Firdovsi Şahbazov: “Başlıca səbəb onunla əlaqədardır ki, Orta Dəhliz Rusiyadan yan keçir”
“Qərb yolların açılmasını gözləyir”. Bunu jurnalistlərlə qısa söhbətində Ermənistanın iqtisadiyyat naziri Gevorq Papoyan bildirib. Erməni nazirin sözlərinə görə, Almaniya prezidenti və kansleri ilə baş nazirin rəhbərlik etdiyi nümayəndə heyətinin görüşlərinin gündəliyi əsasən iqtisadiyyat olub:
“Hamını maraqlandıran sual bu idi ki, Ermənistan-Türkiyə sərhədi nə vaxt açılacaq, Ermənistan-Azərbaycan sərhədi nə vaxt açılacaq. Çünki Avropada Mərkəzi Asiya ilə, Çinlə bağlı çoxlu proqramlar mövcuddur. Bu proqramların məntiqi ondan ibarətdir ki, bütün bu yüklər buraya gəlib Orta Dəhliz vasitəsilə keçməlidir. Yollardan biri əgər Azərbaycan-Gürcüstan-Qara dəniz marşrutudursa, digər yol Azərbaycan-Ermənistan-Türkiyə-Aralıq dənizi və ya Türkiyə üzərindən Avropaya uzanan marşrutdur. Hətta onların təklif etdiyi yaşıl hidrogenin daşınması imkanını da müzakirə etdik, çünki hazırda bu istiqamətdə çox böyük layihələr həyata keçirirlər və bütün bunlar “Sülh Kəsişməsi” (Zəngəzur dəhlizi), TRIPP, yolların açılması imkanları ilə bağlıdır”.
Məlum olur ki, Paşinyanın səfərində Almaniya üçün bir nömrəli məsələ dəhlizlər və Mərkəzi Asiyadan tranzit daşımaları olub.
“Sözügedən dəhlizlə yüklərin daşınması 300 kilometrədək yolu qısaldır”
Sözügedən məsələyə aydınlıq gətirən iqtisad üzrə fəlsəfə doktoru Firdovsi Şahbazov “Bakı-Xəbər”ə açıqlamasında bildirdi ki, Almaniya və Avropa İttifaqı üçün sözügedən marşrutun bu qədər vacib əhəmiyyət kəsb etməsinin bir neçə səbəbi var: “Başlıca səbəb onunla əlaqədardır ki, Orta Dəhliz Rusiyadan yan keçir. Avroittifaq üçün bu, həyati önəm kəsb edir. Çünki Ukraynada müharibə başlayandan sonra Brüssel Rusiyadan asılılığı minimuma endirmək üçün qarşısına strateji məqsəd qoyub. Düzdür, Gürcüstan üzərindən Rusiyadan yan keçən tranzit yolu mövcuddur və illərdir fəaliyyət göstərir. Ancaq məsələ ondadır ki, bu yol Çinlə Aİ arasında artan ticarət dövriyyəsi üçün yetərli deyil. Yükdaşımaları artırmaq üçün mütləq 15 milyon ton yükötürmə qabiliyyətinə malik Zəngəzur dəhlizi işə düşməlidir. ABŞ-ın dəhlizin idarəçiliyini üzərinə götürməsi siyasi baxımdan Aİ üçün əlverişlidir. O baxımdan ki, ABŞ bunu Rusiyadan qoruya biləcək gücə malikdir. Digər tərəfdən, Orta Dəhliz iqtisadi baxımdan daha cəlbedici tranzit yoludur. Ona görə ki, məsafə baxımından qısadır və iki həftəyə Çindən gələn yük qatarı Avropaya çata bilir. Nəqliyyat üzrə mütəxəsisslərin hesablamalarına görə, Orta Dəhlizlə yüklərin daşınması 300 kilometrədək yolu qısaldır. Orta Asiya ölkələrinin təbii resurslarının Avropaya çıxarılması baxımından da bu yol çox önəmlidir. Sadaladığım bu səbəblərə görə Paşinyanın Almaniya səfərində tranzit yolların açılmasına bu qədər böyük diqqət göstərilib”.
Vidadi ORDAHALLI
