Torpağın azalması, tikinti materiallarının qiymət artımı evləri sürətlə bahalaşdırır
Son dövrlərdə ölkədə torpaq və tikinti materialları bazarında ciddi qiymət artımı qeydə alınır. Torpaq bazarında bahalaşma özünü Bakıda daha qabarıq büruzə verir. Bu ilin sentyabr ayında Bakının torpaq bazarında qiymətlər 3 faizdən çox artıb.
Bakı ətrafında torpaqların ən baha olduğu yerlər Mərdəkan, Şüvəlan, Buzovna, Bilgəh əraziləridir. Bu ərazilərdə orta hesabla bahalı torpaqların bir sotunun qiyməti 40 min manat civarındadır. Daha ucuz torpaqlar isə Hövsan, Qaradağ kimi ərazilərdədir. Bu ərazilərdə torpağın bir sotunun qiyməti təqribən 1000-1200 manatdır. Tikinti materialları bazarında qiymətlərdə ötın ay ərzində keçən illin eyni dövrü ilə müqayisədə isə 14 faizə kimi artıb. Bütün bunlar nəticə etibarı ilə mənzillərin də bahalaşması ilə müşayiət edilir. Azərbaycanda tikinti materiallarının qiymətinin artması birbaşa həm mənzillərin tikintisinə, həm də təmirinə təsir edir. Bir il bundan əvvəl mənzilin 1 kvadratmetrini ortalama 200-220 manata təmir etmək olurdusa, hazırda bu rəqəm 300 manatı keçib. Ölkəyə xaricdən gələn bütün inşaat materiallarının qiymətlərində artım var. Xüsusilə də armatur, taxta və digər inşaat materiallarının qiyməti kəskin bahalaşıb.
Daşınmaz əmlak üzrə ekspert Elnur Fərzəliyev məsələ ilə bağlı “sputnik” portalına açıqlamasına bildirib ki, hazırda tikilməkdə olan çoxmənzilli binalarda qiymət artımları müşahidə olunur: "Sonradan tikiləcək çoxmənzilli binalarda da qiymətlərin qalxması qaçılmaz olacaq. İnşaat materiallarının bahalaşmasından əlavə, artıq paytaxt ərazisində çoxmənzilli binaların inşası üçün yararlı torpaq sahələrinin az olması, məhdud olması da qiymətlərə təsir edir. Bu gün eyni ərazidə iki bina - biri tikilir, digərində isə yaşayış varsa, tikilməkdə olan binada mənzilin kvadratmetrinin qiyməti yaşayış olan binadakından ən az 15-20 faiz baha təklif edilir. Çünki xərclər artıb və tikinti şirkətləri məcburən baha tikirlər. Artıq əksər tikinti şirkətləri gözləmə mövqeyi tutub, yəni bazarda qiymət formalaşsın, ondan sonra inşa etməyə başlasınlar. Hər halda, ustaların da xidmət haqları artacaq". O qeyd edib ki, uzun illərdir mənzillərin qiymətlərində artımlar müşahidə olunur: "15 il bundan öncə bir ərazidə yeni tikilən binalarda mənzilin kvadratmetri təxminən 700 manat idisə, indi həmin ərazidə bu rəqəm 1200-1500 manatdır. Yəqin artımlar davam edəcək. Paytaxt ərazisində mənzillərin qiymətinin düşməsi gözlənilmir. Çünki həm torpaqlar məhdudlaşır, həm inşaat materialları bahalaşır, həm də Dövlət Şəhərsalma və Arxitektura Komitəsinin tikinti şirkətləri üçün təsdiq etdiyi tikinti normativləri var. Bahalaşma daha çox yeni tikilən binalarda müşahidə edilir, köhnə binalarda qiymətlər stabil olaraq qalır. Bundan başqa, sərt karantin dövrlərində həyət evlərində kəskin qiymət artımları olub, sərt qapanma dövrlərində həyət evlərinə tələbat artmışdı. Amma bu il həyət evlərində qiymətlər stabil vəziyyətinə qayıdıb". Qeyd edək ki, Dövlət Statistika Komitəsinin məlumatına görə, bu ilin sentyabrında əvvəlki aya nisbətən ən çox bahalaşan qeyri-ərzaq məhsulları içərisində inşaat materialları, ən çox bahalaşan ödənişli xidmətlər arasında isə mənzillərin təmiri yer alıb.
Bu ilin yanvar-sentyabr aylarında Azərbaycanda tikinti materiallarının istehsalı sahəsində istehsalın ümumi dəyəri 625,4 milyon manat olmaqla, əvvəlki ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə 72,2 faiz artıb. Betondan yığma tikinti konstruksiyaların istehsalı 2,1 dəfə, emal edilmiş mərmər travertin, alebastr və onlardan məmulatların istehsalı 58,1 faiz, sementdən, süni daşdan və ya betondan tikinti blokları və kərpiclərinin istehsalı 53,1 faiz, tikinti gipsinin istehsalı 46,9 faiz, hörmə üçün hazır beton qarışığının istehsalı 36,4 faiz, tikinti kərpicinin istehsalı 22,8 faiz, tikinti əhənginin istehsalı 9,1 faiz artıb, asfaltın istehsalı isə 15,6 faiz azalıb. Onu da bildirək ki, avqust ayında kəsilmiş taxtanın bir kubmetrinin qiyməti orta hesabla 435 manatı ötüb. Bir il əvvəl ölkədə taxtanın qiyməti 311 manat olub. Ötən 12 ayda taxtanın bir kubmetrinin qiyməti 124 manat və ya 40 faiz artıb. Bunlar yuxarıda qeyd edildiyi kimi mənzilərin də qiymətini artırır. Azərbaycan Qiymətləndiricilər Cəmiyyətinin verdiyi məlumata əsasən, sentyabr ayında paytaxtda yeni mənzillərin kvadratmetrinə görə orta qiymət 1 377 manat olub. Bu qiymət 2020-ci ilin sentyabr ayı ilə müqayisədə 4,6 faiz artım deməkdir. Belə vəziyyət kitayə mənzil bazarıan da təsir edir. Əmlak məsələləri üzrə ekspert Nüsrət İbrahimov qeyd edir ki, sentyabr ayında Bakıda ucuz kirayə mənzillərin orta qiyməti 413,6 manat, bahalı kirayə mənzllərin qiyməti isə 1722 manat təşkil edib. Ekspert bildirib ki, sentyabr ayında Bakıda mənzillərin kirayə qiyməti 13,16 faiz bahalaşıb. Onun sözlərinə görə, ötən illə müqayisədə də kirayə qiymətləri 5,92 faiz bahalaşıb. Ay ərzində 1 otaqlı kirayə mənzilin orta qiyməti 416 manat, 2 otaqlı kirayə mənzilin orta qiyməti 460 manat, 3 otaqlı kirayə mənzilin orta qiyməti 582 manat, çoxotaqlı kirayə mənzilin orta qiyməti isə 769 manat təşkil edib. Ekspert əlavə edib ki, kirayə mənzillərin qiymətinin artmasına əsas səbəblərdən biri ali təhsil müəssisələrində əyani tədrisin açılmasından sonra Bakıya tələbələrin gəlməsi ilə bağlıdır.
Tahir TAĞIYEV
