Azərbaycan “Maarifçi Qadınlar” İB-nin sədri, İstanbulda “Azərbaycan Təhsil, Mədəniyyət və Sosial Həmrəylik Sivil Toplum Təşkilatı”nın başkanı və H.Cavid adına məktəbin direktoru, filologiya elmləri üzrə fəlsəfə doktoru, Prezident təqaüdçüsü Şərqiyyə Məmmədova Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Naxçıvan Muxtar Respublikasındakı səlahiyyətli nümayəndəsi cənab Ceyhun Cəlilova müraciət edib.
Müraciətdə bildirilir:
“Hörmətli Ceyhun müəllim!
Türkiyənin İstanbul şəhərində işsizlik səbəbi ilə ölkəni tərk etmiş və təhsildən kütləvi şəkildə kənarda qalan minlərlə məktəb yaşlı azərbaycanlı uşaqlar haqqında məlumatlı olduğunuz üçün birbaşa əsas məsələ haqqında yazmağa üstünlük verirəm.
Azərbaycan Respublikası Konstitusiyasının ən başlıca tələblərindən biri ölkəmizdə İcbari Təhsil Qanununun yerinə yetirilməsidir. İcbari təhsil birbaşa dövlətin təminatıdır!
Azərbaycan Respublikasında təhsil vətəndaşın, dövlətin və cəmiyyətin maraqlarını əks etdirən strateji əhəmiyyətli prioritet fəaliyyət sahəsidir.
Azərbaycan Respublikasının Təhsil Qanununun 5-ci maddəsinə əsasən:
5.1 Dövlət hər bir vətəndaşın təhsil alması üçün müvafiq şəraitin yaradılmasına təminat verir və təhsilin hər hansı pilləsindən, səviyyəsindən və formasından məhrum edilməsi yolverilməzdir.
Naxçıvanda çoxsaylı vətəndaşların icbari təhsil hüququ pozulur. Bu məcburi təhsildir, müvafiq dövlət qurumları bunu yerinə yetirməyə borcludur!
Təhsil Qanununun 5-ci maddəsində qeyd edilir:
5.8 Dövlət xaricdə yaşayan azərbaycanlıların təhsili ilə bağlı xüsusi layihələr və proqramlar həyata keçirərək vətəndaşlarına təhsil verməlidir.
İllərdir vətəndaşlarımızın təhsil almaq hüququnu yerinə yetirməli olan şəxslər bizə məlum olmayan səbəblərdən Türkiyənin İstanbul şəhərində vətəndaşlarımızı təhsilsiz buraxıblar. Biz “Maarifçi Qadınlar” İctimai Birliyinin xətti ilə 4000-dən artıq uşağı təhsilə cəlb etmişik.10 ildir ildir ki, Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyinin 06 noyabr 2014-cü il tarixli “Uşaqların (şagirdlərin) ümumtəhsil müəssisələrinə qəbulu və yerləşdirilməsi Qaydaları”na əsasən fəaliyyətimizi nizamlayırıq. Mövcud Qaydalara əsasən:
4.4.3. Təhsil sənədini olmadıqda və təqdim olunmuş sənədlərdən şagirdin qəbul olunmalı sinfini müəyyən etmək mümkün olmadıqda:
4.4.3.1. 1-11-ci sinifdə oxuduğu iddia edilən şagirdin həmin siniflərin təhsil proqramlarına uyğun hazırlıq səviyyəsi yerli təhsil idarəetmə orqanları tərəfindən yaradılmış komissiya vasitəsi ilə yoxlanılır. Komissiyasının rəyi əsasında şagirdin müvafiq sinfə qəbulu məktəbdə rəsmiləşdirilir və ona şəxsi iş açılır.
4.4.3.2 Azərbaycan dilini tədris dili səviyyəsində bildikləri halda şagirdlə tədris Azərbaycan dilində olan məktəblərə qəbul edilirlər.
İllərdir bu qaydada İstanbuldan gələn şagirdlər mövcud qanuna əsasən, imtahan verərək təhsillərini davam edirirlər. Lakin Elxan Nəcəfov Naxçıvanın Təhsil naziri təyin edildikdən sonra şagirdlərin təhsil hüququ pozulur, valideynlər uşaqlarını Bakı şəhərində oxutmaq məcburiyyətində qalırlar. Yəni uşaqlar Naxçıvandan sürgün edilirlər.
Məlum edirəm ki, bu uşaqlar az təminatlı ailələrin övladlarıdırlar. Bu ilə qədər Azərbaycan Respublikasının heç bir bölgəsində bu uşaqların heç bir problemi olmayıb. Lakin indi bir neçə yetkinlik yaşına çatmamış övladımız, şagirdimiz təhsilsiz qalıblar. Onların təhsil hüquqlarının pozulması ilə bərabər, həm də psixoloji gərginlik yaşayaraq dövlətinə, vətəninə güvəni sarsılır!
Bu hallar bəzi şəxslərin öz vəzifəsini bilməməsi və qanunlara sayğısızlığının nəticəsidir. İllərdir Azərbaycan Respublikasının Təhsil Nazirliyi bu uşaqların kitablarını verir və min kiloqram kitab Azərbaycan Rspublikasının Birinci vitse-prezidenti Mehriban xanım Əliyevanın göstərişi ilə “Azərbaycan Hava Yolları”Açıq Səhmdar Cəmiyyəti tərəfindən ödənişsiz olaraq İstanbula çatdırılır.
Hörmətli Ceyhun müəllim, Abdullazadə Şahin Əvəz oğlu, Abdullayev Ümid Vahid oğlu mövcud qaydalara uyğun imtahan verərək tələb edilən səviyyəni yani 9-cu sinifdə oxumaq hüququnu qazanmışlar. Lakin özünü komissiya adlandıran şəxslər heç bir qanuna əsaslanmayan qərar çıxarmış, uşaqların təkrar 8-ci sinifdə oxumalarını tələb etmişlər. Lakin valideynlər bu ədalətsiz qərarla razılaşmamış, respublikanın paytaxtına üz tutmuş, Bakı şəhəri Abşeron rayon Təhsil İdarəsinə müraciət etmişlər. Şagirdlər Abşeron rayon Məhəmmədi qəsəbə məktəbində 1 ay oxuduqdan sonra “Şagirdlərin yerdəyişməsi qaydaları”na uyğun olaraq təhsillərini Naxçıvanda davam etdirmələri üçün sistemə daxil olmuş, Naxçıvanda oxumaq istəklərini bəyan etmişlər. Bundan xəbər tutan Elxan Nəcəfov Abşeron rayon Regional Təhsil İdarəsinə zəng etmiş, uşaqların məktəbdən azad olunmasını xahiş etmişdir. Elxan Nəcəfovun “sözünü yerə salmayan” Abşeron rayon Təhsil İdarəsinin adiyyəti şəxsləri məktəb direktoruna şagirdlərin məktəbdən azad edilməsi üçün göstəriş vermişdir. Uşaqlar 1 ay oxuduqdan sonra hal-hazırda təhsilsiz qalmışlar, məktəbə getmirlər. Bu barədə Azərbaycan Respublikasının Prezident Aparatı səviyyəsində araşdırmalar davam edir.
İllərdir İstanbuldan gələn şagirdlərimiz yuxarıda göstərdiyimiz qaydada təhsillərini davam etdiriblər və uğurlu nəticələr əldə edilib! Anidən birinin insan taleyini qaranlığa sürükləyən övladlarımızı, onların ailələrini gözüyaşlı qoyan, qanuna zidd olaraq verilən göstərişin acı nəticəsini qəbul etmək yolverilməzdir! Məncə, bunu edən şəxs yanlışlığa yol verib. Bu ilin özündə belə 8-ci sinfi bitirib Azərbaycana gələrək 9-cu sinifdə oxuyan şagirdlər var.
Onu da bildirmək istəyirəm, 10 nəfərə yaxın şagird bu mövcud durumu görüb hələ də bura gəlmək istəmirlər və İstanbulda gözləmə mövqeyindədirlər ki, aidiyyəti dövlət qurumları onların gəlib Azərbaycanda təhsillərini davam etdirmələri üçün şərait yaratsın.
Bu məsələ ilə əlaqədar ciddi qanun pozuntusunun qarşısı alınmalıdır, şagirdlər təcili olaraq məktəbə cəlb edilməlidirlər!
Hörmətli Ceyhun müəllim, Azərbaycan Respublikası maarifçiləri adından və Elxan Nəcəfovun Bakı şəhərinə sürgün etdiyi və təqib edərək Bakı məktəblərindən də qeyri-qanuni olaraq qovdurduğu Abdullazadə Şahin Əvəz oğlu, Niftəliyev Əli Elnur oğlunun və bundan sonra Türkiyə Cümhuriyyətinin İstanbul şəhərindən Naxçıvan Muxtar Respublikasına gələn Azərbaycan vətəndaşlarının məktəb yaşlı uşaqlarının icbari təhsillərinin başa vurmasına köməyinizi əsirgəməyəsiniz!
Bir daha xatırladıram ki, icbari təhsilin yerinə yetirilməsi birbaşa dövlət təminatıdır”.
