Şənbə günü, 19 iyul 2025
     

Mən ət yeyirəm, sən kələm - biz orta hesabla dolma yeyirik?

Image

Keçən il açıqlanan son məlumatlara əsasən, Azərbaycanda işçilərin təxminən 80%-i orta aylıq əmək haqqı səviyyəsindən aşağı, cəmi 20%-i isə orta aylıq əmək haqqı səviyyəsindən yuxarı maaş alır. 2023-cü il dekabrın 1-nə Azərbaycanda orta aylıq əmək haqqı 923 manat təşkil edib. 

Bu tarixdə ölkədə 1 milyon 733 min işçi işlə təmin olunub. Lakin onlardan yalnız 22,4 faizi (388 min nəfər) 900 manatdan çox, 77,6 faizi (1 milyon 345 min nəfər) isə 900 manatdan az əmək haqqı alıb.

Maraqlıdır ki, işçilərin 10,7 faizinin (185 min nəfər) əmək haqqı müəyyən edilmiş minimum əmək haqqından belə aşağıdır. daha 257 min işçi (məşğul əhalinin 14,9 faizi) minimum əmək haqqı civarında maaş alır.

Azərbaycanda 1500 manat və daha çox maaş alanlar da az deyil. Bu maaşı alanların sayı 158 minə (məşğul əhalinin 9 faizinə) yaxınlaşıb.

İqtisadi nəzəriyyəyə əsasən, həm orta, həm də minimum əmək haqqı bir göstərici olaraq ölkədəki məşğul əhalinin maddi maraqlarının daha yüksək səviyyədə ödənilməsini təmin etmək üçün hesablanır. Hökumətin hədəfi bu göstəriciləri daha yüksək səviyyəyə qaldırmaq olmalıdır. Minimum, orta və ən yüksək əmək haqqılar arasında böyük təzad yaranırsa, deməli sürdürülən iqtisadi siyasət hədəflərinə çata bilməyib və indikatorların səmərəliliyi özünü doğrultmur. Sadə dildə desək, əməkçilərın 26,6 faizi minimum əmək haqqı və ondan aşaği, 80 faizi isə orta aylıq əmək haqqından aşaği, yalnız 20 faizi orta aylıq əmək haqqından yuxarı maaş alırsa bu ciddi fərq sayılır. Yəni bir gösərici - orta aylıq əmək haqqı yalnız 10 faiz əməkçinin maddi durumunu özündə əks etdirir, qalan 80 faizin bu göstəriciyə heç bir aidiyyəti yoxdur. Təsəvvür edin ki, əməkçilərın 20 faizi ət, 80 faizi isə kələm yeyir, deməli bütün işçilər dolma yeyir? Axı kələm yeyənin ətdən xəbəri yoxdur…

Onu da qeyd edək ki, Azərbaycan hökuməti 2001-ci ildə Avropa Sosial Xartiyasına qoşulanda öhdəlik götürmüşdü ki, qarşıdakı 5-6 il ərzində minimum əmək haqqını orta aylıq əmək haqqının 60 faizi səviyyəsinə çatdıracaq. Həmin vaxtdan 23 il keçməsinə baxmayaraq, hazırda Azərbaycanda minimum əmək haqqı (345 manat) orta aylıq əmək haqqının (1000 manat) cəmi 34,5 faizini təşkil edir. Avropalılar belə düşünür ki, minimum əmək haqqı orta aylıq əmək haqqına nə qədər yaxın olsa bir o qədər yaxşıdır və bu düzgün yanaşmadır. Minimum əmək haqqı hökumətin vətəndaşinın maddi mənafeini qoruyan bir alətidir. Hökumət bu göstərici ilə sahibkara deyir ki, sən mənim vətəndaşıma minimum əmək haqqından aşağı əmək haqqı verə bilməzsən. Gəlin görək, Azərbaycanın təsdiq etdiyi bu məbləğ vətəndaşın maddi mənafeyini qoruya bilirmi? Tutaq ki, 3 nəfərdən ibarət bir gənc ailənin başçısı minimum əmək haqqına işləyir, arvadı isə körpə uşağa baxır. Ölkədə əmək qabiliyyətli əhalinin minimum istehlak səbəti 287 manat, uşaqlar üçün isə 235 manat müəyyənləşib. Üç nəfərdən ibarət olan ailənin minimum istehlak səbətinin dəyəri 809 manat təşkil edirsə, bu ailə 345 manatla neçə dolansın? Belə ailələrə əslində Ünvanlı Dövlət Sosial Yardımı (ÜDSY) düşür. Amma bu yardımı almağın özü də bir qəhrəmanlıq tələb edir.

27 ölkəni birləşdirən Avropa İttifaqının 21 üzvü minimum əməkhaqqı sistemi tətbiq edir. 2022-ci il yanvarın 1-nə minimum əmək haqqının ən yüksək məbləği Lüksemburqda qeydə alınıb: 2257 avro.

İrlandiyada minimum əməkhaqqı 1775, Niderlandda 1725, Belçikada 1658, Almaniyada 1621, Fransada 1603, İspaniyada 1126, Sloveniyada 1074 avro göstərilir. Qalan ölkələr minimum maaş məbləğinə görə belə sıralanır:

Portuqaliya – 823 avro

Malta – 792 avro

Yunanıstan – 774 avro

Litva – 730 avro

Polşa – 655 avro

Estoniya – 654 avro

Çexiya – 652 avro

Slovakiya – 646 avro

Xorvatiya – 624 avro

Macarıstan – 542 avro

Rumıniya – 515 avro

Latviya – 500 avro

Bolqarıstan – 332 avro.

Mənbə: Eurostat

Qeyd edək ki, həmin vaxt 100 avro 193 manat təşkil edib. O vaxt Azərbaycanda aylıq əməkhaqqının minimum məbləği 300 manat müəyyən edilmişdi.

Əslində məşğul əhalinin əmək haqqı arasında belə ciddi təzadlar yarandıqda hökumət vəziyyəti özündə daha real əks etdirən indikatorlara müraciət etməlidir ki, nə özü aldanmasın, nə də cəmiyyət. Belə ki, indiki halda biz median əmək haqqı göstəricisini daha optimal indikator kimi götürməliyik. Median əmək haqqı nədir və necə hesablanır?

Median əmək haqqı əmək qabiliyyətli əhalinin aşağı əmək haqqı alan yarısının orta aylıq əmək haqqıdır. Əmək qabiliyyətli əhalinin siyahısı əmək haqqının artan və ya azalan sırası ilə tərtib edilir və ən aşağı əmək haqqı alan yarısının orta aylıq əmək haqqı hesablanır. Bununla da hökumət hədəf olaraq median əmək haqqının artırılmasını seçir. Bütün cəhdlər də bu hədəfə döğru işə salınır.

Ölkədə bütün növ əmək haqlarının artması üçün dinamik əmək bazarı formalaşmalıdır ki, hər əmək qabiliyyətli əhaliyə bir neçə iş təklif edilsin. İşçi isə ona sərf edən ən yaxşı işi seçə bilsin. O zaman işçinin iş təklifindən imtina etdiyi sahibkarlar axtaracaq ki, işçi niyə məndən imtina etdi, qonşumu və ya kənar həmkarımı seçdi. Araşdıraraq görəcək ki, rəqibləri daha çox əmək haqqı, daha yaxşı iş şəraiti təklif edir, məhz səbəb budur. Onda işçi tapa bilməyən sahibkar da analoji addımlar atacaq - maaşi artıracaq, daha münbit iş şəraiti yaradacaq.

Dinamik əmək bazarını formalaşdirmaq üçün isə özəl sektorun inkişafına mane olan bütün əngəllər aradan qaldırılmalıdir ki, onlar çoxalsın, böyüsün, inkişaf etsin və daha çox işçiyə tələb yarada bilsin.

Akif NƏSİRLİ



VİDEO

SON XƏBƏRLƏR

18.07.2025 / 23:20
Bakı Kitab Mərkəzində “Tanımadığımız Konfutsi” adlı gecə keçirildi - FOTO

18.07.2025 / 22:32
İctimai Birlik sədri Aydın Quliyevi yubileyi münasibətilə təbrik etdi

18.07.2025 / 22:18
“65 illik yubileyiniz mübarək olsun, ustad!” - Missiya TV-nin baş redaktorundan Aydın Quliyevə təbrik...

18.07.2025 / 21:51
Prezident İlham Əliyev İraq Prezidentinə başsağlığı verdi

18.07.2025 / 21:50
Ermənistan silahlı qüvvələrinin qalıqları və qeyri-qanuni erməni silahlı dəstələrinin törətdiyi təxribatlar nəticəsində zərər çəkmiş şəxslər məhkəmədə ifadə verdi - FOTO

18.07.2025 / 21:35
Ermənistanı elə Avropanın özü vurmağa hazırlaşır - Makron nə ilə fərqlənir?..

18.07.2025 / 21:23
65 İLLİK ÖMÜR YOLUNA DƏYƏR VERƏN İNSANA! - Milli İstiqlalçıların Aydın Quliyevə yubiley təbriki...

18.07.2025 / 21:20
31 tona yaxın qızıl almışıq - yığım, ya emal üçün?

18.07.2025 / 21:06
İmamoğlunun həbsindən sonra Türkiyənin iç siyasətində mümkün təmayüllər - sabitlik qalacaqmı?..

18.07.2025 / 20:53
Bakıdan Parisə sərt sillə - dünya mediası Azərbaycanın möhtəşəm uğuruna heyrandır...

18.07.2025 / 20:39
Avropa İttifaqı yeni SSRİ olmaq istəyir - Cənubi Qafqazda ilk olaraq Gürcüstanı əzəcək...

18.07.2025 / 20:26
Qonşularla müqayisədə iki rəqəm bizi geridə qoyur...

18.07.2025 / 20:14
Çin-Hindistan-Rusiya ittifaqı? - XİN-in yeni strategiyasında ən ağır maneə...

18.07.2025 / 20:00
Azərbaycanın çay ixracı azalır... Niyə?

18.07.2025 / 19:47
Azərbaycanın zəngin elmi və mədəni irsinin özünəxas ikili mahiyyəti...

18.07.2025 / 19:35
"Erməni kilsəsi İŞİD-dir, molla rejimi ilə bir addımlayır" - təhqirin biri "1 qəpik"…

18.07.2025 / 19:26
Dünya Azərbaycanlılarının Mədəniyyət Mərkəzi Aydın Quliyevi təbrik etdi

18.07.2025 / 19:22
Suriyada Türkiyə-İsrail müharibəsi hər an başlaya bilər...

18.07.2025 / 19:09
Akademik Əhliman Əmiraslanov Aydın Quliyevi yubileyi münasibətilə təbrik etdi

18.07.2025 / 19:04
Müəllimlər müəllimi Sabir Qurbanov - FOTO

18.07.2025 / 19:04
BMT-nin İqtisadi və Sosial şurasına üzvlüklə bağlı təlimlər keçirilir

18.07.2025 / 18:50
İsrailin Suriyanı vurması Azərbaycanın siyasətinə bəzi çətinliklər yaradır...

18.07.2025 / 18:46
Bakıda Türkiyə-Azərbaycan Qardaşlıq Forumu keçirildi

18.07.2025 / 18:31
Azərbaycan Türkmənistanın Transxəzər problemini həll edəcək...

18.07.2025 / 18:17
Dünyanın yaradıcı insanlarının bir qrupu “Azərbaycan” Nəşriyyatına toplaşdı - 150 illik işığın əhatəsi... - FOTO

18.07.2025 / 18:03
Ay Paşinyan, Şanxay təşkilatı hara, Avropa Birliyi hara?..

18.07.2025 / 17:49
İrəvanda “Arsax deyən son dilləri də kəsirlər”...

18.07.2025 / 17:36
İrəvan Moskvanı konyakla məst edə bilmədi, ancaq Kreml İrəvanı konyakla vurdu...

18.07.2025 / 17:23
Prezident İlham Əliyev Təzəbinə və Xanyurdu sakinlərinə - Biz burada əbədi yaşayacağıq, daha heç kim bizi bu yerlərdən çıxara bilməz

18.07.2025 / 17:05
"Suriyada sülhün, təhlükəsizliyin və sabitliyin bərqərar olunması mütləq dərəcədə vacibdir" - Azərbaycan XİN

18.07.2025 / 16:51
Xadimələrə maşınını yudurdan məktəb direktoru işdən çıxarıldı

18.07.2025 / 16:36
Polis Maştağada əməliyyat keçirdi - 881 kq çətənə kolu yetişdirilən istixana aşkarlandı...

18.07.2025 / 15:55
Bakıda 12 min manatlıq oğurluq edən və avtomobil qaçıran şəxslər saxlandı

18.07.2025 / 15:43
Valideyn himayəsindən məhrum uşaqlar üçün yaradıcı və psixoloji inkişaf layihəsi

18.07.2025 / 15:40
Prezident Xocalının Xanyurdu kəndində olub, kəndə köçən bir qrup sakinlə görüşüb - FOTO/YENİLƏNDİ

18.07.2025 / 15:36
Azərbaycanlı olduğuna görə Ermənistanda girov saxlanılmış və işgəncələrə məruz qalmış şəxs məhkəmədə ifadə verdi

18.07.2025 / 15:17
Latviya Rusiya ilə sərhəddə bomba sığınacaqları tikir...

18.07.2025 / 15:02
" Yeni Azərbaycan" TV-nin icraçı direktoru Murad Paşayevlə müsahibə - VİDEO

18.07.2025 / 14:33
Dövlət İnvestisiyalarının İdarəedilməsi İnformasiya Sistemi yaradılacaq

18.07.2025 / 14:23
Xocalı kərpic zavodunun açılışı oldu - FOTO

18.07.2025 / 14:20
Azərbaycan MDB İqtisadi Şurasının Moskvada keçiriləcək iclasında iştirakdan imtina etdi

18.07.2025 / 14:06
Bakıdan Naxçıvana avtobus reysləri bərpa olunur...

18.07.2025 / 14:03
Prezident İlham Əliyev Xocalının Təzəbinə kəndində görülən işlərlə tanış olub - FOTO

18.07.2025 / 13:50
Masallıda 12 minlik qızıl oğurlayan şəxs yaxalandı

18.07.2025 / 13:38
"Türkiyə-Azərbaycan münasibətləri özünün ən yaxşı dövrünü yaşayır" - Səfir Birol Akgün

18.07.2025 / 13:25
“Formula-1” tribunalarında tamaşaçı sayı 2 min nəfər artırılıb

18.07.2025 / 13:14
Ağdamın Qiyaslı kəndindəki tarixi məscidin binasının bərpadan sonra açılışı oldu - FOTO

18.07.2025 / 12:47
Ağdam şəhərində 1 nömrəli körpələr evi-uşaq bağçası istifadəyə verildi - FOTO

18.07.2025 / 12:38
Ağdam şəhər 1 nömrəli tam orta məktəbin binasının açılışı oldu - FOTO

18.07.2025 / 12:30
Rusiyanın 20-dən çox bankı SWIFT sistemindən atılır...

18.07.2025 / 12:26
Prezident Ağdam Sənaye Parkında tütün məmulatlarının istehsalı müəssisəsinin açılışında iştirak edib - FOTO

18.07.2025 / 12:22
"Süni intellektin dövlət auditində tətbiqi auditin müstəqil nəzarət institutu kimi daha da inkişaf etməsinə öz töhfəsini verəcək" - Prezident

18.07.2025 / 12:19
Prezident İlham Əliyev ASOSAI və ARABOSAI təşkilatlarının Birgə Toplantısının iştirakçılarına müraciət ünvanlayıb

18.07.2025 / 12:00
Qubada "Kamaz" və "Jiquli" toqquşub

18.07.2025 / 11:35
Polis təhlükəsizlik kəmərindən istifadə etməyən sürücülərə xəbərdarlıq etdi!

18.07.2025 / 11:25
Zelenski Rüstəm Umerovu Təhlükəsizlik Şurasının katibi təyin etdi

18.07.2025 / 11:22
Bu gündən məktəbəqədər təhsil müəssisələrinə qəbul başlayıb

18.07.2025 / 11:17
Ədliyyə Nazirliyinin nəşriyyat evi ləğv olunur

18.07.2025 / 11:12
Banklar, 105 gəmi, "Şimal Axını" - Avropa İttifaqından Rusiyaya qarşı ən sərt sanksiya!

18.07.2025 / 11:06
Naxçıvanın Baş naziri müşavirə keçirib

18.07.2025 / 11:02
ABŞ Senatından USAID-ə 9 milyard dollarlıq zərbə!

18.07.2025 / 10:30
“Hulusi Akar Azərbaycan Silahlı Qüvvələri ilə fəxr etdiyini bildirdi” – EMİN HƏSƏNLİ

18.07.2025 / 10:18
"Şelburn" - "Qarabağ" matçını bu hakimlər idarə edəcək

18.07.2025 / 10:11
"Tehran erməni dostlarına güvənir" - Mehdi Sobhani

18.07.2025 / 10:06
"Qərb Gürcüstanı qarışdırmağa hazırlaşır" - spikerdən AÇIQLAMA

18.07.2025 / 10:00
Türkiyədə antiterror əməliyyatı - 153 İŞİD-çi saxlanılıb

18.07.2025 / 09:30
Trampdan ŞOK ADDIM - Bu məşhur nəşri məhkəməyə verir!

18.07.2025 / 09:22
Daha bir reper saxlanıldı - bu dəfə söyüşə görə...

18.07.2025 / 09:20
Tələbə təqaüdlərindən adambaşına 3 manat tutqu narazılıq yaradıb...

18.07.2025 / 09:17
11 ölkədən Suriyaya dəstək BƏYANATI

18.07.2025 / 09:09
"Sabah" Avropa Liqası ilə vidalaşdı - hədəf Konfrans Liqasıdır

18.07.2025 / 09:05
Bakının bu əraziləri qazsız qalacaq - XƏBƏRDARLIQ

18.07.2025 / 09:00
Fransada sosial gərginlik - Həmkarlar İttifaqları tətil elan etdi!

18.07.2025 / 08:33
Azərbaycanlıların Rusiyadan vətənə pul göndərişinə məhdudiyyət qoyulacaq...

18.07.2025 / 01:26
Azərbaycanlı döyüşçü Cavid Rzayev Rusiya vətəndaşlığından çıxarıldı...

18.07.2025 / 01:08
Avtomobilinə su qatılmış benzin tökülən İran prezidenti yolda qaldı - Pezeşkian Təbrizə taksi ilə getdi...

18.07.2025 / 00:34
Azərbaycanlı diaspor rəhbəri Rusiyada axtarışa verildi

17.07.2025 / 22:53
Prezident İlham Əliyevin sosial şəbəkə hesablarında Qurbanqulu Berdiməhəmmədovla görüşündən görüntülər paylaşılıb - VİDEO

17.07.2025 / 22:15
“...65 ilə 650 ilin mirasını sığdırdı...” - Yunus Oğuzdan Aydın Quliyevə yubiley təbriki...

17.07.2025 / 22:06
Prezident İlham Əliyev və Qurbanqulu Berdiməhəmmədov Şuşada birgə nahar ediblər - FOTO

17.07.2025 / 21:50
Ermənilər tərəfindən əsir və girov götürülmüş, xəsarətlər almış zərərçəkmişlər məhkəmədə ifadə verdi - FOTO

Azərbaycanın zəngin elmi və mədəni irsinin özünəxas ikili mahiyyəti...

XƏBƏR ARXİVİ

İyul
B.eÇ.aÇC.aCŞB
301234567891011121314151617181920212223242526272829303112345678910