Aydın Hüseynov: “Layihə vətəndaşların sosial müdafiəsinin daha da möhkəmləndirilməsinə yönəlmiş dəyişikliyi özündə ehtiva edir”
Xəbər verdiyimiz kimi, Prezident İlham Əliyev “Sosial müavinətlər haqqında” qanunda dəyişikliyi nəzərdə tutan qanunu imzaladı. Sənədə əsasən, ölkədə şəxsə düşən pensiyanın məbləği onun aldığı, yaxud almalı olduğu sosial müavinətin məbləğindən az olacağı təqdirdə ona müavinət təyin olunacaq.
Ailə başçısının kifayət qədər sosial sığorta stajının olması səbəbindən ailə üzvünün ailə başçısını itirməyə görə pensiya hüququ yarandığı halda həmin müavinətin ödənişi dayandırılır. Lakin sözügedən əmək pensiyasının ailə üzvünə düşən hissəsi ona təyin edilmiş, yaxud təyin ediləcək sosial müavinətin məbləğindən aşağı olduğu təqdirdə, onun maddi təminatının aşağı düşməsi ilə nəticələnir. Həmçinin əmək pensiyası təyinatının məqsədinin şəxsin, yaxud ailənin itirilmiş gəlirlərinin kompensasiyası olduğunu nəzərə alsaq, bu halda nəinki ailənin itirilmiş gəlirləri kompensasiya olunmur, əksinə azalır.
Yeni dəyişikliklə şəxsə düşən pensiyanın məbləği onun aldığı, yaxud almalı olduğu sosial müavinətin məbləğindən az olacağı təqdirdə ona müavinət təyin olunacaq.
- “Dəyişikliyə əsasən, ailə başçısını itirməyə görə pensiya alan ailə üzvlərindən hər hansı birinin həm də sosial müavinət alma hüququ olduqda, şəxsin pensiya və müavinət arasında...”
“Sosial müavinətlər haqqında” qanunda dəyişiklikləri Milli Məclisin İqtisadi siyasət, sənaye və sahibkarlıq komitəsinin üzvü Aydın Hüseynov “Bakı-Xəbər”ə şərh edərkən qeyd etdi ki, Prezidentin imzaladığı fərman sosial sığorta sahəsində mühüm islahatların davamı kimi yeni sosial təminat məsələlərini nəzərdə tutur: “Layihə vətəndaşların sosial müdafiəsinin daha da möhkəmləndirilməsinə yönəlmiş dəyişikliyi özündə ehtiva edir. Eyni zamanda, sığorta ehtiyatlarının effektiv idarə olunması və bu istiqamətdən əldə olunan gəlirlərin əlillərin sosial müdafiəsi tədbirlərinə yönəldilməsi nəzərdə tutulur”.
Millət vəkilinin sözlərinə görə, dəyişikliyə əsasən, ailə başçısını itirməyə görə pensiya alan ailə üzvlərindən hər hansı birinin həm də sosial müavinət alma hüququ olduqda, şəxsin pensiya və müavinət arasında seçim etmək, həmçinin hər iki sosial təminat hüququndan yararlanmaq imkanı olacaq. Bununla da vəfat etmiş ailə başçısına təyin edilmiş yaşa və ya əlilliyə görə əmək pensiyasının hesablanması qaydası dəyişir. Yeni qanuna əsasən, vəfat etmiş ailə başçısının öldüyü tarixə əmək pensiyasının yenidən hesablanmasında istifadə olunmamış pensiya kapitalı da ailə başçısını itirməyə görə əmək pensiyasının təyinatı zamanı nəzərə alınacaq. Eyni zamanda pensiyaçı vəfat etdikdə və ailə üzvlərinin sonralar ailə başçısını itirməyə görə pensiya almaq hüququ yarandıqda həmin dövrdə də əmək pensiyasının sığorta hissəsinin məbləği indeksləşdiriləcək və ailə başçısını itirməyə görə pensiyanın sığorta hissəsi daha yüksək məbləğdə təyin olunacaq.
A.Hüseynov bildirdi ki, əmək münasibətləri və sosial müavinətlərlə bağlı digər dəyişikliklrə yaşa görə əmək pensiyasından əlilliyə görə əmək pensiyasına keçmək icazəsi ilə bağlıdır: “Belə ki, yeni dəyişikliklər yaşa görə əmək pensiyasından əlilliyə görə əmək pensiyasına keçməyə imkan verəcək. Qüvvədə olan qanuna (34-cü maddə) görə, yaşa görə əmək pensiyası növündən əlilliyə görə əmək pensiyası növünə keçmək istisna olmaqla, digər bütün növ əmək pensiyalarına keçmək mümkündür. İşləyən, eyni zamanda təqaüd alan şəxslərin pensiyaları yenidən hesablanacaq və məbləği artırılacaq. Bu zaman, istisna hal olaraq, əmək pensiyasına qulluq stajına görə əlavələr təyin edilmiş şəxslərin pensiyasının sığorta hissəsinin yenidən hesablanması onların və ya ailə başçısını itirmiş ailə üzvünün müraciəti əsasında həyata keçiriləcək. Beləliklə, pensiyanın hesablanmasının avtomatlaşdırılmasını nəzərdə tutan dəyişikliyin qəbulundan sonra da yaşa görə əmək pensiyasının təyin olunduğu günədək qazanılmış sığorta hissəsi tam məbləğdə ödəniləcək və pensiya təyin olunduqdan, yenidən hesablandıqdan sonrakı dövr üzrə qazanılan sığorta və yığım hissələri üzrə pensiya kapitalının toplanması davam etdiriləcək”.
Günel CƏLİLOVA
