şənbə günü, 21 iyun 2025
     

Orta Dəhlizdə Azərbaycan-Çin əməkdaşlığı Avrasiyanın əsas hadisəsinə çevrilir...

Image

Çin iqtisadiyyatı nominal ümumi daxili məhsul həcminə görə ABŞ-dan sonra dünyada ikinci ən böyük iqtisadiyyatdır. 2014-cü ildən isə alıcılıq qabiliyyəti paritetinə görə ÜDM baxımından birincidir. Londonda yerləşən CEBR konsaltinq şirkətinin proqnozlarına görə, 2030-cu ildə Çin nominal ÜDM-ə görə ABŞ-ı keçəcək və dünyanın ən böyük iqtisadiyyatına çevriləcək. 1990-cı ildə Çinin ÜDM-i 360,86 milyard dollar olub, 2021-ci ilin sonunda isə 17,7 trilyonu ötüb – 31 ildə ölkə iqtisadiyyatı 49 dəfə artıb. Həmin dövrdə ABŞ-ın ÜDM-i 3,5 dəfə - 5,96 trilyon dollardan 22,99 trilyon dollara qədər artıb.

1976-cı ildə Çin 6,9 milyard dollar dəyərində mal ixrac edib, 20 il sonra isə ixrac 26 dəfə artaraq 154,8 milyard olub.2021-ci ilin sonunda Çin 3,5 trilyon ixrac həcmi ilə dünyanın ən böyük ixracatçısı olub. Bu, 1976-cı ildəkindən 507 dəfə çoxdur. Son iki ildə bu göstərici daha da artıb. Eyni zamanda, iqtisadiyyatın strukturu əhəmiyyətli dərəcədə dəyişdi. Çin ixracatının strukturu haqqında məlumat yalnız 1992-ci ildən bəri mövcuddur, lakin bu, həm də çox açıqdır. Əgər 1992-ci ildə ixracda ən böyük payı geyim və tekstil məhsulları tuturdusa, 2019-cu ilin sonunda demək olar ki, yarısı maşınqayırma və elektronikanın payına düşüb. İqtisadi islahatlar Çində həyat səviyyəsini yüksəltdi və 2021-ci ildə ölkənin rəhbəri Si Cinpin həddindən artıq yoxsulluq üzərində qələbəni elan etdi. 50 il ərzində Çin aclıqdan əziyyət çəkən kənd təsərrüfatı ölkəsindən dünyanın ikinci iqtisadiyyatına, dünyanın ən böyük ixracatçısı və yeni texnoloji sənayelərdə liderə qədər uzun bir yol keçib. Dünya ticarətindəki pay və texnoloji inkişaf səviyyəsi baxımından Çin artıq ABŞ-ı ötüb və ya müqayisə olunan göstəricilərə malikdir. Çin hərbi güc, təhsil və dünya ehtiyatlarında xarici valyutanın payı baxımından sürətlə yüksəlir. Bunun üçün Çinin etibarlı ixrac marşrutlarına tələbi artır. Bu sırada Orta Dəhliz Çin üçün getdikcə daha çox əhəmiyyət kəsb edir. Azərbaycandan keçən bu marşruta Çinin ehtiyacı artır. Qeyd edək ki, Azərbaycan artıq beynəlxalq aləmdə Şərq–Qərb, Şi­mal–Cənub nəqliyyat dəhlizləri ilə yanaşı, Orta Dəhliz marşrutu ilə də mühüm mərkəz kimi tanınır. Ölkəmi­zin tərəfdaşları ilə birlikdə bu nəqliy­yat infrastrukturunun tam ötürücülük gücü ilə fəaliyyətini təmin etmək üçün praktik işlər görülür. Məsələn, hö­kumət tərəfindən dəhlizlərin inkişafına mühüm vəsait ayrılması, respublika­mızda avtomobil və dəmir yollarının müasir səviyyədə qurulmasına xüsusi önəm verilməsi, həmçinin əsaslı təmi­rinin aparılması bunun bariz ifadəsidir. Orta Dəhliz və ya Transxəzər Beynəlxalq Nəqliyyat Marşrutu 2014-cü ilin fevral ayında Azərbaycan, Qazaxıstan və Gürcüstanın müvafiq strukturlarının iştirakı ilə yaradılıb. Sonradan layihəyə Ukrayna, Rumıniya və Polşa qoşulub. Hazırda marşrut Çin-Qazaxıstan sərhədindən başlayır və Qazaxıstan, Xəzər dənizi, Azərbaycan və Gürcüstan ərazisindən keçərək Avropaya qədər uzanır. Bütün marşrut boyunca vahid tarif yaradılıb, "vahid pəncərə" prinsipi tətbiq olunur.

Statistika göstərir ki, Orta dəhlizlə yük daşımalarında davamlı artım müşahidə olunub, 2023-cü ildə marşrut üzrə 1,2 milyon tondan çox yük daşınıb ki, dəhlizin həyati əhəmiyyət daşıyan ticarət dəhlizi kimi əhəmiyyətini nümayiş etdirir. İqtisadi İslahatların Təhlili və Kommunikasiya Mərkəzinin nəzdində fəaliyyət göstərən Türk Dünyası Araşdırmalar Mərkəzi bildirir ki, Orta Dəhlizin inkişaf etdirilməsi sahəsində xüsusilə Azərbaycan və Qazaxıstanın birgə səyləri nəticəsində Çindən Orta Dəhliz vasitəsilə yüklərin Qara dəniz limanlarına çatdırılması müddəti 53 gündən hazırda 18 günə qədər azaldılıb. Çinin Sian şəhərində istismara verilmiş Qazaxıstana məxsus Nəqliyyat-Logistika Mərkəzi tərəfindən konteyner qatarı vasitəsilə daşımaların həyata keçirilməsi Orta Dəhlizin bütün iştirakçı dövlətləri eyni zamanda Avropa bazarları üçün böyük əhəmiyyət kəsb edir. Mərkəz hesab edir ki, Siandakı Qazaxıstan terminalından başlayaraq Aktau və Abşeron stansiyasiyalarından keçən və uzunluğu 7 min kilometr olan marşrutu 11 günə qət edən qatar nəqliyyatı Orta Dəhlizin rəqabətqabiliyyətini artırmaqla, multimodal daşıma sahəsində ölkələr arasında ticarət, gömrük və sair sahələrdə regional inteqrasiya təşəbbüslərini sürətləndirəcək: "Eyni zamanda həmin Mərkəz vasitəsilə Azərbaycana ayda 10 konteyner qatarının yola salınması Orta Dəhlizin inkişaf etdirilməsi və yeni yüklərin cəlb edilməsi ilə yükdaşımaların həcminin əhəmiyyətli artırılmasına dəstək verəcək". 

Qeyd edək ki, yaxın 5 il ərzində Orta Dəhlizin infrastrukturuna və pro­seslərin səmərəliliyinin artırılmasına 5 milyard avroya yaxın investisiya qo­yulacaq. Marşrut Mərkəzi Asiya isteh­salçılarının Türkiyə, Şimali Afrika və Cənubi Avropa ölkələri istiqamətində­ki dünya bazarları ilə inteqrasiyasında mühüm rol oynayacaq. Marşrutun əsas məqsədi isə Çin, Qazaxıstan kimi ölkələrdən, Xəzər dənizi ilə Azər­baycan, Gürcüstan, Türkiyə, Ukrayna, Polşa, Rumıniya ərazisindən yük tran­zitinin təmin olunmasından ibarətdir. Bütün bunlar ixracatçı ölkələr, o cümlədən də Çin üçün mühüm önəm kəsb edir.

 Ramil QULİYEV

 




VİDEO

Dünyada xaos böyüyür, Azərbaycana təhlükə də artır... - VİDEO

Tramp İranla müharibədən niyə qorxur... - VİDEO

Aydın Quliyev Putinin köməkçisinin cavabını sərrast verdi... - VİDEO

Bakı məhkəməsi sübut etdi - Qarabağda basdırılmış bütün mina xəritələri İrəvandadır...

Putin dünya media nəhəngləri ilə Azərbaycanı da müzakirə etdi...

Dəhşətli zəlzələ bölgəsində məhəllə salan ilk türk müsəlman dövləti - Azərbaycanın yeni statusu...

SON XƏBƏRLƏR

21.06.2025 / 09:16
Bakıda ölümlə nəticələnən yol qəzası baş verib

21.06.2025 / 09:13
Beynəlxalq muğam müsabiqəsinin qalibləri məlum olub

21.06.2025 / 09:08
Azərbaycanlı hakim Almaniya - İtaliya oyununa təyinat aldı

21.06.2025 / 09:00
Türkiyə-Azərbaycan qardaşlığı və dostluğu əbədidir

21.06.2025 / 08:52
Azərbaycana yay fəsli daxil olub

21.06.2025 / 08:37
"Riyaziyyat uğursuzluğu" məktəblərin günahıdır, ya DİM-in?..

21.06.2025 / 08:15
Dünyada xaos böyüyür, Azərbaycana təhlükə də artır... - VİDEO

21.06.2025 / 03:02
Tramp İranla müharibədən niyə qorxur... - VİDEO

21.06.2025 / 01:11
Tramp İrana qarşı yerüstü əməliyyatlara işarə etdi - “onlar Avropa ilə danışmaq istəmir”...

21.06.2025 / 00:35
Cenevrədə kritik görüş – İran növbəti danışıqlara razılıq verdi...

20.06.2025 / 23:05
Ərdoğan Paşinyanla nələri müzakirə etdi...

20.06.2025 / 22:10
Vaxtilə işğalda olan Azərbaycan ərazilərinin “Ermənistana birləşdirilməsi” niyyəti məhkəmədə ifşa olundu - FOTO

20.06.2025 / 21:35
İranda hakimiyyət dəyişikliyi təhlükəsi kəskinləşir...

20.06.2025 / 21:19
Bakı məhkəməsi sübut etdi - Qarabağda basdırılmış bütün mina xəritələri İrəvandadır...

20.06.2025 / 21:06
İran danışıq üçün Trampı yox, Avropa liderlərini seçdi...

20.06.2025 / 20:56
Avropa - İran danışıqları başladı

20.06.2025 / 20:52
Putin dünya media nəhəngləri ilə Azərbaycanı da müzakirə etdi...

20.06.2025 / 20:47
"Aprel döyüşləri ilə bağlı istintaq komissiyasının Ermənistanda yaradılmasının səbəbi əməliyyatın Ermənistan silahlı qüvvələri tərəfindən keçirilməsi idi" - Bako Sahakyan

20.06.2025 / 20:38
Dəhşətli zəlzələ bölgəsində məhəllə salan ilk türk müsəlman dövləti - Azərbaycanın yeni statusu...

20.06.2025 / 20:25
Əliyev bu dəfə Türkiyədə daha böyük coşqu ilə qarşılandı - qardaşlığın yeni yüksəlişi...

20.06.2025 / 20:12
Paşinyan Ərdoğanı İrəvana dəvət etdi...

20.06.2025 / 20:10
İstanbul erməni patriarxı Paşinyanla görüşmədi...

20.06.2025 / 20:07
Moskvanın Paşinyanın yerinə hazırladığı milyarderlərin ikisi də türməlik oldu... Bakıda və İrəvanda...

20.06.2025 / 19:54
İsrailin israrla ABŞ-dan istədiyi bomba nəyə qadirdir?

20.06.2025 / 19:42
Faiq Ələkbərli Rusiya Federasiyasında keçirilən X Beynəlxalq elmi-praktiki konfransda onlayn iştirak edib

20.06.2025 / 19:38
İrəvanda "Azərbaycan Zəngəzura hücum edəcək" dalğası yenidən başladıldı...

20.06.2025 / 19:25
Xalqımızın sərvəti, Azərbaycanın tanınma simvolu - adət-ənənələr üçün təhlükələr...

20.06.2025 / 19:17
Cənnət ətri

20.06.2025 / 19:12
Qrossi xəbərdarlıq etdi- İraqdakı səhvi İranda təkrar etməyin....

20.06.2025 / 19:11
Münaqişə davam edərsə, İran nüvə silahına əl ata bilər

20.06.2025 / 19:07
Paşinyandan Kremlə sərrast mesaj - “Rusiyanın forpostluğundan çıxdıq”...

20.06.2025 / 18:52
Putin İrana hərbi müdafiə dəstəyindən imtina etdi...

20.06.2025 / 18:45
DİN qadınlara qarşı zorakılıq, ailə-məişət zəminində törədilən cinayətlər mövzusunda konfrans keçirdi - FOTO/VİDEO

20.06.2025 / 18:38
Azərbaycanda eyni cütlüyə azı 3, çoxu 4 dəfə toy qonaqlığı verilir - əcaibləşən adətlərimiz...

20.06.2025 / 18:25
Azərbaycan neftinin kəskin bahalaşmasının sonu nə olacaq?...

20.06.2025 / 18:11
İran nüvəsi ilə bağlı ABŞ kəşfiyyatı Trampın siyasətini alt-üst etdi...

20.06.2025 / 18:07
Azərbaycan milli mətbuatının 150 illiyi ilə əlaqədar keçirilən seminarlar yekunlaşıb - FOTO

20.06.2025 / 18:03
Türkiyənin sualtı dünyasına səyahət

20.06.2025 / 17:56
İlyarım sülhməramlılarda xidmət etdi, könüllü 44 günlük savaşa getdi, sonra isə...Şəhidin qazi atası İbrahimov danışır... - FOTO

20.06.2025 / 17:43
Tramp müharibəyə girsə İran ABŞ-a nələr edə bilər?..

20.06.2025 / 17:30
Şagirdlər buraxılış xarici dil imtahanında ciddi qüsur tapdılar...

20.06.2025 / 17:25
"Səməd Vurğunun "Azərbaycan" şeirində yaradıcı masştab yoxdur"....

20.06.2025 / 17:23
Vüqar Rəhimzadə: Kahramanmaraşdakı “Azərbaycan” məhəlləsi Azərbaycan-Türkiyə qardaşlığının, dostluğunun və həmrəyliyinin əyani nümunəsidir

20.06.2025 / 17:20
Diplomatik korpusun nümayəndələri Laçında olublar

20.06.2025 / 17:15
İsmayıllının Mollaisaqlı sakininin evi belə yandı - bir çöp də ələ gəlmədi... - VİDEO

20.06.2025 / 17:09
Xaosa bürünmüş dünyada Azərbaycanın tək yolu var - İlham Əliyev nə deyib...?

20.06.2025 / 17:07
Bahar Muradova Sabirabadda vətəndaşları qəbul edib

20.06.2025 / 16:54
Türkiyə-Azərbaycan qardaşlığının təcəssümü Kahramanmaraş

20.06.2025 / 16:40
DTX Qaxda əməliyyat keçirdi - icra başçısı və müavinləri saxlandı

20.06.2025 / 16:34
Azərbaycan UNESCO-nun Hökumətlərarası Komitəsinə üzv seçildi

20.06.2025 / 16:20
"Əkinçi"dən sonra Qafqaza düşən "Ziya"

20.06.2025 / 16:05
İki ölkədən İsrailə hərbi dəstək - İrana qarşı 14 yük təyyarəsi ilə silah göndərdilər

20.06.2025 / 15:43
"Avropa İttifaqı səmasını üzümüzə bağlayıb, Ermənistan da bağlayacaq?" - Overçuk

20.06.2025 / 15:20
Bakıda soyğunçuluq edən 3 nəfər yaxalandı

20.06.2025 / 14:55
10 mindən çox aliment borcu olan Saatlı sakini həbs edildi

20.06.2025 / 14:47
Maqsud İbrahimbəyov Yaradıcılıq Mərkəzində “Zeynəbin sehrli dünyası” adlı sərginin açılışı olub - FOTO

20.06.2025 / 14:41
Prezidentin Naxçıvandakı nümayəndəliyinə dair qanunvercilik MR Konstitusiyasına daxil edilir

20.06.2025 / 14:25
Prezident İlham Əliyev UFC-nin prezidentini qəbul edib - FOTO

20.06.2025 / 14:25
Aprel döyüşləri zamanı Ermənistan tərəfindən əməliyyatlara rəhbərlik etmiş generalların adları məhkəmədə açıqlanıb

20.06.2025 / 14:09
DİN-dən Bakıda keçirilən UFC turniri ilə bağlı açıqlama - təhlükəsizlik polis tərəfindən təmin olunur...

20.06.2025 / 13:52
Naxçıvan Nazirlər Kabineti Azərbaycan Prezidentinə tabe olacaq

20.06.2025 / 13:37
Qubadlıda skelet fraqmentləri aşkarlandı

20.06.2025 / 13:16
Azərbaycan və Küveyt arasında kənd təsərrüfatı sahəsində əməkdaşlıq sənədi təsdiq edildi - FƏRMAN

20.06.2025 / 13:15
Azərbaycan və Çin arasında “Kəmər və Yol” Təşəbbüsünün Birgə Təşviqi üzrə Əməkdaşlıq Planı təsdiqləndi - FƏRMAN

20.06.2025 / 13:12
Azərbaycan və Çin arasında beynəlxalq multimodal daşımalar haqqında Saziş təsdiq edildi - FƏRMAN

20.06.2025 / 13:10
Армения - безхозная. Интересная история - ПРЯМАЯ ТРАНСЛЯЦИЯ

20.06.2025 / 12:45
DTX tərəfindən saxlanan Fransa şirkətinin vitse-prezidentinin məhkəməsi başladı

20.06.2025 / 12:16
Azərbaycan və Avstraliya XİN başçıları İsrail-İran qarşıdurması nəticəsində təhlükəsizlik vəziyyətini müzakirə ediblər

20.06.2025 / 12:00
Paşinyan Ərdoğana sığınır...

20.06.2025 / 11:31
Azərbaycan Əmək və Sosial Münasibətlər Akademiyasında “Məzun günü” keçirilib

20.06.2025 / 11:30
"Bakıda biznes mühiti çox əlverişlidir" - Putinin xüsusi nümayəndəsi

20.06.2025 / 11:20
"İranda nüvə obyektlərinə hücumlar Çernobıl faciəsini təkrarlaya bilər"

20.06.2025 / 11:13
İngilis klubu 2 milyon funt sterlinq cərimələndi

20.06.2025 / 11:06
Yasamalda tanınmış şirniyyat mağazasının fəaliyyəti dayandırıldı

20.06.2025 / 11:03
Tramp geri çəkildi. İrana 2 həftə zaman. Nələr baş verir? - CANLI

20.06.2025 / 11:00
Prezident İlham Əliyev Özbəkistanın investisiya, sənaye və ticarət nazirini qəbul edib

20.06.2025 / 10:35
İlon Mask Rusiyadan sığınacaq istəyib? - Rusiya rəsmisindən ŞOK AÇIQLAMA

20.06.2025 / 10:26
DİN-in Hərbi İnstitutunda növbəti buraxılış olub - FOTO/VİDEO

20.06.2025 / 10:20
İsrail Rəşt şəhərinə də zərbə endirdi

20.06.2025 / 10:15
Ulduz futbolçu mədə xəstəliyinə görə xəstəxanalıq oldu

20.06.2025 / 10:06
ABŞ İrana qarşı taktiki nüvə silahını nəzərdən keçirir

Xalqımızın sərvəti, Azərbaycanın tanınma simvolu - adət-ənənələr üçün təhlükələr...

XƏBƏR ARXİVİ