Rusiya Prezidenti Vladimir Putin Qarabağ probleminin həlli ilə bağlı Minsk Qrupunun formatını dəyişdirməyin lazım olub-olmadığı sualına cavab verərkən deyib ki, dəyişmək lazımdırmı, bilmirəm, bəlkə də format bir az dəyişdirilə bilər:
“Təəssüf ki, mənim sizin sualınıza cavabım yoxdur. Bir neçə obyektiv səbəbdən - Rusiyanın rolunu vurğulamaq istədiyim üçün deyil: hamımız Rusiyanın yaxın olduğunu, bunların qonşularımız olduğunu, bu ölkələrlə, bu xalqlarla xüsusi münasibətlərimiz olduğunu başa düşürük. Təsir çox güclüdür. Rusiya Qarabağdakı tənzimləmə üçün xüsusi bir məsuliyyət hiss edir. Amma ABŞ və Fransanın, eyni zamanda, Minsk Qrupunun digər üzvləri, həmçinin, Türkiyənin də dəstəyinə ehtiyac var. Bu barədə bir şey dəyişdirməyin lazım olub-olmadığını bilmirəm, bəlkə də format bir az dəyişə bilər”.
Minsk Qrupunun həmsədri və münaqişəyə təsir imkanları daha çox olan bir ölkənin rəhbəri kimi Putinin səsləndirdiyi bu fikrə sadə izah vermək olmaz. Qeyd edək ki, Minsk Qrupu formatı yalnız Ermənistan tərəfini qane edir. Çünki uzun illərdir onların fəaliyyəti yox, fəaliyyətsizliyi nəzərə çarpıb. Ən böyük “nailiyyətləri” isə münaqişəni donmuş vəziyyətdə saxlamaları olub. Təbiidir ki, bu mövqe ərazisi işğal altında olan Azərbaycanı heç cür qane edə bilməzdi. Azərbaycan dəfələrlə buna etirazını bildirsə də, heç bir irəliləyişə nail olunmurdu. Ən nahayət, münaqişənin həlli üçün mandat alan formatın fəaliyyətsizliyi bugünkü vəziyyəti yaradıb. Hazırda Azərbaycan haqlı olaraq torpaqlarını öz gücünə azad edir. Biz yenə də sülh prosesinə sadiqliyimizi nümayiş etdiririk. Şərtimiz isə torpaqlarımızın işğaldan azad edilməsilə bağlıdır. İstənilən müharibənin sonu danışıqlarla nəticələnir. Ermənistan gec və ya tez danışıqlar masasına oturmalı olacaq. Bu prosesdə irəliləyişə nail olmaq üçün Azərbaycan Minsk Qrupu formatında Türkiyənin də təmsil olunmasını istəyir. Bu, olduqca haqlı tələbdir. Çünki Türkiyə həm ATƏT-in Minsk Qrupunun üzvüdür, eyni zamanda, regiona təsir gücü böyükdür. Putinin açıqlamasından dərhal sonra Türkiyə Prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğanın bu yöndə olan açıqlaması diqqət çəkir: “Türkiyənin Qarabağ sülh prosesində Rusiya ilə bərabər iştirak etmək hüququ var. Rusiya burada nə qədər bir həll yolu, sülh üçün iştirak etdiyini düşünürsə, Türkiyənin də ən azı Rusiya qədər burada sülh əldə etmək üçün yer almaq haqqının olduğuna inanıram. Türkiyənin Qarabağ sülh prosesində Rusiya ilə bərabər iştirak etmək hüququ var.
Rusiyanın özünün də Ankaranın Ermənistan-Azərbaycan münaqişəsinin həllində iştirakı ilə bağlı heç bir etirazı yoxdur. Şəxsən mən bu mövzuda Rusiya rəsmilərindən mənfi şərh eşitmədim”.
Göründüyü kimi, Ərdoğan da Rusiyanın Türkiyənin nizamlanma prosesində iştirakına heç bir etirazının olmadığını bəyan edib. Bu o anlama gəlir ki, format dəyişikliyi deyəndə Putin Türkiyənin prosesdə iştirakını nəzərdə tutub. Görünən budur ki, Azərbaycan bu məsələdə də təmayülü tam düzgün seçib.
Məhəmmədəli QƏRİBLİ
