Bazar günü günü, 20 iyul 2025
     

Söz və məlumat azadlığının demokratik tərəqqimizdə böyük payı var...

Image

Fikir və söz azadlığı demokratik dövlətdə ən mühüm hüquqlardan biridir, təmsilçi demokratiyanın fəaliyyət göstərməsi üçün ilkin şərt və təminatdır. Çünki bir tərəfdən fikir və söz azadlığı çoxpartiyalılıq və ideoloji müxtəliflik prinsiplərinin real işləməsini təmin edir, həm də vətəndaşlara öz siyasi hüquqlarından, xüsusən də seçmək və seçilmək hüququndan istifadə edərkən, etibarlı və dolğun məlumat əsasında öz əqidəsinə əsaslanaraq seçim etməsinə imkan verir. 

Digər tərəfdən, fikir və söz azadlığı dövlət və cəmiyyət üzvlərini rəsmi qurumların, vəzifəli şəxslərin özbaşınalığından qoruyur. Nəticədə dövlət orqanlarının fəaliyyətinin qiymətləndirilməsində şəffaflıq və sərbəstlik onları əhalinin mənafeyinə uyğun fəaliyyət göstərməyə sövq edir. Bundan başqa, fikir və söz azadlığının eyni dərəcədə mühüm cəhəti ondan ibarətdir ki, o, hər bir insanın bir şəxsiyyət kimi inkişafı və özünü ifadə etməsinin əsasını təşkil edir, həm də həqiqətin bərqərar olması üçün son dərəcə əhəmiyyətlidir.

KİV kommunikasiya sisteminin mühüm tərkib hissəsidir 

Fikir və söz azadlığı öz təbiətinə görə əsas insan hüquqlarından biridir. Bu məsələdə media da mühüm rol oynayır. Müasir inkişaf mərhələsində kütləvi informasiya vasitələri kommunikasiya sisteminin tərkib hissəsi olmaqla, əsas sosial institutların fəaliyyəti üçün zəruri olan məlumatların yayılmasının mənbəyi və vasitəsidir. Bu mənada medianın inkişafı ölkəmizdə xüsusi diqqət mərkəzindədir.

Azərbaycan  demokratik dövlətdir, bu o deməkdir ki, ölkədə hakimiyyətin əsas mənbəyi xalqdır. Demokratik dövlət, demokratik cəmiyyət məhz azad düşünmək, azad danışmaq, azad yaşamaq üçündür.  Ümumiyyətlə, demokratiya anlayışında bütün təzahürlərində "azadlığı" ön plana çəkmək olar. Demokratik cəmiyyətdə söz azadlığının inkişafı böyük əhəmiyyət kəsb edir. İstənilən dövlət qurumu öz işini açıq və şəffaf apararkən həm xalqa, həm də dövlətə çox böyük faydalar gətirir.  Bu fonda media hər bir insanın həyatında böyük rol oynayır. Medianın məzmunu insanın cəmiyyət və onun alt sistemləri ilə əlaqələrinin bütün aspektlərini, fərdin daxil olduğu sosial münasibətlərin bütün sahələrini əhatə edir. Kütləvi miqyasda informasiyanın toplanmasını, işlənməsini və yayılmasını təmin edən sosial institutlar media kimi başa düşülür. Kütləvi informasiya ədədi cəhətdən böyük, adətən coğrafi cəhətdən səpələnmiş auditoriya üçün nəzərdə tutulur. Ötürülən məlumat mütləq ictimai maraqlara uyğun olmalıdır. Onun yayılması birbaşa şəxsiyyətlərarası ünsiyyətdən əlavə, insan inkişafının müəyyən mərhələsində həm də kütləvi mənəvi ünsiyyətinin tərkib hissəsidir. Əsas mediaya ənənəvi olaraq televiziya, radio və mətbuat daxildir. Amma artıq internet də kütləvi informasiya vasitəsinə çevrilib. İnternetdə yüzlərlə müxtəlif qəzet, radio və televiziya kanalları yerləşdirilir və bununla da qlobal auditoriyaya çıxış əldə edilir. Sadalanan medianın hər birinin öz xüsusiyyətləri, güclü və zəif tərəfləri var. Məzmunu yazılı sözlə ifadə edən mətbuatın özəlliyi, ilk növbədə, radio və televiziyadan daha çox mətnlərin analitik xarakter daşımasındadır. Oxu prosesinin özü yüksək dərəcədə mücərrəd təfəkkür, aktiv təxəyyül və intellektual gərginliyi nəzərdə tutur. Nəticədə müəlliflə oxucu arasında qarşılıqlı əlaqə daha da yaxınlaşır. Həmçinin qəzet və jurnal mətnləri informasiya anbarı kimi əlverişlidir: ətraflı öyrənmək üçün onlara qayıtmaq olar, onlar yığcamdır, köçürmək asandır və sar belə üstünlüyə malikdir. Radionun əsas üstünlükləri onun televiziya ilə müqayisədə daha yüksək səmərəliliyi və əlçatanlığı və demək olar ki, qeyri-məhdud yayılması, eləcə də istehsal prosesinin texniki sadəliyi və aşağı qiyməti ilə bağlıdır. Bununla belə, qeyd etmək lazımdır ki, elmi-texniki tərəqqinin inkişafı ilə səmərəlilik və əlçatanlıq ilə bağlı fərqlər getdikcə daha çox silinir. Radio jurnalistikasının ifadə vasitələri - canlı səs, musiqi real hadisələrin çatdırılmasında yüksək orijinallıq və obrazlılıq potensialına malikdir. Televiziya özündə radio, kino, fotoqrafiya, rəssamlıq və teatrın imkanlarını birləşdirir. O, təsvir və səsi sintez edərək, yayımlanan şəkillərin demək olar ki, tam canlılığına nail olmağa, hadisələrin vaxtı ilə üst-üstə düşməsini və onların tamaşaçı müşahidəsini təmin etməyə qadirdir. İnternet isə bütün bunların cəmini özündə birləşdirə bilə. Azərbaycanda medianın bütün bu növləri uğurla inkişaf edir, söz azadlığının təminatına töhfələrini verir.

Məkan-zaman sərhədlərinin olmadığı müasir dövrdə media müstəsna önəm kəsb edir 

Fikir və söz azadlığının müsbət fövqəladə xarakteri onun həyata keçirilməsi sferasının dövlət tənzimlənməsi vektorunu müəyyən edir. Dövlətin siyasətinin istiqaməti onun hüquq və azadlıqların müdafiəsi və həyata keçirilməsini təmin etmək məsuliyyəti ilə müəyyən edilməlidir. Belə bir vəzifə həm də vətəndaşların fikir və söz azadlığının həyata keçirilməsinə məhdudiyyətlərin müəyyən edilməsi üçün əsasdır.

Azərbaycan Konstitusiyasına uyğun olaraq, hər kəsin  fikir və söz azadlığı təmin edilir. Azərbaycan Konstitusiyasının 50-ci maddəsinə uyğun olaraq hər kəsin istədiyi məlumatı qanuni yolla axtarmaq, əldə etmək, ötürmək, hazırlamaq və yaymaq azadlığı var. Konstitusiya azadlığı jurnalistlərin yaradıcılıq azadlığını qanuni olaraq təmin edir. Fikir, söz və məlumat azadlığı, sərbəst düşüncənin ifadə olunması üçün hüquqların təmin olunması kütləvi informasiya vasitələrinin və bütövlükdə, müasir informasiya cəmiyyətinin söykəndiyi əsas dəyər hesab olunur.  Amma söz azadlığından danışarkən hesab etmək olmaz ki, jurnalistin azadlığı onun mühakimələrində tam azadlıqdır. Jurnalist ilk növbədə xalqla hakimiyyət arasında ünsiyyət vasitəsidir. Və əgər jurnalistin qarşısında bütün qapılar açılırsa, bu o deməkdir ki, ölkədəki vəziyyətin əsl mənzərəsi xalqa açılır. Deməli, kütləvi informasiya vasitələri universal xüsusiyyətlərinə - universallığına, hər şeyi əhatə etməsinə, cəmiyyətin həyati strukturuna hərtərəfli nüfuz etməsinə görə inteqrasiya proseslərində böyük rol oynayır. Kütləvi informasiya vasitələrinin sosial, operativ, informasiya sistemi kimi fəaliyyət göstərməsi onun əsas subyektləri - cəmiyyət, müxtəlif qruplar, təbəqələr, strukturlar, qurumlar, hakimiyyət orqanları, auditoriyalar arasında dinamik qarşılıqlı əlaqə prosesidir. Media kütləvi kommunikasiya prosesinin bütün subyektlərinin cəmiyyətin optimal fəaliyyəti üçün zəruri olan yüksək keyfiyyətli və aktual informasiyaya olan tələbatını tez ödəmək məqsədini həyata keçirir. Medianın inkişafının səviyyəsi və effektivliyi, ilk növbədə, cəmiyyətin azadlıq dərəcəsi ilə müəyyən edilir. İnformasiya cəmiyyətinə keçidin baş verdiyi, jurnalistikanın qloballaşdığı və bu gün məkan və zaman sərhədlərinin olmadığı müasir dövrdə media müstəsna önəm kəsb edir. Müstəqil və plüralist media vətəndaşların məlumat almaq hüququnun ən mühüm təminatı və ölkədə demokratik transformasiya reallığının aydın, obyektiv göstəricisidir.

Samirə SƏFƏROVA
Yazı Azərbaycan Respublikasının Medianın İnkişafı Agentliyinin maliyyə dəstəyilə çap olunur.



VİDEO

Dünyada xaos böyüyür, Azərbaycana təhlükə də artır... - VİDEO

Tramp İranla müharibədən niyə qorxur... - VİDEO

Aydın Quliyev Putinin köməkçisinin cavabını sərrast verdi... - VİDEO

İctimai Birlik sədri Aydın Quliyevi yubileyi münasibətilə təbrik etdi

65 İLLİK ÖMÜR YOLUNA DƏYƏR VERƏN İNSANA! - Milli İstiqlalçıların Aydın Quliyevə yubiley təbriki...

Akademik Əhliman Əmiraslanov Aydın Quliyevi yubileyi münasibətilə təbrik etdi

SON XƏBƏRLƏR

19.07.2025 / 21:37
Prezident: "Azərbaycan ilə Ermənistan arasında etimadın zəmanəti beynəlxalq hüquq normaları olmalıdır"

19.07.2025 / 21:28
"Qarabağ və Şərqi Zəngəzur artıq cənnətin kiçik bir parçasıdır" - Prezident

19.07.2025 / 21:16
Azərbaycan Prezidenti: "Fransa ilə Yeni Kaledoniya arasında baş verən hadisə tarixi presedentdir"

19.07.2025 / 21:15
Azərbaycan Rusiyanı beynəlxalq məhkəməyə verəcək...

19.07.2025 / 21:11
"Azərbaycan ilə Çinin ticarət həcminin artırılmasına dair böyük planları var" - Prezident

19.07.2025 / 21:01
Prezident İlham Əliyev: "Azərbaycan mediasının inkişafı məni çox sevindirir"

19.07.2025 / 20:57
"Biz xarici investorları enerji sektoruna cəlb edirik" - Prezident

19.07.2025 / 20:50
Prezident: "Mən süni intellektdən istifadə etmirəm"

19.07.2025 / 20:39
Prezident İlham Əliyev: "İqlim dəyişmələrinə qarşı mübarizədə Afrika dövlətlərini dəstəkləyirik"

19.07.2025 / 20:32
"Azərbaycan və Ermənistana razılığa gəlməkdə kömək etmək səylərinə görə Prezident Trampa minnətdarıq" - Prezident

19.07.2025 / 20:28
Azərbaycan Prezidenti qəzaya uğrayan AZAL təyyarəsi ilə bağlı sualı cavablandırıb

19.07.2025 / 20:17
Prezident Rusiya ilə Avropa İttifaqı arasında yaranmış təbii qaz böhranına münasibət bildirdi

19.07.2025 / 20:10
Prezident İlham Əliyev Şuşa Forumunda öz siyasətinin təməl prinsiplərini sadaladı

19.07.2025 / 19:59
"Cənubi Qafqaz sabit məkan olacaq" - Prezident İlham Əliyev

19.07.2025 / 19:56
Prezident Ermənistanla sülh müqaviləsinin hansı halda imzalana biləcəyini açıqladı

19.07.2025 / 19:49
Prezident İlham Əliyev III Şuşa Qlobal Media Forumunda iştirak edib - FOTO

19.07.2025 / 19:41
"Bizi tənqid edənlərin xarici borcu ÜDM-in 100 faizi qədərdir və ondan da artıqdır" - Prezident

19.07.2025 / 19:23
"Biz indi beynəlxalq səhnədə daha fəalıq" - Prezident

19.07.2025 / 19:15
Prezident: "İstəyirik ki, İqtisadi Əməkdaşlıq Təşkilatı daha güclü, daha effektiv olsun"

19.07.2025 / 19:12
"Bizim Qələbəmiz göstərir ki, ədalət var, sadəcə, ona nail olmaq lazımdır" - Prezident

19.07.2025 / 19:10
Bakı ilə İrəvanın arasında Paris özünü bu dəfə belə pərdələyir - "göz yaşları"...

19.07.2025 / 19:03
Azərbaycan Prezidenti: "ABŞ-la güclü tərəfdaşlıq münasibətlərinin dəstəkləndiyini görürük"

19.07.2025 / 18:40
"Bu gün Cənub Qaz Dəhlizi maksimal həcmdə fəaliyyət göstərir" - Prezident

19.07.2025 / 18:35
Ərdoğan Trampın “50 gün” hədəsindən Putini xilas etmək istəyir...

19.07.2025 / 18:28
Prezident İlham Əliyev: "Bizim etibarlı tərəfdaş imicimiz var"

19.07.2025 / 18:20
"Ermənistan Zəngəzur dəhlizi ilə bağlı prosesi bundan sonra da bloklasa, onun tranzit ölkəyə çevrilmək şansı sıfra yaxınlaşır" - Prezident

19.07.2025 / 18:06
AB Azərbaycan qazına möhtac... Rəsmi Brüssel isə bizə pislikdən əl çəkmir…

19.07.2025 / 18:01
Prezident: "Zəngəzur dəhlizinin potensialı ilkin mərhələdə 15 milyon ton yük səviyyəsində qiymətləndirilir"

19.07.2025 / 17:38
Azərbaycanın MDB İqtisadi Şura iclasından imtinasının ardınca maraqlı bəyanat səsləndi...

19.07.2025 / 17:36
"Azərbaycan ekoloji baxımdan çox düzgün mövqe seçmiş ölkədir" - Prezident

19.07.2025 / 17:24
Prezident İlham Əliyev: "Şuşa Media Forumu artıq ənənəvi xarakter alıb"

19.07.2025 / 17:09
Mahmud Kaşqari Fondunun layihəsi əsasında çap olunan kitabların təqdimatı keçirilib - FOTO

19.07.2025 / 16:52
Yunus peyğəmbərdən sonra üçüncü Yunus... Yunus Oğuz - 65

19.07.2025 / 16:37
Bu gün 3-cü Şuşa Qlobal Media Forumu işə başlayır

19.07.2025 / 16:10
"Dünya liderləri Prezident İlham Əliyevdən çox şeyləri öyrənə bilər" - Rusiyalı politoloq

19.07.2025 / 15:33
Ermənilər Ağdamda qəbirlərdən protezləri də oğurlayıblar...

19.07.2025 / 14:16
Azərbaycan-Pakistan mövcud strateji tərəfdaşlıq münasibətləri müzakirə edilib

19.07.2025 / 12:18
Milli Məclisdən Belçika parlamentinə sərt cavab - regionda yeni gərginlik ocağı yaratmağa çalışırlar...

19.07.2025 / 11:45
Prezident İnzibati Xətalar Məcəlləsində dəyişiklik edilməsi haqqında qanunu təsdiqlədi

19.07.2025 / 11:33
Azərbaycanda geodeziya, qravimetriya, topoqrafiya, kartoqrafiya və kadastr işlərində yeni koordinat sistemi tətbiq ediləcək - SƏRƏNCAM

19.07.2025 / 10:12
ŞOK - Özbəkistanda İŞİD-ə məxsus terror qruplaşması aşkar edildi!

19.07.2025 / 10:08
İrəvanda keçmiş deputat hakimiyyətin devrilməsinə çağırışa görə həbs edilib

19.07.2025 / 10:01
"Napoli" Vikter Osimhen üçün "Qalatasaray"a "HƏ" dedi

19.07.2025 / 09:53
Milli Məclis Belçika Nümayəndələr Palatasının qətnaməsinə kəskin etirazını bildirib

19.07.2025 / 09:27
Müəllimlər kimi həkimlər də "yazı-pozu" ilə hədsiz yükləniblər...

19.07.2025 / 08:42
Ət 1 manat da bahalaşdı....

18.07.2025 / 23:20
Bakı Kitab Mərkəzində “Tanımadığımız Konfutsi” adlı gecə keçirildi - FOTO

18.07.2025 / 22:32
İctimai Birlik sədri Aydın Quliyevi yubileyi münasibətilə təbrik etdi

18.07.2025 / 22:18
“65 illik yubileyiniz mübarək olsun, ustad!” - Missiya TV-nin baş redaktorundan Aydın Quliyevə təbrik...

18.07.2025 / 21:51
Prezident İlham Əliyev İraq Prezidentinə başsağlığı verdi

18.07.2025 / 21:50
Ermənistan silahlı qüvvələrinin qalıqları və qeyri-qanuni erməni silahlı dəstələrinin törətdiyi təxribatlar nəticəsində zərər çəkmiş şəxslər məhkəmədə ifadə verdi - FOTO

18.07.2025 / 21:35
Ermənistanı elə Avropanın özü vurmağa hazırlaşır - Makron nə ilə fərqlənir?..

18.07.2025 / 21:23
65 İLLİK ÖMÜR YOLUNA DƏYƏR VERƏN İNSANA! - Milli İstiqlalçıların Aydın Quliyevə yubiley təbriki...

18.07.2025 / 21:20
31 tona yaxın qızıl almışıq - yığım, ya emal üçün?

18.07.2025 / 21:06
İmamoğlunun həbsindən sonra Türkiyənin iç siyasətində mümkün təmayüllər - sabitlik qalacaqmı?..

18.07.2025 / 20:53
Bakıdan Parisə sərt sillə - dünya mediası Azərbaycanın möhtəşəm uğuruna heyrandır...

18.07.2025 / 20:39
Avropa İttifaqı yeni SSRİ olmaq istəyir - Cənubi Qafqazda ilk olaraq Gürcüstanı əzəcək...

18.07.2025 / 20:26
Qonşularla müqayisədə iki rəqəm bizi geridə qoyur...

18.07.2025 / 20:14
Çin-Hindistan-Rusiya ittifaqı? - XİN-in yeni strategiyasında ən ağır maneə...

18.07.2025 / 20:00
Azərbaycanın çay ixracı azalır... Niyə?

18.07.2025 / 19:47
Azərbaycanın zəngin elmi və mədəni irsinin özünəxas ikili mahiyyəti...

18.07.2025 / 19:35
"Erməni kilsəsi İŞİD-dir, molla rejimi ilə bir addımlayır" - təhqirin biri "1 qəpik"…

18.07.2025 / 19:26
Dünya Azərbaycanlılarının Mədəniyyət Mərkəzi Aydın Quliyevi təbrik etdi

18.07.2025 / 19:22
Suriyada Türkiyə-İsrail müharibəsi hər an başlaya bilər...

18.07.2025 / 19:09
Akademik Əhliman Əmiraslanov Aydın Quliyevi yubileyi münasibətilə təbrik etdi

18.07.2025 / 19:04
Müəllimlər müəllimi Sabir Qurbanov - FOTO

18.07.2025 / 19:04
BMT-nin İqtisadi və Sosial şurasına üzvlüklə bağlı təlimlər keçirilir

18.07.2025 / 18:50
İsrailin Suriyanı vurması Azərbaycanın siyasətinə bəzi çətinliklər yaradır...

18.07.2025 / 18:46
Bakıda Türkiyə-Azərbaycan Qardaşlıq Forumu keçirildi

18.07.2025 / 18:31
Azərbaycan Türkmənistanın Transxəzər problemini həll edəcək...

18.07.2025 / 18:17
Dünyanın yaradıcı insanlarının bir qrupu “Azərbaycan” Nəşriyyatına toplaşdı - 150 illik işığın əhatəsi... - FOTO

18.07.2025 / 18:03
Ay Paşinyan, Şanxay təşkilatı hara, Avropa Birliyi hara?..

18.07.2025 / 17:49
İrəvanda “Arsax deyən son dilləri də kəsirlər”...

18.07.2025 / 17:36
İrəvan Moskvanı konyakla məst edə bilmədi, ancaq Kreml İrəvanı konyakla vurdu...

18.07.2025 / 17:23
Prezident İlham Əliyev Təzəbinə və Xanyurdu sakinlərinə - Biz burada əbədi yaşayacağıq, daha heç kim bizi bu yerlərdən çıxara bilməz

18.07.2025 / 17:05
"Suriyada sülhün, təhlükəsizliyin və sabitliyin bərqərar olunması mütləq dərəcədə vacibdir" - Azərbaycan XİN

18.07.2025 / 16:51
Xadimələrə maşınını yudurdan məktəb direktoru işdən çıxarıldı

18.07.2025 / 16:36
Polis Maştağada əməliyyat keçirdi - 881 kq çətənə kolu yetişdirilən istixana aşkarlandı...

18.07.2025 / 15:55
Bakıda 12 min manatlıq oğurluq edən və avtomobil qaçıran şəxslər saxlandı

18.07.2025 / 15:43
Valideyn himayəsindən məhrum uşaqlar üçün yaradıcı və psixoloji inkişaf layihəsi

18.07.2025 / 15:40
Prezident Xocalının Xanyurdu kəndində olub, kəndə köçən bir qrup sakinlə görüşüb - FOTO/YENİLƏNDİ

Azərbaycanın zəngin elmi və mədəni irsinin özünəxas ikili mahiyyəti...

XƏBƏR ARXİVİ