məsələsi müzakirə edildi

Regional yol infrastrukturlarının inkişafında müstəsna əhəmiyyətli maliyyə mənbəyi...

XƏBƏR ARXİVİ