Cümə günü, 18 iyul 2025
     

Neftlə bağlı mühüm qərar - manatın məzənnəsi dəyişəcək...

Image

Cari ilin ikinci rübündə Rusiya könüllü olaraq neft hasilatını və ixracını sutkada daha 471 min barrel azaldacağını bildirib. Bundan əlavə, Azəraycanın da daxil olduğu OPEC+ hasilatın könüllü olaraq azaldılması müddətinin uzadılacağını açıqlayıb. Bunlar artıq bazara təsir edir.

Ekspertlər qeyd edir ki, baş verənlər  qiymət sabitliyini, ardınca yüksəlişi təmin edir. Hasilatçı ölkələrdə iqtisadiyyatın inkişafını sürətləndirmək üçün bütün bunlar mühüm hesab olunur. Bunlar fonunda Rusiya hökuməti ölkənin yaxın gələcəkdə xam neft hasilatını və ixracını azaldacağını dəqiq izah edib. Apreldə hasilatın 350 min barrel, ixracın isə 121 min, mayda hasilatın 400 min barrel, ixracın isə 71 min barrel azalacağı gözlənilir. Nəhayət, iyunda hasilatın azalması sutkada 471 min barrel olacaq. Təklifin azalması 2023-cü ilin may və iyun ayları üçün orta ixrac səviyyələrinə əsaslanacaq. Üstəlik, bütün bunlar Rusiyanın 2023-cü ilin aprelində elan etdiyi və 2024-cü ilin dekabr ayının sonuna qədər davam edəcək hasilatın könüllü 500 min barrel azaldılmasına əlavə olaraq edilir. Baş nazirin müavini Aleksandr Novakın izah etdiyi kimi, belə qərarlar OPEC+ ölkələrinin neft bazarlarının sabitliyini və tarazlığını qorumaq üçün gördüyü qabaqlayıcı tədbirlərin gücləndirilməsinə yönəlib. OPEC+ qurummundan olan digər könüllülər də kənarda qalmayıblar. Bu günlərdə keçirilən kollektiv danışıqlardan sonra onlar neft hasilatının daha da azaldılması ilə bağlı tədbirlərinin uzadıldığını elan ediblər. Hasilat 2024-cü ildə ümumilikdə sutkada 1,66 milyon barrel azaldılır. Bu həcm əsasən ən böyük ixracatçılar - Rusiya və Səudiyyə Ərəbistanı tərəfindən bazardan çıxarılır, hər biri hasilatı sutkada 500 min barrel azaldır. Razılaşmada Qazaxıstan, Oman, Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri, Küveyt, İraq, Azərbaycan və Əlcəzair də iştirak edir.  "Digital Broker" şirkətinin aparıcı analitiki Daniil Bolotskixin bildirir ki, hasilatçılar üçün hasilat məhdudiyyətlərinin saxlanılması müsbət amildir: uyğun neft qiymətlərinin yaradılması ilk növbədə büdcə kəsirinin potensial azalması deməkdir: "Mənfi tərəf odur ki, hasilatı uzun müddət aşağı səviyyədə saxlamaq, tədarükün məhdudlaşdırılması neft-qaz sektorunun investisiya cəlbediciliyini azalda bilər". Lakin onun sözlərinə görə, hazırkı mərhələdə dünya qiymətlərinin sabitliyi ixrac həcmlərindən daha vacibdir, çünki sabit qiymətlər təchizatçılarımıza valyuta gəlirlərini az-çox dəqiq proqnozlaşdırmağa imkan verir. 

İstənilən halda, neftin qiymətinin sabitliyini yüksək səviyyədə təmin etməyin hasilatçıların iqtisadiyyatı üçün daha sərfəli olacağını demək olar. Bu, milli valyutaların sabitliyinə də təkan vermək iqtidarındadır. Belə vəziyyətdə manat sabitliyini daha asanlıqla qoruyacaq. Manatın məzənnəsi üçün neftin qiyməti ilə yanaşı, Dövlət Neft Fondundan xərcləmə səviyyəsi də olduqca vacibdir. Çünki manatın taleyini Neft Fondunun hərraca çıxardığı dollarların məbləği də müəyyənləşdirir. Bu halda neftin dünya bazar qiyməti Azərbaycana daxil olan valyutanın həcmi baxımından çox vacibdir. Artımların müşahidə olunması daha çox vəsaitin Azərbaycana daxil olmasına imkan yaradır, çünki ölkə ixracatının 80 faizini neft və neft məhsulları təşkil edir. Bu kontekstdən, təbii ki, Azərbaycanın dövlət gəlirlərində neftin dünya bazar qiymətinin xüsusi rolu var. Qiymətlərin artması praktik olaraq Azərbaycan üçün müsbət amildir, çünki dövlət gəlirləri artır. Hətta orta hesabla bütövlükdə qiymətləndirmə göstərir ki, hər barrel neftin qiymətinin artması ölkəyə daha çox valyutanın daxil olması deməkdir. Bu baxımdan neftin dünya bazar qiymətinin baha olması ölkə üçün əlverişlidir. Neft gəlirlərinin artması fonunda büdcə gəlirlərində artımlar baş verir, tədiyə balansı normaya düşür, maliyyə sabitliyi daha da güclənir. Düzdür, Azərbaycanda manatın məzənnəsi inzibati qaydada tənzimlənir. Mərkəzi Bank 2016-cı ildə "üzən məzənnə" rejiminə keçiləcəyini bəyan etsə də, bu baş tutmadı. Manat yenə inzibati qaydada tənzimlənir. Azərbaycanda hazırda 2024-cü il üçün neftin qiyməti büdcə proqnozlarınada xərclər planında 60 dollar kimi götürülüb. İndiki 80-90 dollarlıq qiymətlər isə bizim üçün olduqca komfortludur. Neftin orta qiymətinin bahalaşması indiki halda ölkənin icmal balansına 2.1 milyard manat xeyir gətirir. Belə ki, ümumi şəkildə neftin hər illik orta qiymətinin 10 dollar yüksək olması Azərbaycanın icmal büdcəsinə 2.1 milyard manatlıq fayda verir. Neft qiymətləri kəskin ucuzlaşmadığı halda manatın ucuzlaşması gözlənilmir. Hasilatın azalması fonunda isə neft yüksək qiymətlə satılmağa davam edəcək. Onu da qeyd edək ki, Azərbaycan böyük həcmdə valyuta ehiyatlarına malikdir. Bu məsələyə inauqurasiya mərasimində prezident İlham Əliyev də toxunub: "Bizim 2003-cü ildə valyuta ehtiyatlarımız 1,6 milyard dollar idisə, bu gün bu, artıq 69,5 milyard dollardır və biz bu 20 il ərzində görün öz valyuta ehtiyatlarımızı nə qədər artırmışıq. Bu, bizə iqtisadi və maliyyə müstəqilliyi verən əsas amillərdən biridir. Aparılan siyasət nəticəsində birbaşa xarici borcumuz 6,4 milyard dollara düşüb, bu da ümumi daxili məhsulumuzun cəmi 9 faizini, ondan da az təşkil edir. İnkişaf etmiş ölkələrdə bu rəqəm 100 faiz, bəlkə də 140 faiz təşkil edir, bizdə isə 9 faizdən az. Yəni, bu, nəyi göstərir? Bizim sağlam maliyyə sistemimizin göstəriciləridir və bu, bizə imkan verir ki, biz müstəqil siyasət aparaq". Onu da qeyd edək ki, ölkədə bütün iqtisadi parametrlər, büdcə, xərcləmələr və gəlirlər 1 manat 70 qəpiklə hesablanıb.  Deməli, hökumət də manatın ucuzlaşmasına imkan vermək niyyətində deyil. 

Ramil QULİYEV



VİDEO

SON XƏBƏRLƏR

18.07.2025 / 01:26
Azərbaycanlı döyüşçü Cavid Rzayev Rusiya vətəndaşlığından çıxarıldı...

18.07.2025 / 01:08
Avtomobilinə su qatılmış benzin tökülən İran prezidenti yolda qaldı - Pezeşkian Təbrizə taksi ilə getdi...

18.07.2025 / 00:34
Azərbaycanlı diaspor rəhbəri Rusiyada axtarışa verildi

17.07.2025 / 22:53
Prezident İlham Əliyevin sosial şəbəkə hesablarında Qurbanqulu Berdiməhəmmədovla görüşündən görüntülər paylaşılıb - VİDEO

17.07.2025 / 22:15
“...65 ilə 650 ilin mirasını sığdırdı...” - Yunus Oğuzdan Aydın Quliyevə yubiley təbriki...

17.07.2025 / 22:06
Prezident İlham Əliyev və Qurbanqulu Berdiməhəmmədov Şuşada birgə nahar ediblər - FOTO

17.07.2025 / 21:50
Ermənilər tərəfindən əsir və girov götürülmüş, xəsarətlər almış zərərçəkmişlər məhkəmədə ifadə verdi - FOTO

17.07.2025 / 21:39
Zəngəzur dəhlizi ABŞ-a, Ermənistan dəmiryolu Rusiyaya - Paşinyanın niyyəti...

17.07.2025 / 21:25
20 dövlət “anti-İsrail” sammitinə yığışır - Çin, Qətər, İspaniya...

17.07.2025 / 21:12
Azərbaycan-Türkmənistan əlaqələrində yeni mühüm enerji səhifəsi açılır

17.07.2025 / 20:58
Zəngəzur dəhlizi nəzərdə tutulduğundan da böyük olacaq - inanılmaz...

17.07.2025 / 20:46
Paşinyan Rusiyanın əsas fiquru ilə bağlı bütün planları açdı...

17.07.2025 / 20:33
Azərbaycan-Rusiya-Ermənistan üçtərəfli işçi qrup ləğv edilə bilər...

17.07.2025 / 20:20
Rusiyadan Ermənistana istehza və hədə - münasibətlər daha da gərginləşir

17.07.2025 / 20:07
Uzun durğunluqdan sonra Bakı-Aşqabad münasibətləri yeni mərhələyə çıxdı...

17.07.2025 / 19:53
Rusiyanın Ermənistanda hakimiyyətə əsas namizədi məhv edilir...

17.07.2025 / 19:40
Qarabağ Dirçəliş Fondunun 2024-cü il üzrə maliyyə hesabatları PwC-nin auditindən uğurla keçdi

17.07.2025 / 19:38
Paşinyan Zəngəzur dəhlizi barədə ABŞ-ın son planını dəstəklədi...

17.07.2025 / 19:25
Rusiya Azərbaycan diasporunda daha bir həbs...

17.07.2025 / 19:15
Akif Nağı Aydın Quliyevi təbrik etdi

17.07.2025 / 19:11
DİM-də "imtahan islahatları" bitmir - indi də "esse islahatları" gəlir...

17.07.2025 / 18:57
Çin də Zəngəzur dəhlizinə müştəri çıxdı...

17.07.2025 / 18:44
Paşinyan ABŞ-dan strateji müttəfiqliklə bağlı yeni mesajlar alıb...

17.07.2025 / 18:36
lk dəfə ingilis dilinə tərcümə olunan "Oftalmologiyanın aktual problemləri” kitabı göz xəstəliklərinə dair fundamental əsərdir

17.07.2025 / 18:31
AB-nin 3 ölkəsi Rusiyanın "tərəfinə keçdi"...

17.07.2025 / 18:24
"ADA Universitetində təhsil alan tələbələrin 30 faizi ödənişsiz oxuyur" - Hafiz Paşayev

17.07.2025 / 18:17
İsveçrə deputatı İlham Əliyevə şər atdı - sülhə mane olan kimdir?

17.07.2025 / 18:04
İşğaldan azad rayonlarımızda yaşayanların sayı 50 minə çatdı...

17.07.2025 / 17:55
Azərbaycan mətbuatı 150 illik yol qət edərək tarixi Zəfərimizin, suverenliyimizin tam bərpasının müjdəçisi olmağından qürur duyur

17.07.2025 / 17:46
Çin Azərbaycanla əlaqələrdə Rusiyanı üstələməyə başladı...

17.07.2025 / 17:33
Milli Məclisin Komitə sədri Aydın Quliyevi təbrik etdi

17.07.2025 / 17:21
Dövlət əleyhinə açıq çağırışlara görə DTX-nın saxladığı Mirədalət Talışxanov məhkəmə qarşısında...

17.07.2025 / 17:08
Samir Nuriyevin BƏƏ-nin Hesablama Qurumunun nümayəndə heyəti ilə görüşü olub - FOTO

17.07.2025 / 16:53
NATO Ukraynaya “Patriot” sistemləri göndərməyə başladı...

17.07.2025 / 16:37
Bakıda marketlərə qənim kəsilən iki nəfər yaxalandı

17.07.2025 / 16:34
BMU-İNHA ikili diplom proqramının II məzun buraxılışı keçirilib

17.07.2025 / 16:11
Cəlilabadın qəhrəman şəhidi - Əli Rüstəmov...

17.07.2025 / 16:01
BDU-da şəhid övladları olan abituriyentlər üçün infotur keçirilib

17.07.2025 / 15:54
Suraxanıda 2 nəfər saxlandı, 4 kq-a yaxın narkotik ələ keçirildi

17.07.2025 / 15:26
Prezident İlham Əliyev Berdiməhəmmədova “Dostluq” adlı Qarabağ atı hədiyyə etdi - FOTO

17.07.2025 / 15:05
Nəsimidə silsilə oğurluqlar edən şəxs saxlandı

17.07.2025 / 14:43
Sviridenko Ukraynanın baş naziri təyin edildi

17.07.2025 / 14:42
Prezident İlham Əliyev və Qurbanqulu Berdiməhəmmədov Mehmandarovların malikanə kompleksində olublar - FOTO

17.07.2025 / 14:30
Ağcabədidə çətənə bitkilərinin kultivasiyasını təşkil edən şəxslər saxlandı

17.07.2025 / 14:19
Prezident İlham Əliyev və Qurbanqulu Berdiməhəmmədov Yuxarı Gövhər Ağa məscidini ziyarət ediblər - FOTO

17.07.2025 / 14:17
"İşgəncələrə məruz qalırdım, döyülürdüm" - Erməni əsirliyində olmuş azərbaycanlı

17.07.2025 / 13:58
Prezident İlham Əliyev və Türkmənistan Xalq Məsləhətinin sədri Şuşada Bülbülün ev-muzeyində olublar - FOTO

17.07.2025 / 13:45
İsti hava bu avtomobillərdə yanğın ehtimalını dəfələrlə artırır - BDYPİ-dən xəbərdarlıq

17.07.2025 / 13:33
Prezident İlham Əliyev və Türkmənistan Xalq Məsləhətinin sədri Natəvanın, Bülbülün və Üzeyir Hacıbəylinin gülləbaran edilmiş heykəllərinə baxıblar - FOTO

17.07.2025 / 13:24
Prezident İlham Əliyev və Qurbanqulu Berdiməhəmmədov Şuşadakı Yaradıcılıq Mərkəzində “Heydər Əliyev və Qarabağ” sərgisi ilə tanış olublar - FOTO

17.07.2025 / 13:17
Laçında baş vermiş meşə yanğınına görə 3 nəfər məsuliyyətə cəlb edildi

17.07.2025 / 13:11
Azərbaycan XİN-dən İraqa başsağlığı mesajı...

17.07.2025 / 13:08
Пашинян дал Кремлю очередную пощёчину - ПРЯМАЯ ТРАНСЛЯЦИЯ

17.07.2025 / 12:53
Prezident Əliyev və Berdiməhəmmədov Yeni Şuşa məscidində tikinti işlərinin gedişi ilə tanış olublar - FOTO

17.07.2025 / 12:34
“Suriya tortu” bölüşülmür...

17.07.2025 / 12:26
Prezident İlham Əliyev və Türkmənistan Xalq Məsləhətinin sədri Şuşada inşa edilmiş birinci yaşayış kompleksində olublar - FOTO

17.07.2025 / 12:15
Azərbaycanla Vyetnam arasında mühüm razılaşma

17.07.2025 / 12:07
Prezident İlham Əliyev və Berdiməhəmmədov Daşaltı kəndinin fonunda şəkil çəkdiriblər - FOTO

17.07.2025 / 11:35
Prezident İlham Əliyev və Qurbanqulu Berdiməhəmmədov Füzuli şəhərinin dağıdılmış yerlərinə baxıblar

17.07.2025 / 11:30
Bu da oldu - Tramp istədi, "Coca-Cola" tərkibini dəyişdi..

17.07.2025 / 11:29
Qurbanqulu Berdiməhəmmədov Füzuli rayonuna gəlib

17.07.2025 / 11:10
Azərbaycan və Qazaxıstanın XTQ mənsubları arasında görüş olub

17.07.2025 / 11:07
BDU-nun nəzdində “Gənc istedadlar” liseyinin 7 şagirdi qızıl və gümüş nişana layiq görülüb

17.07.2025 / 11:03
Trampdan Rusiyaya sərt cavab, müharibə qızışır - CANLI

17.07.2025 / 10:43
Bağdadda matəm elan edilib - yanğında ölən 50 nəfərə görə...

17.07.2025 / 10:30
"İsrail müharibəyə başlaya bilər, lakin onu bitirmək gücündə deyil" - Əhməd əş-Şaraa

17.07.2025 / 10:22
Şamaxıda keçirilən konfrans yekunlaşıb

17.07.2025 / 10:16
"İsrail Suriyanın ərazi bütövlüyünə təcavüz edir" - Türkiyə parlamenti

17.07.2025 / 10:10
Bu ərəb ölkəsi ABŞ iqtisadiyyatına 17 milyard dollar sərmayə qoyacaq

17.07.2025 / 10:04
Sabunçunun bu ərazilərində işıq olmayacaq - XƏBƏRDARLIQ

17.07.2025 / 10:00
"Sabah" bu gün Avroliqada cavab matçına çıxacaq

17.07.2025 / 09:54
Dolların məzənnəsi dəyişmədi, avro bahalaşdı - Mərkəzi Bankdan AÇIQLAMA

17.07.2025 / 09:28
"Yol-nəqliyyat hadisələrinin təsnifatı: səbəb və nəticələrin təhlili” adlı ictimai müzakirə keçirilib

17.07.2025 / 09:27
Ağıllı kəndlərlə bərabər sağlam şəhərlər də yaratmalıyıq - ÜST-dən Bakıya mesaj...

17.07.2025 / 09:26
Bakıda “Mercedes” yolu keçən qadını vurub öldürdü

17.07.2025 / 09:18
"Mən bunu edəcəm” - Makronun qorxulu rəqibi seçkilərə qatılacaq

17.07.2025 / 09:14
Tənha yaşayan almanların sayı 17 milyona çatıb...

17.07.2025 / 09:10
“Qarabağ” Çempionlar Liqasında bu rəqiblə qarşılaşacaq

17.07.2025 / 09:04
Daha 43 ailə Kəngərliyə köçürüldü

17.07.2025 / 08:34
Məleykə Abbaszadə qızlara nə demək istədi - hər gün sağılmaq nədir?

17.07.2025 / 08:22
Bakının bu yollarında güclü tıxac var

İşğaldan azad rayonlarımızda yaşayanların sayı 50 minə çatdı...

XƏBƏR ARXİVİ

İyul
B.eÇ.aÇC.aCŞB
301234567891011121314151617181920212223242526272829303112345678910